دولومیت یک ماده معدنی با فرمولاسیون CaMg(CO3)2 است که در صنایع مختلف از جمله صنایع ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دولومیت‌ها اغلب دارای رنگ‌های خاکستری مایل به کرم و سفید مایل به خاکستری در طبیعت پیدا می‌شوند اما گاها با رنگ‌های سفید، زرد، سبز و سیاه نیز بافت می‌شوند. وزن مخصوص آن 2.6 گرم بر سانتی‌متر مکعب است.
میزان سختی دولومیت بر اساس مقیاس موس 3.5 تا 4 است. از لحاظ ظاهری این ماده معدنی، جلای شیشه‌ای و مانند مروارید دارد.
همانطور که از فرمول شیمیایی آن مشخص است، دولومیت‌ها عمدتا از اکسید منیزیم و آهک تشکیل شده‌اند اما در ساختمان آنها مواد دیگری مانند اکسیدهای آهن، سدیم و پتاسیم نیز به صورت ناخالصی به چشم می‌خورند.
از نظر فراوانی، می‌توان گفت که تقریبا در سرتاسر پوسته کره زمین می‌توان دولومیت‌ها را پیدا کرد، به گونه‌ای که حدود پانزده درصد پوسته زمین از دولومیت تشکیل شده است. به این ترتیب این ماده تبدیل به یکی از متداول‌ترین سنگ‌های رسوبی روی زمین شده است. برای استخراج دولومیت به منظور کاربرد صنعتی، دولومیت را از لایه‌های بزرگ با ضخامت چندین متری جدا می‌کنند.
دولومیت یکی از مهمترین کانی‌های دارای کربنات در صنعت به شمار می‌رود. گونه‌های مهم دیگر مواد معدنی کربناته شامل کلسیت و آراگونیت‌ها هستند.
به جرات می‌توان گفت که هیچ کانی معدنی دیگری به اندازه سنگ آهگ و دولومیت مصرف صنعتی ندارد.
سنگ‌های دارای کربنات خواص فیزیکی خاصی از خود نشان می‌دهند که بخاطر آن خواص تبدیل به پایه و ماده اصلی در صنایع مرتبط با مصالح ساختمانی تبدیل شده‌اند. به گونه‌ای که تقریبا از آغاز تمدن و یکجا نشینی بشر از آنها به عنوان ماده ساختمانی مورد بهره‌برداری قرارگرفته اند.
پنجاه درصد مخازن نفت و گاز و دنیا و بیش از نود و پنج درصد دیواره‌های مخازن نفت و گاز ایران از سنگ‌های کربناته تشکیل شده‌اند. به همین خاطر برای تثبیت دیواره چاه‌های نفت و گاز و جلوگیری از ریزش آنها هنگام حفاری نیز از دولومیت و سایر مواد معدنی کربناته استفاده می‌شود.
تخمین زده می‌شود درحدود چهل و چهار میلیون تن دولومیت قابل استخراج در ایران وجود داشته باشد. در حال معادن بزرگی برای تولید دولومیت در استان‌های همدان، زنجان، سیستان و بلوچستان، کرمان، سمنان، اصفهان، خوزستان، آذربایجان غربی، تهران، فارس و قزوین وجود دارند
همدان با دارا بودن حدود چهل و پنج درصد کل دولومیت کشور از نظر میزان ذخایر دولومیت در ایران رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. در معادن دولومیت همدان، این ماده معدنی به صورت لایه‌های ضخیم بر روی سنگ آهک یافت می‌شود.
سنگ‌های آهک و دولومیت از لحاظ شکل و ساختار بسیار به هم شبیه هستند، طوری که در هر دو این مواد معدنی، طیف رنگی مابین سفید و خاکستری تا قهوه‌ای روشن یافت می‌گردد.
ضمنا میزان سختی هر دو کانی تقریبا شبیه هم است. هم دولومیت و هم آهک در اسید کلریک قابلیت انحلال بالایی دارند و هر دو به منظور خنثی‌سازی اسیدها قابل استفاده بوده و در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از پودر دولومیت نیز همانند پودر آهک به عنوان یک ماده مهم در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
علارغم این مشابهت‌ها تفاوتهایی نیز در بین این دو ماده معدنی مهم وجود دارد که می‌توان از آنها برای ایجاد تمایز بین آنها استفاده نمود. اصلی ترین این تفاوت‌ها شامل موارد ریز است:
• درجه سختی: سنگ آهک اندکی نسبت به دولومیت سختی پایین‌تری دارد. همانطور که قبلا اشاره شد، دولومیت سختی حدود 3.5 تا 4 دارد اما سختی سنگ آهک حدود 3 می‌باشد.
• میزان حلالیت در اسید: آهک در تماس با اسید هیدروکلریک سرد و رقیق ( غلظت 5 درصد) به شدت واکنش داره و شروع به جوشش و تولید حباب می‌کند در حالیکه این امر در مورد دولومیت بسیار کم و ضعیف است.
از لحاظ ظاهری دولومیت و آهک چنان شبیه هم هستند که کار شناسایی بین این دو را برای افراد غیرمتخصص بسیار سخت و حتی غیرممکن می‌کند.
اما از آنجا که کاربرد این دو در برخی صنایع متفاوت است، برای خرید پودر دولومیت بخصوص پودر دولومیت سوپرمیکرونیزه و میکرونیزه، لازم است حتما آنها را از مراکز معتبری تهیه فرمایید.
وجود میزان آهک بیش از حد در پودر دولومیت سوپرمیکرونیزه و میکرونیزه می‌تواند منجر به صدمات و آسیب‌هایی در فرآیند برخی از صنایع استفاده کننده از آن شود.
منبع: کاربرد دولومیت در صنعت
