تحلیل کسب و کار چیست؟

تحلیل کسب و کار یعنی حل مسائل. برای بیان دقیق تر می توان گفت که شما نیازها را برآورده می کنید. این نیازها ممکن است از هر نوع یا اندازه ای باشد. به عنوان مثال، یک سازمان می خواهد یک فرآیند کسب و کار را بهبود بخشد. یا یک بخش، برای ایجاد مستندات محصول خود به ابزار جدیدی نیاز دارد. این مثال ها ممکن است در نگاه اول آسان به نظر برسند، اما تجزیه و تحلیل کسب و کار باید با سوالات زیادی سر و کار داشته باشد. به عنوان مثال:

آیا موضوع توصیف شده موضوع واقعی است؟
موضوع در واقعیت چیست؟ چه نوع راه حل هایی وجود دارد و کدام بهترین است؟
آیا راهکار، واقعاً نیازی را که شرح داده شد برآورده کرده است و چقدر خوب انجام داده است؟

می‌دانیم در دنیایی زندگی می‌کنیم که همواره با تهدیدهای بزرگ و البته فرصت‌های بزرگتری برای خودمان و کسب و کارمان روبه رو هستیم. از همین رو تحلیل کسب و کار روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

براساس گزارش موسسه PMI عدم شناسایی الزامات درست به عنوان دومین علت شکست پروژه‌ها (درصنایع مختلف) معرفی شده است و سازمان هایی که در موضوع تجزیه و تحلیل کسب و کار فاقد دانش و بلوغ کافی بوده اند، در عملکرد مالی و اجرای استراتژی های سازمان و سایر موارد با شکست یا اثربخشی بسیار پایینی مواجه شده اند (گزارش موسسه PMI).

نیاز کسب و کار به حل مشکلات و استفاده از فرصت‌ها

همواره سازمان‌ها و کسب و کارها به دنبال حل مشکلات و یا استفاده از فرصت‌هایی هستند که با آن روبرو می‌شوند و برای یافتن پاسخ به این سوال تلاش کرده‌اند که چگونه مشکلات را شناسایی کنیم؟ و راه حل مناسب را برای آن‌ها انتخاب کنیم؟ و یا چگونه به درستی این راه حل ها را اجرا کنیم؟

همواره این سوالات ذهن مدیران سازمان را به خود مشغول کرده است و البته همینطور دغدغه نحوه استفاده بهینه از فرصت‌های پیش‌رو و شناسایی فرصت‌ها و استفاده از آن‌ها را دارند.

تحلیل کسب و کار چیست؟

بنابراین توانایی واکنش سریع و اثربخش، رقابت مبتنی بر زمان و تامین نیازهای مشتری، مشخصه اصلی رقابت‌جویی است، اما

چه کسی مسئول پاسخگویی سازنده به این تغییرات است؟
چه کسی و با چه تخصصی باید به حل مسئله و ارائه پاسخ بپردازد؟
چه کسی به بررسی الزامات سازمان و پروژه‌ها توجه خواهد کرد؟

سازمان ها همواره با سوالاتی مواجه هستند:

چه فرصت های در محیط کسب و کار وجود دارد که می توانیم از آن استفاده کنیم؟
سازمان ما در چه زمینه‌هایی دچار مشکل است؟
از چه روشهای دیگری می‌توانیم استفاده کنیم تا منفعت سازمان به حداکثر و هزینه‎‌های آن به حداقل برسد؟
چگونه می‌توان برای موفقیت در محیطی که مدام در حال تغییر است، اقدام کرد؟
چگونه الزامات یک محصول یا پروژه را درست شناسایی کنیم تا خروجی آن مطابق انتظارات مشتریان باشد؟

می‌دانیم در دنیایی زندگی می‌کنیم که همواره با تهدیدهای بزرگ و البته فرصت‌های بزرگتری برای خودمان و کسب و کارمان روبه رو هستیم. از همین رو تحلیل کسب و کار روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

مدیران پروژه چطور به اهمیت تحلیل کسب و کار پی بردند؟

مدیران پروژه همیشه مسئول ارائه محصول پروژه در زمان، هزینه و کیفیت مشخص هستند و نگاهی کلان بر پروژه دارند.

وظیفه اصلی آن‌ها هدایت تیم پروژه و برداشتن موانع و مشکلات جاری بر سر راه آن است، در این میان وجود نقشی که بتواند با تمرکز بر جزییات، گوش دادن به پرسنل، حصول اطمینان از ساخت محصول بر اساس نیازمندی‌ها، شناسایی مشکلات کسب و کار و مدیریت درخواست های تغییر در کنار مدیر پروژه حضور داشته باشد، می‌تواند بسیار مفید و حتی شگفتی‌ساز باشد.

چه بسا بسیاری از مدیران پروژه بتوانند با گذراندن دوره‌های مربوطه و دریافت گواهینامه‌های مرتبط به این توانایی دست یابند و نقشی مهم‌تر را در سازمان ایفا کنند و باعث ارتقا جایگاه شغلی و درآمدی خود شوند. شما به‌عنوان یک مدیر همواره با سوالاتی مواجه هستید:

سازمان ما در چه زمینه‌هایی دچار مشکل است؟
چه نوع فعالیت جدیدی را باید به طیف فعالیت‌ها اضافه کنیم؟ و کدام فعالیت را چگونه باید حذف کرد؟
از چه روش‌های دیگری می‌توانیم استفاده کنیم تا منفعت سازمان به حداکثر و هزینه‎‌های آن به حداقل برسد؟
کدام‌یک از فعالیت‌های جاری نیاز به توجه بیشتری دارند؟
چگونه می‌توان برای موفقیت در محیطی که مدام در حال تغییر است، اقدام کرد؟

چرا تحلیل کسب و کار تبدیل به یک حرفه‌ی مهم و ضروری در سازمان‌ها شد؟

می‌توان گفت که بسیاری از سازمان‌ها علاوه بر انجام کارهای روزمره و معمول خود در راستای استفاده از فرصت‌ها و مقابله با تهدیدها ناچار به تعریف پروژه‌های اعمال تغییرات سازمانی و یا بهبود فرآیندها و یا توسعه یک محصول یا خدمت جدید هستند.

به طور مثال وقتی یک سازمان در شرایط رکود اقتصادی با کاهش قدرت خرید مشتریان خود روبرو می‌شود و این امرباعث کاهش فروش سازمان می‌شود چه باید بکند؟

آنچه در مورد حرفه تحلیلگری کسب و کار BABOK باید بدانید.

وقتی به دلیل اعمال تحریم‌ها و یا افزایش نرخ برابری ارز و خروج یکی از رقبا از بازار فرصت افزایش سهم بازار خود را دارد چگونه می‌تواند از این فرصت به بهترین وجه استفاده کند؟

چگونه باید نقاط ضعف و مشکلات موجود در فرآیندها و یا محصولات خود را بیابد و برای حل این مسائل برنامه ریزی کند و راه حل مناسب را پیدا کند؟

تعریف تجزیه و تحلیل کسب و کار (تحلیل کسب و کار چیست؟)

تحلیل کسب و کار بکارگیری دانش، مهارت، ابزارها و تکنیک هایی برای:

شناسایی نیازهای کسب و کار شامل فرصت ها و مشکلات
شناسایی و تعیین راهکارهای کارآمد برای تحقق نیازهای کسب و کار
استخراج، مستندسازی و مدیریت الزامات ذینفعان به منظور تحقق اهداف سازمان
تسهیل تولید موفق محصولات، خدمات و یا اجرای پروژه ها

تحلیلگر کسب و کار کیست؟

امروزه در دنیا افرادی که به آن‌ها تحلیلگر کسب و کار(Business Analyst) می گویند این وظیفه را در سازمان‌ها به عهده می‌گیرند.

تحلیلگر کسب و کار کسی است که با شناخت از فرآیندهای سازمان، محصولات و محیط سازمان می‌تواند برای حل مشکلات و استفاده از فرصت‌ها با همکاری دیگر اعضای سازمان راه حل مناسب و قابل اجرا برای سازمان شناسایی کند.

بسیاری از نظرسنجی‌ها و تحقیقات نشان دهنده این هستند که درخواست سازمان‌ها برای استفاده از متخصصان تحلیل کسب و کار تا سال 2020 در حدود 20 درصد افزایش خواهد یافت. (منبع: گزارش The High Cost of Low Performance 2014 منتشر شده از سایت PMI)

البته هر کدام از ما در هر نقشی که در سازمان داریم -مدیر ارشد هستیم، مدیر عامل هستیم یا از مدیران میانی و کارشناسان سازمان- می‌توانیم در نقش یک تحلیلگر کسب و کار ظاهر شویم و برای کسب و کار خود این نقش بسیار بسیار مهم را ایفا کنیم و لزوما نیاز به تعریف یک جایگاه خاص در ساختار سازمان برای تحلیلگر کسب و کار نیست.

چرا تحلیل کسب و کار تبدیل به یک حرفه‌ی مهم و ضروری در سازمان‌ها شد؟

تحلیلگر کسب و کار کیست؟

دلیل افزایش تقاضا برای جذب تحلیلگر کسب و کار

و اما بپردازیم به اینکه چگونه شد موضوعی تحت عنوان تحلیل کسب و کار به وجود آمد و ما امروز شاهد رشد تقاضا برای جذب تحلیلگران کسب و کار در دنیا و سازمان‌ها هستیم.

تحقیقات بسیار زیادی که در سازمان‌های بین‌المللی و در کشورهای مختلف انجام شد نشان داد که بسیاری از پروژه‌های بهبود فرایند و یا تحول سازمانی بعد از آنکه در سازمان اجرا می‌شوند نتایج مطلوبی را برای سازمان به بار نمی‌آورند.

بسیاری از سازمان‌ها دست به تغییرات گسترده در چارت سازمانی، ساختار و معماری سازمانی خود می‌زنند و یا اقدام به تولید محصولات و خدمات جدیدی می‌کنند ولی درصد بسیار زیادی از این پروژه ها همواره با شکست روبرو می شوند(در سال 2016 فقط 62 درصد پروژه ها به اهداف اولیه خود رسیده اند و در سال 2017 این آمار به 69 درصد رسیده است)!

یکی از پرتکرارترین دلایل شکست پروژه‌ها!

بررسی‌ها نشان دادند که یکی از پر تکرارترین دلایل شکست پروژه‌ها عدم تعریف درست این پروژه‌ها و یا عدم تعریف دقیق محدوده و محتوا و یا Scope این پروژه هاست.

مفاهیم کلیدی تحلیل کسب و کار در راهنمای BABOK

پروژه‌هایی برای سازمان تعریف شده بودند که در ظاهر باید مشکلات سازمان را حل می‌کردند و یا از فرصت‌ها به نفع سازمان استفاده می‌کردند ولی در عمل با در نظر نگرفتن الزامات تمامی ذینفعان و یا عدم توجه به راه حل‌های موجود دیگر نتوانستد به اهداف خود برسند.

این مشکلات و عدم موفقیت ها و تجارب ناکامی در سازمان‌ها باعث شد نیاز به تحلیل حرفه‌ای و ساختارمند مشکلات و فرصت‌ها تبدیل به یک نیاز غیر قابل چشم‌پوشی در سازمان‌ها گردد و افرادی تحت عنوان تحلیلگر کسب و کار قبل از اجرا و تعریف هرگونه پروژه‌ای به بررسی مشکلات موجود و انتخاب راه حل مناسب برای مشکلات بپردازند و یا برای استفاده از فرصت‌های پیش رو اقدام کنند.

اینگونه شد که حرفه‌ی تحلیل کسب و کار ضرورت پیدا کرد و در حال حاضر تقاضای استخدام تحلیلگر کسب و کار به وفور یافت می‌شود.

مزایای تجزیه و تحلیل کسب و کار

تجزیه و تحلیل کسب و کار، ابزار عالی برای اطمینان از رشد و موفقیت یک شرکت است. تجزیه و تحلیل کامل کسب و کار و اجرای راه حل می تواند زمینه های مختلفی را در عملیات یک شرکت بهبود بخشد.

تجزیه و تحلیل کسب و کار بر اساس BABOK v3

تعریف تحلیل کسب و کار ارائه شده توسط موسسه بین المللی تحلیل کسب و کار (IIBA): «تحلیل کسب‌ و کار عملی است که با تعریف نیازها و پیشنهاد راهکارهایی که به ذینفعان ارزش ارائه می ‌کند، تغییر را در یک شرکت ایجاد می‌کند.»

اهمیت تحلیل کسب و کار BABOK در سال 2021 چیست؟

استاندارد BABOK ، 6 حوزه دانشی را تعریف می کند که تجزیه و تحلیل کسب و کار آنها را پوشش می دهد. در این حوزه های دانش، همیشه کارهایی وجود دارد که حداقل یک بار در طول تجزیه و تحلیل کسب و کار انجام می شوند.

جدای از این، تکنیک هایی وجود دارد که نحوه انجام این وظایف را پیشنهاد می کند. علاوه بر این، تحلیل گر کسب و کار باید شایستگی های اساسی داشته باشد که شامل دانش، مهارت ها، رفتار، ویژگی ها و خصوصیت های شخصی می شود. و در نهایت، یک تحلیل گر کسب و کار ممکن است چشم انداز های متفاوتی داشته باشد که منجر به وظایف و تکنیک های متفاوتی می شود که باید انجام دهند یا بسته به زمینه استفاده کنند.

حوزه های دانش تحلیل کسب و کار

برنامه ریزی و نظارت و پایش بر تحلیل کسب و کار
استخراج و همکاری
الزامات مدیریت چرخه حیات
تجزیه و تحلیل استراتژی
تجزیه و تحلیل الزامات و تعریف راهکار
ارزیابی راهکار

جمع بندی مقاله تحلیل کسب و کار چیست؟

همانطور که کسب و کارها گسترش می یابند و جهان به هم پیوسته تر می شود، مهارت های تجزیه و تحلیل کسب و کار بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا می کند. خوشبختانه، به لطف مجموعه ای از تکنیک های نوآورانه، نرم افزارهای پیشرفته و دوره های آنلاین که به افراد و شرکت ها امکان می دهد این مهارت ها را بدست آورند، یادگیری این مهارت ها نیز ساده تر می شود.