منبع: گاردین، لی‌لی کوئو، ۱۶ اکتبر ۲۰۲۰
ترجمه: زهرا شمس
بر اساس شواهدی که از اسناد دولتی ایالت سین‌کیانگ چین به دست آمده، هزاران کودک اویغور که مادران و پدرانشان به‌زور به کمپ‌های بازداشت، زندان و دیگر بازداشتگاه‌ها فرستاده شدند، اکنون بی‌سرپرست باقی مانده‌اند. این اسناد که توسط مقامات دولتی در جنوب سین‌کیانگ گردآوری شده و محققی به نام آدرین زنز به تحلیل آنها پرداخته نشان می‌دهند که در سال ۲۰۱۸، بیش از ۹۵۰۰ کودک عمدتاً اویغور در شهرستان یارکند، سرپرستی یک یا هر دو والد خود را به دلیل بازداشت توسط دولت، از دست داده‌اند.
این اسناد که بخشی از پرونده به‌دست‌آمده در تابستان ۲۰۱۹ از شبکه‌های آنلاین مورداستفاده مقامات محلی هستند نشان می‌دهند که دست‌کم یکی از والدین تمام این کودکان، به زندان، بازداشتگاه یا مراکز «بازآموزی» دولت چین فرستاده شده‌اند. در این فهرست، نام هیچ کودکی از چینی‌های هان (قومیت بومی چین که حدود ۹۲ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند) به چشم نمی‌خورد.
آدرین زنز می‌گوید: «راهبرد دولت چین برای سرکوب اقلیت‌های ناراضی در استان سین‌کیانگ، در حال فاصله‌گرفتن از سیاستِ بازداشت، و حرکت به سوی مکانیسم‌های کنترل درازمدت اجتماعی است. نبرد بر سر تصاحب قلب‌ها و اذهان نسل‌های بعد، مقصود اصلی این اقدامات است».
گفته می‌شود مقامات دولت چین بیش از یک میلیون مسلمان را در کمپ‌های بازآموزی و سایر بازداشتگاه‌های واقع در منتهاالیه شمال غربی این منطقه بازداشت کرده‌اند. این بخشی از کارزاری است که به گفته محققان و طرفداران حقوق بشر، در پیِ ریشه‌کن‌کردن فرهنگ محلی و سرکوب رشد جمعیت اویغورهاست. مقامات چینی تحت عنوان کاهش فقر و تلاش برای مقابله با تروریسم، از سیاست‌های خود دفاع می‌کنند.
این کودکان اغلب در یتیم‌خانه‌های دولتی یا مدارس شبانه‌روزی به‌شدت امنیتی جای می‌گیرند. در این مدارس، دانش‌آموزان به‌شدت تحت مراقبت و نظارتند و تقریباً تمامی کلاس‌ها و تعامل‌ها و گفتگوها باید به‌جای زبان مادری آنها یعنی اویغوری، به زبان ماندارین انجام شود.
بنا بر تحقیق آقای زنز، تا سال ۲۰۱۹ مجموعاً حدود ۸۸۰،۵۰۰ کودک ـ از جمله کودکانی که والدینشان به دلایل دیگری غایب هستند ـ در موسسات شبانه‌روزی زندگی کرده‌اند که با توجه به گسترش سیستم‌های بازداشت دولت چین در این منطقه، افزایشی حدود ۷۶ درصد از سال ۲۰۱۷ را نشان می‌دهد.
تاثیر این بازداشت‌ها بر کودکان و ساختارهای خانوادگی، یکی از ابعاد سیاست‌های روبه‌رشد چین در استان سین‌کیانگ است که کمتر مورد بررسی دقیق قرار گرفته.روایت شاهدانی که از این منطقه گریخته و اکنون خارج از چین زندگی می‌کنند، حاکی از وضعیتی است که کارشناسان آن را سیاستی سیستماتیک برای جداکردن خانواده‌ها می‌دانند.
به گفته نشریه اکونومیست که اولین بار یافته‌های آقای زنز را منتشر کرد، اگر اعداد و ارقام شهرستان یارکد را مبنای تخمین قرار بدهیم، در کل منطقه چیزی حدود ۲۵۰ هزار اویغور زیر ۱۵ سال ممکن است یک یا هردو والدشان را به دلیل بازداشت از دست داده باشند.
بخش دیگر از اسنادی که به دست آقای زنز رسیده و مورد تحلیل وی قرار گرفته، مربوط به وضعیت کودکان مستقر در یتیم‌خانه‌هاست. در فهرستی از ۸۵ کودک زیر ۱۰ سال که هردو والدشان به بازداشتگاه یا زندان فرستاده شده‌اند، نام کودکی یک‌ساله به چشم می‌خورد که به یتیم‌خانه‌ای در یارکند فرستاده شده است. در خانواده‌ای دیگر، پدر و مادر را به یکی از مراکز «بازآموزی» فرستاده‌اند و پسر سه ساله و دختر هفت ساله آنها در یتیم‌خانه زندگی می‌کنند.
در سال‌های اخیر، هزینه‌های آموزش در سین‌کیانگ بر هزینه‌های امنیتی پیشی گرفته است زیرا دولت چین، مدارس را به جبهه اصلی تلاش‌های خود برای ریشه‌کن‌سازی هرگونه امکان مخالفت تبدیل کرده است. سیستم‌های چندلایه مقابله با نفوذ، نظارت و مراقبت همه‌جانبه، حصارکشی برقی و سیستم‌های گشت‌زنی کامپیوتری، جزو ویژگی‌های این مدارس است.
علیرغم انتقادات روزافزون از آزار و اذیت مسلمانان در سین کیانگ، پکن ظاهراً استراتژی خود را تشدید کرده و گزارش‌های جدیدی از کار اجباری و عقیم‌سازی اجباری زنان اویغور به گوش می‌رسد.
شی جین پینگ، رهبر چین، در سخنرانی ماه گذشته‌اش گفت که استراتژی دولت در اداره این منطقه «کاملاً صحیح» است. به گفته او «احساس ترقی، شادی و امنیت در میان تمام گروه‌های قومیتی، مدام در حال افزایش است».
سخنگوی وزارت خارجه چین، ژائو لیجیان، در پاسخ به گزارش مذکور، آقای زنز را «اجیر بدنام» دولت ایالات متحده نامیده است. او در کنفرانس خبری روز جمعه گفت: «ما تاکنون بارها اشاره کرده‌ایم که مسئله سین‌کیانگ ارتباطی به موضوعات حقوق بشری، قومیتی یا مذهبی ندارد بلکه مسئله مقابله با خشونت، تروریسم و تجزیه‌طلبی است. ادعای سرکوب مسلمانان و جنایت علیه بشریت، جنجالی است که به‌دست نیروهای ضدّچین و با هدف تضعیف چین ساخته شده است».
