حضانت
جلسه پنجم
?در این جلسه رویکرد حقوق مدنی ایران درباره مسئله‌ی حضانت را بررسی خواهیم کرد.
قانون مدنی ایران به تبعیت از فتاوای فقهی، در زمان زندگی مشترک والدین حضانت را حق و تکلیف هر دو می داند و به صراحت پدر و مادر را در امر حضانت یکسان دانسته است. در صورت فوت یکی از والدین حق حضانت برای دیگری ثابت است و برخلاف تصور موجود، در صورت فوت پدر حضانت کودکان از مادر سلب نخواهد شد.
اما در مورد حضانت پس از جدایی والدین، قانون تغییراتی را شاهد بوده است. ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی ایران مقرر داشته بود که «برای نگهداری طفل، مادر تا دو سال از تاریخ ولادت او اولویت خواهد داشت و پس از انقضای این مدت، حضانت با پدر است مگر نسبت به اطفال اناث که تا سال هفتم حضانت آن ها با مادر خواهد بود.» این ماده که از دیدگاه مشهور فقیهان پیروی کرده بود، مشخصا میان فرزندان پسر و دختر تمایز قائل می شد. این مسئله منجر به سوءاستفاده های بسیاری گردیده بود چرا که اغلب مادران حاضر می شدند در ازای بخشیدن بخشی از مهریه یا تن دادن به خواسته های پدر کودک، حضانت پسرانشان را به دست بگیرند.
همین مسائل باعث شد که مجلس شورای اسلامی قانون یکسان سازی سن حضانت برای کودکان دختر و پسر را به تصویب برساند. در نهایت پس از اختلافات میان مجلس و شورای نگهبان، با رای مجمع تشخیص مصلحت نظام حضانت کودکان بدون توجه به جنسیت آنان، تا پایان هفت سالگی به مادران سپرده شد.
هم چنین در سال ۱۳۸۲، تبصره ی مجمع تشخیص بر قانون حضانت، سرپرستی پدر پس از هفت سال را منوط به مصلحت کودک دانست. طبق این قانون که مخالف فتاوای فقهی است، حضانت کودک در اصل با مادر خواهد بود و پس از هفت سالگی تا زمان بلوغ قانونی (پسران ۱۵ و دختران ۹ سالگی) طبق صلاح دید دادگاه معین می شود.
