آخرین گزارش جامع و عمومی از اکوسیستم بازیهای دیجیتال در کشور

بازی بان - شماه اول

در گزارشی که از مرکز تحقیقات بازیهای دیجیتال (دایرک) با عنوان «100 گزاره از اکوسیستم بازیهای دیجیتال در ایران» منتشر شده است، پنجره ای از منظره بازیهای دیجیتال برای ما گشوده شده است که در این گزارش به دنبال توصیف این منظره هستیم. منظره ای که ابعاد مختلف دنیای بازیهای دیجیتال در کشور ایران را بیش از پیش به روی دیدگان علاقه مندان به بازیهای دیجیتال باز نموده است. اگر شما هم در زمره فعالان اقتصادی یا فرهنگی و هنری این دنیا هستید، پیشنهاد می کنیم تا این گزارش را مطالعه نمایید. البته این گزارش به عنوان یک منبع آماری قوی برای پژوهشگران دانشگاهی نیز قابل استفاده می باشد.

دایرک در این گزارش که در سال 95 تهیه شده است و به نوعی آخرین گزارش جامع و عمومی از وضعیت صنعت بازی می باشد؛ در بخش های تولید، توزیع، نظارت، آموزش، پژوهش، جشنواره و مصرف به ارائه داده پرداخته است . در ادامه، قسمت های مهمی از هر بخش، برای شما به نگارش درآمده است.

تولید

از میان 212 شرکت بازی سازی که در 22 استان کشور فعالیت می نمایند، شهرهای تهران، شیراز، قم، مشهد و اصفهان جزء پنج شهری هستند که بیشترین تعداد این شرکت ها را در خود جای داده اند. به عبارتی این پنج شهر ، پنج قطب بازیسازی در ایران می باشند.

البته در خصوص تولیدکنندگان بازی در کشور صرفا نباید به این آمار بسنده کرد، چرا که این 212 شرکت نمایانگر شرکت های ثبت شده رسمی در خصوص بازیسازی هستند و تعداد بازیسازانی که به صورت غیر شرکتی و مستقل و در قالب استودیو ها و تیم های بازیسازی مشغول تولید هستند از این رقم بیشتر است.

جالب است که گران ترین بازی ساخته شده در سال 95 در ایران، بازی رایانه ای شتاب در شهر 2 و در سبک مسابقات رانندگی (Racing) بوده است.

همچنین متوسط مبلغ بازیهای ایرانی که در سال 95 در بنیاد ملی بازیهای رایانه ای قیمت گذاری شده است، 145 میلیون تومان می باشد. این رقم می تواند نمایشگر متوسط هزینه ساخت یک بازی در ایران باشد. البته ساخت بازی با کیفیت و مدت زمان بازی بیشتر (گیم پلی طولانی تر و پیچیده تر) بالغ بر این رقم می باشد.

توزیع

در خصوص توزیع بازیهای موبایلی و غیر موبایلی در ایران، هرچند به دلیل عدم رعایت کپی رایت و تعرفه واردات بازار توزیع فیزیکی بازیهای غیرموبایلی کمی آشفته و به دلیل نبود قانون مشخص برای واردات بازی موبایلی، بازار توزیع دیجیتال بازیهای موبایلی کمی پیچیده است، اما بررسی های مرکز تحقیقات بازیهای دیجیتال (دایرک) نشان دهنده این مطلب است که 380 عنوان بازی غیرموبایلی مجاز و بالغ بر 9800 عنوان بازی موبایلی مجاز در بازار ایران منتشر شده است که 31 درصد عناوین بازیهای موبایلی منتشر شده در بازار دیجیتال بازیهای ایرانی بوده اند.

از سویی دیگر آمار‌منتشره از سوی این مرکز نشان می دهد شمارگان نسخه های فیزیکی بازیهای غیرموبایلی در بازار فیزیکی مجاز 5 میلیون و 500 هزار بازی و شمارگان بازیهای موبایلی مجاز موجود به روی گوشی یا تبلت ایرانیان نیز، 111 میلیون بازی بوده است. جالب است که بیشترین عناوین بازیهای غیرموبایلی مجاز توزیع شده در بازار فیزیکی کشور، مربوط به رده سنی بالای 18 سال و بیشترین شمارگان بازیهای غیرموبایلی مجاز توزیع شده در بازار فیزیکی مربوط به رده سنی بالای 3 سال بوده است.

به نظر می رسد که بازیهای غیرموبایلی PES (فوتبال)، NFS (مسابقات رانندگی نید فور اسپید) و بازیهای اکشن کانتر و کال آو دیوتی حضور پررنگ تری در بازار و در بین بازیکنان ایرانی دارند.

همچنین بازیهای موبایلی ایرانی پر مخاطب در بین بازیکنان: باقلوا،کویز آف کینگز، هی تاکسی، جدولانه و حکم پلاس و بازیهای موبایلی خارجی نیز کلش آو کلنز، کلش رویال، کندی کراش ساگا، پو و ترافیک رایدر بوده اند. یکی دیگر از نکات جالب در خصوص فروشگاه های عرضه بازی و گیم نت های بازی در ایران است. 1387 فروشگاه به صورت فیزیکی (مغازه)، فقط در شهر تهران مشغول به فروش بازیهای دیجیتال به صورت فیزیکی هستند که بیشتر در مناطق 4 و 15 شهر تهران واقع شده اند. همچنین 186 گیم نت فعال نیز در سطح شهر تهران فعالیت دارند.

آموزش

متأسفانه در حوزه آموزش ساخت بازی، آمار منتشره وضعیت خوبی را نشان نمی دهد. در ایران تنها در 3 دانشگاه آزاد اسلامی تهران غرب، آزاد اسلامی قزوین و علم و صنعت ایران، واحدهای درسی مرتبط با بازیهای دیجیتال تدریس شده است و انستیتو ملی بازی سازی نیز کمتر از 300 نفر هنرجو داشته است. به نظر می رسد که حوزه آموزش ساخت بازی و مطالعات بازی که حوزه های متنوعی از مهندسی کامپیوتر، علوم رایانه، هنر، موسیقی، ارتباطات، روان شناسی، مدیریت و ... را شامل می شود نیازمند توجه و سرمایه گذاری فوری و آمایش دقیق می باشد تا صنعت بازی سازی بومی به عنوان یک صنعت فرهنگی و دانش بنیان در ایران شکل بگیرد.

جشنواره

یکی از مهمترین رویدادهای بازیهای دیجیتال در کشور، جشنواره بازی های رایانه ای تهران می باشد که در سال 95، ششمین سال پیاپی خود را پشت سر گذاشت. در این جشنواره 187 بازی توسط 139 بازیساز شرکت کرده بودند که 81 درصد این بازیها به روی پلت فرم موبایل بودند. جالب است که بازی سازان 20 استان کشور در این جشنواره شرکت نموده بودند. این جشنواره در برج میلاد برگزار گردید و در پایان نیز 29 جایزه در بین 18 عنوان بازی توزیع گردید.

پژوهش

در حوزه پژوهش به نظر شاهد وضعیت بهتری هستیم و این وضعیت شاید به دلیل علاقه پژوهشگران دانشگاهی به این رشته جدید می باشد. در سال 95، تعداد 160 مقاله علمی در بیش از 40 فصلنامه و کنفرانس توسط بیش از 300 نویسنده تولید شده و همچنین 21 عنوان کتاب در حوزه بازی تألیف و 7 عنوان کتاب نیز منتشر گردیده است.

نظارت بر بازی های دیجیتال

یکی از مهمترین بخش های ایجاد حساسیت فرهنگ سازی در خصوص استفاده از بازیهای دیجیتالی، توجه به نشان رده بندی سنی و رعایت سن مناسب برای هر بازی توسط بازیکنان و خاناوده ها می باشد.این مهم در بنیاد ملی بازیهای رایانه ای توسط سازمان رده بندی سنی بازیهای رایانه ای یا همان اِسرا (ESRA) انجام می پذیرد. طبق گزارش این مرکز در سال 95، بالغ بر 8450 بازی رده بندی سنی شده اند که 95 درصد آنها بازیهای موبایلی بوده است.

مصرف

شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، کرج و شیراز 5 شهر با بیشترین تعداد بازیکن بازیهای دیجیتال هستند و بازیکنان تهرانی با 28 سال، بیشترین میانگین سنی بازیکنان و بازیکنان شیراز با 19 سال، کمترین میانگین سنی بازیکنان را دارا می باشند. جالب است که 56 درصد از کل بازیکنان تهرانی، آنلاین بازی می کنند. از سویی دیگر بازیکنان تبریز با 36 دقیقه در روز و بازیکنان اهواز با 101 دقیقه در روز، کمترین و بیشترین متوسط زمان بازی کردن درروز را دارا هستند.