زخم دیابتی یکی از عوارض شایع بیماری دیابت است که بهویژه در ناحیه پاها ایجاد میشود و در صورت عدم درمان بهموقع، میتواند منجر به عفونتهای شدید و حتی قطع عضو شود.
شناخت انواع زخم دیابتی به بیماران و مراقبین کمک میکند تا درمان مؤثرتری انجام دهند و از پیشرفت زخم جلوگیری کنند.
در این مقاله با انواع زخمهای دیابتی، ویژگیهای هرکدام، درجهبندی شدت زخم و روشهای درمان آشنا میشویم.
بهطور کلی زخمهای دیابتی به سه نوع اصلی تقسیم میشوند که هر کدام علت و ویژگیهای متفاوتی دارند:
1. زخم نوروپاتیک (Neuropathic Ulcer)
علت: آسیب اعصاب محیطی ناشی از قند خون بالا
محل شایع: کف پا، پاشنه و بین انگشتان
ویژگیها:
بیحسی در ناحیه زخم
شکل گرد و یکنواخت
بدون درد (به دلیل از بین رفتن اعصاب)
خطر: بیمار ممکن است بهدلیل بیحسی، زخم را متوجه نشود و عفونت گسترش یابد.
2. زخم ایسکمیک (Ischemic Ulcer)
علت: کاهش خونرسانی به پا به دلیل گرفتگی یا تنگی عروق
محل شایع: نوک انگشتان یا کنارههای پا
ویژگیها:
دردناک بهویژه هنگام استراحت
پوست اطراف زخم سرد و رنگپریده
احتمال بالای سیاهشدگی (نکروز)
خطر: به دلیل جریان خون ناکافی، روند ترمیم بسیار کند است.
3. زخم نوروایسکمیک (Neuroischemic Ulcer)
علت: ترکیب آسیب عصبی و اختلال جریان خون
ویژگیها:
حساسیت کمتر نسبت به زخم ایسکمیک
احتمال عفونت بالا
درمان پیچیدهتر نسبت به دو نوع دیگر
درمان: نیاز به مراقبت چندتخصصی شامل کنترل قند خون، درمان عفونت و بهبود جریان خون.
⚙️ درجهبندی زخم دیابتی (طبقهبندی واگنر)
پزشکان برای ارزیابی شدت زخم از سیستم واگنر (Wagner Classification) استفاده میکنند:
⚠️ علائم هشداردهنده زخم دیابتی
اگر بیمار دیابتی یکی از علائم زیر را مشاهده کند، باید فوراً به پزشک مراجعه کند:
ترشح یا بوی بد از پا
تغییر رنگ پوست یا بافت
درد یا بیحسی در پا
تأخیر در بهبود زخم پس از چند هفته
درمان بسته به نوع و شدت زخم متفاوت است اما معمولاً شامل موارد زیر میشود:
کنترل دقیق قند خون
پاکسازی زخم (دبریدمان)
استفاده از پانسمانهای تخصصی
آنتیبیوتیک در صورت وجود عفونت
بهبود خونرسانی با روشهای جراحی یا دارویی
ارجاع به کلینیک زخم مثل کلینیک زخم ایران بهترین کلینیک زخم ایران برای مراقبت مداوم
🛡️ پیشگیری از زخم دیابتی
پیشگیری همیشه سادهتر و کمهزینهتر از درمان است. برای جلوگیری از زخم:
معاینه روزانه پاها
استفاده از کفش مناسب
حفظ رطوبت پوست (نه بیش از حد)
کنترل دقیق قند خون
مراجعه منظم به کلینیک زخم
زخم دیابتی در اشکال مختلفی مانند زخم نوروپاتیک، ایسکمیک و نوروایسکمیک بروز میکند. شناخت نوع زخم برای انتخاب درمان مناسب اهمیت زیادی دارد.
در صورت مشاهده هرگونه زخم در پاهای دیابتی، مراجعه فوری به کلینیک تخصصی زخم ایران میتواند از بروز عوارض خطرناک مانند قانقاریا یا قطع عضو جلوگیری کند.
