معلولیت و چالش ماهانه قاعدگی!

مقدمه

مطالعات نشان می‌دهد که ۵۳٪ از زنان به دلیل دوره قاعدگی خود، هم‌زمان قادر به کار کردن نیستند. بدون حمایت قانونی مناسب و امکانات بهداشتی کافی، زنان نمی‌توانند توان بالقوه خود را در محیط کار محقق سازند و همین امر چرخه‌ای از وابستگی اقتصادی و کمبود آموزش را تداوم می‌بخشد. اگر زن علاوه بر این که در سیکل پریود قرار داد دارای معلولیت هم باشد، لایه‌های محرومیت و تبعیض او چندبرابر شده و مانع دستیابی وی به استقلال می‌شود. این موانع چندلایه، بر نیاز فوری به سیاست‌ها و مداخلات جامع که به چالش‌های تقاطعی پیش روی زنان دارای معلولیت می‌پردازند، تأکید می‌کند.

در حالی که آموزش درباره قاعدگی غالباً در مدارس ارائه می‌شود، بسیاری از افرادی که معلولیت دارند با موانع فیزیکی در زیرساخت‌های مدرسه، حمل‌ونقل ناکافی، و انگ اجتماعی که مانع دسترسی آن‌ها به این اطلاعات ضروری می‌شود.

مراقبان از افراد معلول معمولاً از حمایت و آموزش کافی برای مدیریت قاعدگی برخوردار نیستند و این امر به باورهای نادرست و دشواری‌های بیشتری منجر می‌شود.

ممکن است مدیریت فردی که معلولیت دارد و پریود می‌شود «بیش‌ازحد دشوار» تلقی شود و در نتیجه، بسیاری از افراد معلول را عقیم می کنند که مشکلات بزرگ‌تری را به دنبال دارد، از جمله زیر سؤال بردن حقوق و قوانین مرتبط با افراد دارای معلولیت. بررسی چگونگی تأثیر قاعدگی و معلولیت بر افراد در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط (LMICs) برای پیشبرد آموزش و آگاهی در زمینه مدیریت بهداشت قاعدگی ضروری است.

زنان دارای معلولیت انواع مختلفی از آسیب‌ها را تجربه می‌کنند - از جمله شرایط جسمی، روانی اجتماعی، فکری و حسی - که ممکن است با محدودیت‌های عملکردی همراه باشد یا نباشد. بعلاوه، تنوع زنان دارای معلولیت شامل کسانی می‌شود که دارای هویت‌های متقاطع و چندگانه در همه زمینه‌ها، مانند پیشینه‌های قومی، مذهبی، و نژادی هستند.

زنان دارای معلولیت ممکن است برای رفع نیازهای فردی خود به مراقبت های تخصصی نیاز داشته باشند. علاوه بر این، آنها به مراقبت های بهداشتی عمومی مشابه زنان بدون معلولیت نیاز دارند و همچنین ممکن است برای رفع نیازهای خاص خود به مراقبت های اضافی نیاز داشته باشند. با این حال، تحقیقات نشان داده است که بسیاری از زنان دارای معلولیت ممکن است در چارچوب دستورالعمل‌های توصیه شده، غربالگری‌های بهداشتی منظم دریافت نکنند.

افراد ناتوان هم پریود می شوند

زنان و دختران دارای معلولیت ممکن است قاعدگی را در مقایسه با زنان غیرمعلول متفاوت تر و منفی تر تجربه کنند. این موارد شامل گزارش‌های مکرر دیسمنوره (قاعدگی‌های دردناک)، منوراژی (قاعدگی‌های سنگین)، تغییرات خلقی و رفتاری مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و مسائل بهداشتی قاعدگی است. علاوه بر این ممکن است افراد دارای معلولیت در دوران قاعدگی در معرض خطر بیشتری از خشونت که شامل انگ، تبعیض و ناآگاهی و همچنین عدم حمایت اجتماعی از کسانی که از آنها مراقبت می کنند، قرار بگیرند.

اکثر زنان ناتوان و افراد دارای سیکل عادت ماهانه دارند

اکثر زنان ناتوان و افراد دارای سیکل دارای سیستم تولید مثلی فعال هستند. آنها همانند افراد غیرمعلول تغییرات چرخه مشابه یا مشابهی را تجربه می کنند. اما یک تفاوت بزرگ وجود دارد - قاعدگی می تواند از نظر جسمی و عاطفی برای افراد ناتوان به دلیل موانعی که با آن روبرو هستند، مانند عدم دسترسی به حمام یا سینک، و محدودیت یا عدم دسترسی به محصولات پریود یا تسکین درد، دشوار باشد.

برای اکثر نوجوانان دارای ناتوانی ذهنی اگرچه الگوی بلوغ شبیه به نوجوانان بدون معلولیت است اما سرعت و زمان بلوغ ممکن است متفاوت باشد. تامل برانگیز است بدانید از لحاظ تاریخی روش های جراحی برای عقیم سازی دائمی در زنان دارای معلولیت و دختران دارای اختلالات ذهنی شدید رایج بوده است.

راه پیش رو

در حالی که سیاست‌های کنونی در رسیدگی به نیازهای منحصربه‌فرد افراد دارای معلولیت درباره مدیریت بهداشت قاعدگی محدود هستند، نبود امکانات فراگیر، طرح‌های کم‌بودجه و آگاهی محدود، این چالش‌ها را تشدید می‌کند. مطالعات موردی از نپال و مناطق دیگر، اثربخشی رویکردهای مبتنی بر جامعه و ضرورت درگیرکردن افراد متأثر و تجربیات آن ها را در فرایندهای سیاست‌گذاری نشان می‌دهند.

پژوهش‌های آینده باید بر چندین حوزه مهم متمرکز شوند:

• طراحی امکانات بهداشت قاعدگی متناسب با انواع معلولیت‌ها:لازم است طراحی‌های بیشتری برای امکانات بهداشت قاعدگی صورت گیرد که به‌طور خاص پاسخگوی نیازهای متنوع معلولیت‌ها باشد. اطمینان از دسترس‌پذیری این ساختارها و تأمین نیازهای همه کاربران بسیار حائز اهمیت است.

• تدوین برنامه‌های آموزشی کارآمد برای مراقبان، مربیان و کارکنان بهداشتی: باید برنامه‌هایی طراحی شوند که زنان دارای معلولیت را به‌طور جامع حمایت کنند. این برنامه‌ها باید راهنمایی عملی در زمینه مدیریت قاعدگی و پرداختن به تصورات نادرست مرتبط با آن را در بر گیرند.

• شناخت عمیق‌تر پویایی‌های اجتماعی-فرهنگی: درک دقیق‌تر عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر روش‌های بهداشت قاعدگی و انگ ناشی از آن، حیاتی است. این شناخت در طراحی مداخلات هدفمند که حساسیت فرهنگی و کارایی بیشتری داشته باشند، نقشی کلیدی ایفا می‌کند.

• ارزیابی اثربخشی سیاست‌های موجود و شناسایی بهترین شیوه‌ها: ضروری است میزان کارآمدی سیاست‌های کنونی بررسی شود و بهترین راهکارها برای ادغام در ابتکارات فراگیرتر در حوزه سلامت و معلولیت شناسایی گردد.

پرداختن به این نیازهای پژوهشی و اجرای مداخلات هدفمند، می‌تواند برابری قاعدگی را برای افراد دارای معلولیت به‌طور چشمگیری ارتقا دهد و رفاه کلی و مشارکت آن‌ها در جامعه را بهبود بخشد.

بدون دسترسی مناسب به مدیریت بهداشت قاعدگی (MHM) و محصولات بهداشتی، زنان در دوره پریودی با مانع بزرگی روبه‌رو می‌شوند!

تجربه کشور هند

با هدف شناسایی کاستی‌های مراقبت بهداشت قاعدگی برای افراد دارای معلولیت، «Project Baala» ابتکاری مبتنی بر پژوهش به نام «Access Flow» را طراحی کرده است که با رویکرد آموزش، دسترسی به محصولات و حمایت بیشتر، به رابطه میان قاعدگی و معلولیت می‌پردازد. این سازمان بر اساس پژوهش‌های ثانویه، «Need Gap Rubrics» را برای درک فضاهای آسیب‌پذیری در حوزه سلامت قاعدگی و معلولیت تدوین کرده است. در همکاری با نهادهای آموزشی گوناگون که به نیازهای ویژه افراد دارای معلولیت می‌پردازند، این ابزار تحت فرایند راستی‌آزمایی قرار گرفت؛ به این ترتیب، پژوهش‌های میدانی با ذی‌نفعان (ازجمله والدین، معلمان و زنان) انجام شد تا معلولیت‌هایی که با بیشترین آسیب‌پذیری روبه‌رو هستند شناسایی شده و چالش‌های منحصربه‌فرد افراد دارای معلولیت آشکار گردد. بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده، پیشنهادهایی در دست تدوین است که شامل طراحی محصولات اختصاصی، مداخلات هدفمند و پیشنهادهای سیاستی برای رفع خلأهای موجود در خدمات و سیستم حمایت مرتبط با سلامت قاعدگی می‌شود!

تجربه کشور ایران

مدبی:

گامی نوین در راستای بهداشت پریودی و توانمندسازی زنان در ایران

مدبی؛ یک پلتفرم پیشرو در حوزه بهداشت پریودی زنان و دختران جوان در ایران است که با هدف ارتقای کیفیت زندگی این گروه از جامعه و ایجاد دسترسی عادلانه به محصولات بهداشتی اولیه فعالیت می‌کند. این پلتفرم با تمرکز بر تهیه و توزیع باکس‌های خودمراقبتی پریود و همکاری با تشکل‌های غیردولتی (NGOها)، نقشی کلیدی در توسعه بهداشت پریودی در مناطق مختلف ایران، به‌ویژه مناطق کم‌برخوردار، ایفا می‌کند. مدبی همچنین با طراحی یک سکوی مشابه مدل جمع‌سپاری (Crowdfunding)، امکان مشارکت عمومی را برای تأمین نوار بهداشتی فراهم کرده است تا هیچ دختری به دلیل کمبود امکانات بهداشتی از فرصت‌های اجتماعی و آموزشی محروم نشود.

مدبی با شعار "بدنت رو دوست داشته باش"، تلاش می‌کند تا تابوهای مرتبط با قاعدگی را در ایران بشکند و دسترسی به محصولات بهداشتی ایمن را به یک حق اساسی برای زنان و دختران تبدیل کند. این پلتفرم دو بازوی اصلی دارد:

باکس های خودمراقبتی پریود

این باکس‌ها شامل اقلام ضروری مانند نوار بهداشتی، تسکین‌دهنده‌های درد، و اطلاعات آموزشی درباره بهداشت پریودی است. مدبی با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد، این بسته‌ها را به دست دختران و زنان در مناطق محروم می‌رساند تا تجربه‌ای امن‌تر و راحت‌تر از دوران قاعدگی داشته باشند.

سکوی لبخند

مدبی با الهام از مدل‌های موفق جهانی جمع‌سپاری مانند Kickstarter و GoFundMe، بستری طراحی کرده که افراد و نهادها می‌توانند از طریق آن در تأمین نوار بهداشتی برای مناطق کم‌برخوردار مشارکت کنند. این ابتکار نه‌تنها به رفع نیازهای اولیه کمک می‌کند، بلکه حس همبستگی اجتماعی را نیز تقویت می‌کند.

هدف اصلی مدبی، ایجاد فرصت‌های برابر برای زنان و دختران از طریق دسترسی به لوازم بهداشتی و کاهش چالش‌هایی مانند ترک تحصیل یا انزوای اجتماعی ناشی از فقدان این امکانات است.