انسان در جامعهای درهمتنیده از سیستمها قرار گرفته است. رشد روانی هر فرد روی رشد سیستم اثر میگذارد و سیستمهای مناسب باعث رشد روانی فرد میشود.
رشد، فاصله گرفتن از کودکی و بالغ شدن است و این مسیر برای رشد روانی نیز وجود دارد. فرهنگ در گستردهترین معنای آن چیزی است که غیر طبیعی! یعنی ساخته بشر است. ایران فرهنگهای متفاوتی دارد اما وجه اشتراک تمام این فرهنگ ها پدرسالاری و سنت است. وقتی رشد در معنای بهنجار خود اتفاق نیافتد، فرد به وابستگی مطلق احساس نیاز پیدا میکند و ماهیت سلطه او، وجود زیر سلطه را رقم میزند. سنت همان باورهای عاطفی است. باید و نبایدها و قوانینی که ریشه در عواطف آغازین بشر دارد. یک ایدئولوژی خاص در بستر یک شخصیت نابالغ و نارسا به هر جهت سبب دور شدن کامل از واقعیت میشود.
مهم ترین عنصر تسهیل کننده رشد برای جامعه ایران از بین بردن فرهنگ پدرسالاری است که در رابطه درون خانواده تا حکومت وجود دارد. سعی در رشد روانی و بلوغ شخصیتی یعنی قوی کردن من انسان و ایجاد سیستم باز سبب میشود تا جامعه راه متفاوتی از گذشته را در پیش بگیرد. یعنی برای جلوگیری از تبدیل ایدئولوژی به سنت دائماً باید در ایدئولوژی حاضر، عناصر دیگری را وارد کرد.
در اصل وجود ابزارهای شناختی و مختلف از تبدیل یک ابزار شناختی به سنت جلوگیری میکند. در چنین جامعی افکار مختلف مدام بازتولید میشوند. سلطه و برتری هیچ فرهنگ یا سنتی بر دیگری وجود ندارد و امکان نقد به تمام سنتهای حاکم در یک جامعه وجود دارد که زمینه توسعه فردی را نیز فراهم میکند.