زخمهای دیابتی، یکی از چالشهای بزرگ برای افراد مبتلا به این بیماری به شمار میروند. این زخمها نه تنها درد و ناراحتی زیادی ایجاد میکنند، بلکه در صورت عدم درمان مناسب میتوانند به عفونتهای جدی و حتی قطع عضو منجر شوند. یکی از سوالات رایج در میان دیابتیها این است که چرا این زخمها به راحتی خوب نمیشوند؟
در این مقاله، به بررسی دلایل کندی بهبودی زخمهای دیابتی خواهیم پرداخت و توضیح میدهیم که چرا برخی از این زخمها به طور کامل خوب نمیشوند. همچنین به شما خواهیم گفت که آیا درمانهایی برای این مشکل وجود دارد یا خیر. پس تا پایان این مقاله با ما در کلینیک زخم ایران (کلینیک تخصصی درمان زخم) همراه باشید.
دیابت یک بیماری مزمن است که باعث بالا رفتن سطح قند خون میشود. در این بیماری، بدن یا انسولین کافی تولید نمیکند یا به درستی از انسولین استفاده نمیکند. انسولین هورمونی است که به بدن کمک میکند قند خون را کنترل کرده و انرژی مورد نیاز سلولها را تامین کند. اگر دیابت به خوبی کنترل نشود، میتواند عوارض جدی به همراه داشته باشد، از جمله آسیب به اعصاب، عروق خونی و سیستم ایمنی بدن که در نهایت منجر به ایجاد زخم دیابتی میشود.
برای دریافت نوبت و مشاوره رایگان درمان زخم دیابت و سایر زخم های مزمن با ما تماس بگیرید.
زخمهای دیابتی بر اساس شدت و عمق آسیب به 5 درجه طبقه بندی میشوند:
زخم درجه 0: کم شدت، هیچ آسیب یا ضایعهای وجود ندارد، پا سالم است.
خطر: هیچ خطری ندارد.
زخم درجه 1: کم تا متوسط شدت، زخم سطحی و محدود به لایههای پوست است.
خطر: معمولاً به راحتی بهبود مییابد.
زخم درجه 2: متوسط شدت، زخم به عمق بیشتری نفوذ کرده و به تاندون یا استخوان میرسد.
خطر: نیاز به مراقبت تخصصی دارد.
زخم درجه 3: زیاد شدت، زخم به لایههای عمقیتر نفوذ کرده و ممکن است باعث عفونتهای جدی شود.
خطر: نیاز به درمان فوری برای جلوگیری از عفونت شدید.
زخم درجه 4: بسیار زیاد شدت، قانقاریا در انگشتان یا پاشنه پا بروز میکند.
خطر: نیاز به جراحی فوری دارد.
زخم درجه 5: شدیدترین شدت، کل پا تحت تاثیر قانقاریا قرار میگیرد.
خطر: قطع عضو ممکن است ضروری باشد.
زخمهای دیابتی به دلیل مشکلات خاصی که دیابت ایجاد میکند، خیلی دیر بهبود مییابند و حتی ممکن است هرگز خوب نشوند. در ادامه به صورت موردی بررسی میکنیم که چه عواملی باعث میشوند زخم های دیابتی بهبود پیدا نکنند.
1. کاهش جریان خون (ایسکمی):
دیابت میتواند باعث تصلب شرایین یا آترواسکلروزیس شود، که در آن عروق خونی باریک و سخت میشوند. این تغییرات در عروق موجب کاهش جریان خون به نواحی آسیب دیده مانند پاها میشود. وقتی خون به این مناطق نمیرسد، مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز برای ترمیم بافتها کاهش مییابد. بدون اکسیژن و مواد مغذی کافی، روند بهبود زخمها به شدت کند میشود و ممکن است عفونتها گسترش یابند.
2. عفونتها:
زخمهای دیابتی به دلیل بالا بودن سطح قند خون، سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکنند. گلبولهای سفید خون که مسئول دفاع از بدن در برابر عفونتها هستند، توانایی کمتری برای مبارزه با باکتریها و میکروبها دارند. این ضعف ایمنی باعث میشود که زخمها سریعتر عفونی شوند و روند بهبود را مختل کنند. عفونتها میتوانند به بافتهای عمقی نفوذ کنند و حتی در برخی موارد به استخوانها برسند.
3. نوروپاتی محیطی:
یکی از مشکلات رایج در دیابتیها آسیب به اعصاب محیطی است که به آن نوروپاتی دیابتی گفته میشود. این آسیب باعث میشود که فرد احساس درد و فشار در نواحی آسیب دیده مانند پاها را از دست بدهد. به همین دلیل ممکن است فرد متوجه زخمهای کوچک و جزئی نشود و آنها را نادیده بگیرد. همچنین، فشار مداوم بر زخم میتواند باعث تشدید آسیب و تأخیر در بهبود آن شود.
4. اختلال در عملکرد سلولهای ایمنی:
قند خون بالا موجب کاهش عملکرد گلبولهای سفید، به ویژه در فرایند فاگوسیتوز (بلعیدن میکروبها) و کشتن باکتریها میشود. این اختلال در عملکرد سلولی باعث میشود که بدن توانایی مقابله با عفونتها را نداشته باشد و زخمها به راحتی عفونی شوند. نتیجه این وضعیت، طولانی شدن فرایند بهبودی و احتمال بروز مشکلات جدیتری است.
5. التهاب مزمن:
در دیابت، به دلیل بالا بودن قند خون، بدن به طور مداوم تولید سیتوکینهای التهابی را افزایش میدهد. این مواد شیمیایی در فرایند التهاب نقش دارند و میتوانند موجب اختلال در روند بهبود زخم شوند. التهاب مزمن به دلیل تاثیر منفی بر بازسازی بافتها، باعث میشود که زخمها وارد مرحله ترمیم و بازسازی بافت نشوند و وضعیت آنها بدتر شود.
6. اختلال در فرایندهای بازسازی بافت:
دیابت بر عملکرد سلولهای فیبروبلاست و کراتینوسیتها تأثیر میگذارد. این سلولها در فرآیند ترمیم بافت نقش کلیدی دارند. در دیابت، تولید کلاژن کاهش مییابد که این پروتئین برای استحکام بافتهای جدید ضروری است. بدون تولید کافی کلاژن، زخمها به درستی ترمیم نمیشوند و ممکن است به بافت ضعیف و آسیب دیده تبدیل شوند.
7. قند خون بالا:
هیپرگلیسمی یا بالا بودن سطح قند خون میتواند فرایندهای فیزیولوژیکی بدن را مختل کند. این شامل تأثیر بر تولید انرژی و عملکرد سلولی میشود که برای ترمیم زخمها ضروری است. قند خون بالا به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر توانایی بدن در مقابله با آسیبهای ناشی از زخمها تاثیر میگذارد و روند بهبودی را کند میکند.
8. فشار و تروما مداوم:
زخمها به ویژه در نواحی مانند کف پا تحت تأثیر فشار و تروما قرار میگیرند. این فشار میتواند ناشی از پوشیدن کفشهای نامناسب یا راه رفتن طولانی مدت باشد. در افراد دیابتی که به علت نوروپاتی قادر به احساس فشار یا درد نیستند، فشار مداوم میتواند باعث تشدید زخمها و جلوگیری از بهبودی آنها شود.
9. کمبود اکسیژن (هیپوکسی):
دیابت میتواند باعث کاهش عملکرد هموگلوبین و اختلال در اکسیژن رسانی به بافتها شود. این مشکل به ویژه در زخمهای عمیقتر که اکسیژن رسانی مشکلتر است، بیشتر مشهود است. وقتی بافتها از اکسیژن کافی برخوردار نمیشوند، توانایی آنها برای ترمیم کاهش مییابد و این موضوع باعث میشود که زخمها مدت زمان بیشتری برای بهبود نیاز داشته باشند.
باید بدانیم که بهبود زخمهای دیابتی ممکن است چالش برانگیز باشد. با رعایت برخی اقدامات و تغییرات در سبک زندگی، میتوان سرعت بهبود زخمهای دیابتی را افزایش داد. در ادامه، چند راهکار موثر برای تسریع روند بهبود زخمهای دیابتی معرفی میشود که میتواند به کنترل بهتر بیماری و بهبود سریعتر زخمها کمک کند.
● تغذیه سالم: مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئینهای بدون چربی به کنترل قند خون و ترمیم زخمها کمک میکند. از مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده و چربیهای اشباع پرهیز کنید.
● ورزش منظم: ورزشهای هوازی مانند پیاده روی و شنا به کنترل قند خون و بهبود گردش خون کمک میکنند. حداقل 150 دقیقه فعالیت ورزشی متوسط در هفته توصیه میشود.
● کنترل قند خون با انسولین: مصرف انسولین طبق تجویز پزشک برای کنترل قند خون و تسریع بهبود زخمها ضروری است.
● داروهای شیمیایی:داروهایی مانند متفورمین و سولفونیلاورهها به کنترل قند خون و افزایش حساسیت به انسولین کمک میکنند. مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد.
● مراقبت از زخمها: شستشوی منظم زخمها، پوشاندن آنها با پانسمان مناسب و بررسی منظم برای شناسایی علائم عفونت از اهمیت زیادی برخوردار است.
برای پیشگیری از زخم دیابتی، قند خون خود را در سطح سالم نگه دارید تا از بروز عوارض دیابت جلوگیری شود. پاهای خود را روزانه با صابون ملایم بشویید و به طور کامل خشک کنید. همچنین، از کفشهای مناسب و راحت استفاده کنید و قبل از پوشیدن کفشها، داخل آن را بررسی کنید. روزانه پاهای خود را از نظر بریدگی، زخم یا تغییرات دیگر بررسی کرده و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
زخمهای دیابتی میتوانند زندگی را پیچیده کنند، اما با مراقبت درست و مدیریت قند خون، میتوان از بروز آنها جلوگیری و روند بهبودی را تسریع کرد. هر گام کوچک، قدمی به سوی سلامتی است.
در این مقاله به بررسی علل عدم بهبودی برخی زخمهای دیابتی پرداخته و پاسخهای علمی و کاملی ارائه دادیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید واقع شده باشد.
