طبیب شاه اسماعیل صفوی

تاریخچه

در ابتدای سلسله صفویه در زمان شاه اسماعیل اول چهره ی شاخصی که به عنوان طبیب دربار و مشاور شاه به چشم می خورد که آن شخص عالم فرزانه ای به نام میرزا جلال الدین محمد الحسینی جنابدی معروف به حکیم میرزا جلال الدین محمد جنابدی است که از علما و اطبا به نام تاریخ صفویه است که در سده نهم ه.ق چشم به جهان گشود وی از نوادگان امام زین العابدین است.

شرح حال

آن عالم فرزانه در انتهای سده نهم و آغاز سده دهم هجری قمری می زیستند. ایشان کتبی در زمینه های مختلف علمی را به نگارش در آورده که می توان از آثار ارزشمند ایشان به "کشف الحقایق فی الاحوال الکواکب والاقمار" در حوزه علوم نجوم می باشد که در موزه لوور در فرانسه نگهداری می شود و نیز کتب نگارش شده از ایشان در حوزه های مختلف علمی موجود می باشد که بخش مهمی از آن نسخ خطی هستند. کتب نگارش شده ای از حکیم در باب طب و فقه وجود دارد که در کتابخانه امام امیر المومنین نجف نگه داری می شوند. در اسناد تاریخی که بر روی پوست آهو به زبان عربی هک شده و در آستان قدس رضوی به عنوان میراث ملی نگه داری می شود از ایشان به القاب مسیح الانفاس، جالینوس زمان و افلاطون دوران مشهور بودند. ایشان به پاسداشت تلاش هایشان در دربار صفویه هدایایی دریافت نمودند که از جمله آن اراضی مه ولات و شادغول و اراضی اطراف بود که بعد ها همه آنها را وقف اولاد ذکور خود کرد.

میرزا جلال الدین محمد الحسینی جنابدی منجم

تبحر در نجوم

در کتاب پژوهشی بر احوال و اسناد جلال الدین تهرانی که توسط زهرا طلایی نگارش گردیده، آمده است که ایشان فرمودند : "میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابادی از دانشمندان و مشاهیر و استوانه‌های علم نجوم بوده‌است و در عصر شاه اسماعیل صفوی می زیستند". جلال الدین تهرانی خود از منجمان برجسته بودند همچنین نایب التولیه آستان قدس رضوی بود که دارای کتابخانه بزرگی می‌باشد.

وقف نامه بخش های از خراسان رضوی

در اين سند آورده شده است، ميرزا جلال‌الدين محمد حکيم جنابدي، اموالي را که از شاه اسماعیل صفوی به عنوان پاسداشت خدمات طبابت دربار دریافت نموده است را در تربت حيدريه و ترشيز که بخش هایی از کاشمر امروزی می باشد، در غره‌ي ذيقعده 980 بر اولاد ذکورش وقف کرده است. اين سند با شماره‌ي ثبت 22 استان خراسان در آرشيو سازمان اوقاف و امور خيريه نگهداري مي‌شود. اين تصوير رونوشتي است که در سال 1278 قمري در خطه‌ي خراسان تهيه شده و در 1279 قمري مجددا با اصل سند برابر گردیده است، علمای آن زمان نیز صحت آن را تایید کرده‌اند. همچنین در سال 1305 قمري هم همين روال تکرار گردیده است ؛ اصل این سند هم اکنون در اختیار اولاد میرزا جلال الدین حکیم، مهندس محمد شهاب گنابادی (وزیر سابق ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای) که احدی از وراث است، می باشد .
حکيم جنابدي پس از ختم سند و تاريخ نوشتن ومهر زدن، از باب تکمله و توضيح، پاراگرافي به اين شرح افزوده و مهر زده است:
«توضيحا آنکه سجل وقف‌نامچه‌ي املاک مزبوره پنج عدد نوشته شده يکي در دست اولاد و متولي آنها سپرده شده و يکي در کتابخانه‌ي سرکار فيض آثار و يکي در نزد حضرت علامة العلمائي ملا قوام‌الدين امام جمعه ترشيز و يکي در نزد حضرت سيادت و نجابت منقبت ميرزا سيد علاءالدين توني سپرده شده و يکي در عمارت شاهزاده فيروز در سمت شرقي آن در لوله‌ي مسي وديعه گذاشته شده مدفون است. با مفقود شدن نسخه به ساير نسخ رجوع نمايند.»