در بسیاری از اعصار، آینده برای بشر تصویری از بهتر شدن و بهتر زیستن بود؛ آینده جایی بود که جنگها تمام شده بود، بیخانمانها خانهدار شده بودند، بیماریها یا ریشه کن شده بودند یا تماما درمان داشتند و امنیت و خوشحالی به جای اضطراب و نگرانی نشسته بودند. به طور کلی این باور در میان مردمان بود که آینده حتماً جایی بهتر از گذشته و حال است.
اما واقعیت این روزهای ما، فقدان امید به آینده است؛ در شرایطی هستیم که گذشته جای آینده را گرفته است، یا شاید آینده به گذشته تبعید شده است. به عبارت دیگر، باور امروز مردم، بسیاری از مردم، این است که گذشته جای بهتری از آینده است.
زگموند باومن (۲۰۱۷-۱۹۲۵)، فیلسوف معاصر لهستانی، سرخوردگی مردم را نتیجۀ فروپاشی اعتماد به توانایی نظامهای سیاسی در سراسر جهان برای برآورد کردن تغییرات مطلوب و موعود میداند. باومن ذکر میکند که فقدان باور به اینکه آینده بهتر از گذشته خواهد بود، پایانی بر پیشرفت جامعه است. و اگر چه افراد جامعه ممکن است هنوز «پیشرفت» را ضد ارزش ندانند، آن را ملغمهای از موهبتها و خطرات میبینند که جزء «خطرات» آن، سنگینی بیشتری دارد و به این ترتیب، «پیشرفت» موجب ایجاد اضطراب و عدم امنیت ذهنی برای جامعه میشود و جامعه به همین دلیل از آن اجتناب میورزد.
اضطراب از گران شدن اجناس و خدمات، عدم امنیت شغلی، بیثباتی قوانین، تحریمهای جدید، سایۀ جنگ، شورشهای خیابانی، و ناتوانی در مواجهه با تغییرات ریز و درشتی که از کنترل ما خارج هستند، همگی در «آینده» جای دارند و چنین آیندهای، تهی از امید خواهد بود.
اما راه حل چیست؟ راه حل، تضمینِ وقایع درآینده است. یعنی وعدههایی که در آیندۀ نزدیک، جامۀ عمل پوشانده شوند و به این ترتیب اعتماد مردم بار دیگر به «آینده» جلب گردد. این وعدهها باید روشن، دقیق، و قابل سنجش باشند.
چنین وعدههایی باید دغدههای اصلی جامعه را هدف قرار دهد. این دغدغهها در اکثر جوامع، از جمله جامعۀ ایران عبارتند از:
حیطۀ سلامت، یکی از قلمروهایی است که میتواند به خوبی و به سرعت امیدبخش باشد. برای مثال، این قول که «خدمات سلامت به زودی ارزان میشود» در تضمین آینده موفق نیست. دقیقا چه خدمت یا خدماتی قرار است ارزان شود؟ در چه زمانی؟ و چند تومان قرار است ارزان شود؟ بنا بر این، چنین وعدهای، حتا اگر به وقوع بپیوندد، امیدساز نیست. اما اگر گفته شود «معاینۀ سالانۀ پزشکی و دندانپزشکی از ابتدای سال فلان برای عموم افراد دارای دفترچۀ بیمه رایگان میشود»، وعدهای روشن، دقیق و قابل سنجش است و اگر در تاریخ مذکور چنین اتفاقی بیفتد، گام مهمی در بازسازی اعتماد جامعه به «آینده» خواهد بود.
بدیهی است که چنین قولها و وعدههایی شمشیر دو لبه است و اگر محقق نشود، باعث تخریب بیشتر «امید به آینده» میشود، کما اینکه تا کنون چنین شده است.
آن چنان که رهبر معظم انقلاب در بند ۹ سیاستهای کلی سلامت ابلاغ کرده اند، توسعۀ بیمههای بهداشتی و درمانی باید به نحوی باشد که «بیمار جز رنج بیماری، دغدغه و رنج دیگری نداشته باشد». تحقق گام به گام این سیاست با مرحلهبندی و زمانبندی شفاف و روشن، نه تنها به ارتقای سلامت جامعه ایرانی خواهد انجامید، بلکه میتواند امید مردم به آینده را نیز بازیابی نماید.