پرهام غدیری‌پور
پرهام غدیری‌پور
خواندن ۲ دقیقه·۵ سال پیش

«گرفتن» به‌جای «فرض‌کردن» و «درنظرگرفتن»

یکی از کارهایی که می‌توان انجام داد تا متن «بوی ترجمه» ندهد، دوری از کلمات کلیشه‌ای و یافتن مترادف‌های بهتر، با معنی روشن‌تر و دقیق‌تر است. برای این کار مراجعه به لغتنامه و حافظهٔ زبانی کمک می‌کند. منظورم از حافظهٔ زبانی، چیزهایی است که در کتاب‌های اصیل فارسی خوانده‌ایم و دیگر آنچه از بزرگ‌ترهای خانواده شنیده‌ایم. البته این جور بزرگ‌ترها الان باید بالای ۷۰ سال داشته باشند؛ من در ذهنم به صدای حرف زدن پدربزرگ و مادربزرگم گوش می‌کنم. (خدا رفتگان شما را هم بیامرزد)

در متن‌های حوزهٔ دانش و فناوری، شکل بیان برای بررسی شرایط یا توصیف حالت‌ها، معمولا بدین شکل است که: «اگر چنین باشد، آنگاه چنان می‌شود». شکل دیگرش این است که می‌گویند: «فرض کنید چنین باشد، در این صورت چنان می‌شود.»

«فرض‌کردن» فعل مرکب فارسی‌عربی است و بار معنایی ریاضی یا منطقی دارد؛ یعنی آدم را یاد گزاره‌های خشک و دقیق ریاضی و منطقی می‌اندازد. ولی «شرایط» در محیط واقعی مثل آنچه ریاضی می‌گوید دقیق نیست، بگیرنگیر دارد، کمی تغییر دارد، به‌قول مهندسان تلرانس دارد. خودم هنگام ویرایش و بازنویسی متنی که موضوع کارم بود، به‌جای «فرض‌کردن» کلمه‌ای ملایم‌تر و مناسب‌تر می‌خواستم.

یادم آمد که آن شعر معروف می‌گوید: «گیرم پدر تو بود فاضل / از فضل پدر تو را چه‌حاصل». اینجا «گیرم» معنی «فرض می‌کنم» دارد. رفتم لغتنامه را نگاه کردم. دیدم یکی از معانی «گرفتن» همان «فرض‌کردن» است که از قدیم هم در نوشتار و هم در گفتار به‌کار رفته است. واژه‌یاب: «۶. فرض کردن؛ پنداشتن: ◻︎ گرفتم سرو آزادی، نه از ماء معین زادی؟ / مکن بیگانگی با ما، چو دانستی که از مایی (سعدی۲: ۶۰۷).»

این را در یادداشت‌های ابزار کارم نوشتم تا در هرجای متن که خورد، به کار ببرم. دو نمونهٔ زیر را ببینید:

  • «اگر هر رک را در طراحی توان مصرفی ۵ کیلووات بگیریم، رک‌های ۲۰ کیلوواتی تا هنگامی که مجموع مقدار اوج مصرف‌شان از بیشینهٔ مصرف تعیین‌شده برای PoD بیشتر نشود، می‌توانند همچنان در آن PoD باقی بمانند.»
  • «دربارهٔ UPSهای کوچک که برای کامپیوترهای شخصی طراحی شده‌اند و تنها یک مقدار ولت‌آمپر دارند، از روی دوراندیشی بهتر است توان واقعی را ۶۰ درصد از آن مقدار توان ظاهری که خود سازنده می‌گوید بگیریم
«گرفتن» به‌جای «فرض‌کردن» و «درنظرگرفتن»
«گرفتن» به‌جای «فرض‌کردن» و «درنظرگرفتن»
https://vrgl.ir/rYLRa
https://vrgl.ir/P3V1E
https://virgool.io/@wa.eppagh/list/lknpbxaulnqm
نویسندگیویراستاریفارسیواژه‌ها
ویراستار و وب‌نویس و کتابدار، علاقه‌مند به: دانش، فناوری، هنر، زبان و ادبیات فارسی، تاریخ و باستان‌شناسی، طبیعت و محیط زیست. صاحب نظران منت بگذارند و چیزی بفرمایند تا بیاموزم. linkedin.com/in/eppagh
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید