تند خوانی؟ چیست و چرا؟
حدودا دو ماه پیش بود که در اینترنت گشت و گذاری داشتم، که نگاهم به مطلبی خورد که ذهنم را تا الان که در حال نوشتن این مطلب هستم درگیر کرده است . دقیق عنوان مطلب را یاد ندارم ولی مربوط به افزایش سرعت مطالعه و مخلفاتش بود. از آن روز به بعد تقریبا هر وقت فرصت می کردم می رفتم در اینترنت و درمورد تند خوانی مطلب میخوندم. و چون احساس کردم جای همچین مطلبی توی ویرگول خالی هست خواستم تا چکیده ای از مطالعات این دو ماهه خودم را خدمتتان عرض کنم.
فقط قبل از شروع به دو نکته باید اشاره کنم:
_من تخصصی در زمینه تند خوانی ندارم، فقط کسی هستم که چندین ساعت در این حوزه مطالعه کرده، پس احتمال زیاد شمایی که بیشتر از من تخصص داری ایراداتی در این متن خواهی دید، خوشحال خواهم شد اگر به من بگوئید!
_از آن جایی که مطالبی را که عرض میکنم تقریبا هیچ کدام از خودم نیست، سعی میکنم تمام منابعی که از آن ها استفاده کردم را در آخر مطلب ذکر کنم(ولی واقعا سخته چون خیلی پراکنده مطالعه کردم)
تند خوانی چیست و چرا؟
در مورد تند خوانی نظرات متعددی توی اینترنت هست. عده ای معتقدند که اصلا تند خوانی امکان نداره، و در نهایت شما میتونی با درک مطلب بسیار پایین، مطلب رو یک ور اندازی بکنی(skimming).اما عده دیگری که شمارشون دو-سه برابر گروه اول هست معتقد هستند که با تمرین میشه سرعت مغز رو هم بالا برد و در نهایت در مدت زمان کم حجم مطلب بیشتری رو خوند، با درک مطلب قابل قبول.
در جواب به اون دسته ای که اعتقاد دارند وقتی سرعت ورودی اطلاعات بالا میره، تمرکز پایین میاد و ما از متن چیزی نخواهیم فهمید، باید گفت:
مغز ما در مدت زمان محدود، قادر به دریافت مقدار محدودی از اطلاعات هست، اگر مقدار بیش از حد اطلاعات واردش کنیم، مغز توان تجزیه و تحلیل کافی رو نداره و قسمتی از اطلاعات رو متوجه نمیشویم.اما اگر کمتر از مقداری که گنجایش داره اطلاعات واردش کنیم، مقداری که خالی میمونه باعث حواس پرتی ما میشه.
خب میدونم این کادر بالا کامل شمارو قانع نکرده، اما در ادامه متن به شما میگم که شما میتونید با برداشتن موانعی اون محدوده گنجایش مغز رو بالاتر ببرید.
خب ، از کجا شروع کنم؟
اول از همه شما باید با مفهوم سرعت مطالعه آشنا بشید.این مفهوم یعنی سرعتی که ما مطالعه میکنیم. خیلی سنگین نبود :) دقیق تر اگر بخوام توضیح بدم، سرعت مطالعه که با واحد word per minute)WPM) یعنی تعداد کلماتی که در هر دقیقه میخونیم. و تقریبا همه جا برای شروع کار تند خوانی، سرعت اولیه رو اندازه گیری می کنند که خب منطقی هم هست.
نحوه محاسبه سرعت مطالعه: برای اینکار ابتداء باید یک کتاب ساده(ترجیحا داستان) بردارید و کلمات سه خط رو بشمرید، بعد میانگین اون سه خط رو حساب کنید. حالا یک زمان دلخواه(برحسب ثانیه) بگیرید و مشغول مطالعه شوید پس از تمام شدن اون زمان با توجه به میانگین کلمات هر خط، تعداد کلماتی رو که توی اون یک دقیقه خوندید رو محاسبه کنید. سپس تعداد کلمات رو تقسیم بر زمان برحسب ثانیه کنید. فرمول عکس زیر بهتر توضیح داده فکر کنم.
البته برای محاسبه سرعت مطالعه دوتا راه بسیار ساده تر هم وجود داره
یک اینکه یک مطلب رو توی ورد کپی کنید، و زمان بگیرید و یک دقیقه مطالعه کنید، بعد از یک دقیقه ببینید چند کلمه خوندید، برای اینکار فقط بخشی رو که مطالعه کردید رو انتخاب کنید.( خود برنامه ورد هر قسمت از متن رو انتخاب کنید تعداد کلمات رو مینویسه پایین سمت چپ صفحه)
حالا اون تعداد کلمات میشه سرعت مطالعه شما.
راه آخر هم برای کسایی هست که توی خوندن متن اینگلیسی هیچ مشکلی ندارند
طبق شنیده ها، سرعت مطالعه از 10 کلمه تا 150 کلمه بر دقیقه خیلی کم هست، از 150 تا 250 متوسط، از 250 تا 500 خوبه. و دیگه بالای 500 -600 دیگه تندخوان خفن محسوب میشه. و مثل اینکه میانگین سرعت مطالعه ما ایرانیا حدودا 150 هست.
دیگه این قسمت رو خیلی کش دادیم بریم به ادامه بحث.
فارسی را پاس بداریم، چون ما را پاس داشت!
یک نکته خیلی امیدوار کننده برای ما فارسی زبان ها و عربی زبان ها(که رسم الخط تقریبا مشابهی داریم) این هست که تعداد حروفی که برای هر کلمه به کار میره نسبت به زبان های دیگره دنیا کمتر هست و این باعث میشه سرعت ما راحت تر بالا بره.
حالا با دو عامل مهم که باعث کند شدن سرعت ما میشه آشنا میشیم:
_ گم و گور شدن بین خطوط، تا حالا شده وقتی رسیدین به آخر خط و میخواید برید اول خط بعدی، اشتباهی
یک خط بالا یا پایین رو میخونید؟ منظور همونه (راستش رو بخواید این عامل خیلی تاثیر زیادی نداره از نظر
من ولی توی اکثر منابع ذکر شده)
_ بلند خوانی، لب خوانی، درون خوانی. نمیدونم دقت کردید یا نه اما ما معنی کلمات رو با تصاویرشون متوجه نمیشیم، با صداشون متوجه میشیم، بعضی از ما وقتی یک مطلبی رو میخونیم آروم زمزمه میکنیم، عده دیگری هستن که بدون صدا زمزمه میکنن که بهش میگیم لب خوانی. و در بهترین حالت درون خوانی میکنیم، یعنی کلمات رو توی دلمون میخونیم و اون صدا رو میشنویم(بهش میگن subvocalization) ، و بعد تازه متوجه معنی اون کلمه میشیم. هر سه این کار ها (بلندخوانی و لب و...) ذهن مارو تا حد بسیار زیادی درگیر میکنن و از افزایش سرعت مطالعه ما جلوگیری میکنند. چون ذهن بجای اینکه در یک مرحله کلمه رو ببینه و متوجه معنی بشه در سه مرحله متوجه میشه، یعنی دیدن، تلفظ در ذهن یا دهان و در آخر شنیدن اون صدا. همین الان که مشغول خوندن این مطلب هستید میتونید کمی دقت کنید، احتمالا صدای تو دلتون رو میشنوید که همگام با خوندن تک تک این کلمات میاد. و اگر نمی شنوید باید تبریک بگم! چون شما یک مرحله از همه جلو تر هستید. برای از بین بردن این صدا هم راهکار هایی هست که در ادامه به خدمت عرضتون میرسونم، یا همچین چیزی...
چند راهکار نه چندان ساده برای افزایش سرعت مطالعه
گسترش حوزه دید.به یک کلمه خیره بشید، سعی کنید بدون اینکه چشمتون رو حرکت بدید کلمات اطراف آن کلمه را بخوانید. با گسترش حوزه دید شما میتونید تعداد کلمات بیشتری رو در یک لحظه خیره شدن چشمانتون ببینید(به این خیره شدن توی یک لحظه میگنfixation و به هر پرش از چشمتون روی صفحه به کلمات بعدی میگن saccade)
تمرینات زیادی هست برای گسترش حوزه دید، و اصلی ترین تمرین همونی هست که اولش گفتم، سعی کنید به یک کلمه خیره بشید و بدون حرکت دادن چشمتون کلمات کناری رو بخونید. این عکس ها میتونن کمکتون کنند:
حالا علاوه بر این ها، این رو هم علی الحساب داشته باشید:
خط بردن. شاید واقعا بنظر مسخره باشه اما موثره، اینکه هنگام مطالعه انگشتتون رو زیر متنی که میخونید حرکت بدید، عین اول دبستان! این کار باعث میشه که چشم شما توسط انگشتتون هدایت بشه و امکان هرز رفتن رو ازش میگیره. ضمنا یک جایی خوندم بهتره که با انگشت اشاره دست چپتون اینکار رو بکنید، چون دست چپ مربوط به نیمه راست مغزتون هست و ... در کل خوبه، دلیل علمی از من نخواید :)
روش 1-2-3-4. این روش خیلی خوب عمل میکنه بنظرم، برای خفه کردن اون صدای توی دلمون هست که کلمات رو میخونه. البته برای اول خیلی درک مطلب رو میاره پایین ولی بعد از چند دقیقه عادت میکنید و اون صدا که توی دلتون بود به طور محسوسی کم میشه. روش اینجوریه که وقتی دارید مطلب رو میخونید توی دلتون از یک تا چهار رو بشمرید: یک دو سه چهار، یک دو سه چهار، یک دو سه چهار...
عبارت خوانی، بجای کلمه خوانی. ما عموما تک تک کلمات رو میخونیم تا متوجه متن بشیم ، درصورتی که واقعا نیازی به خوندن تک به تک کلمات نیست. میشه عبارت خوانی کرد، یعنی بجای اینکه هر کلمه رو با یک نگاه خوند، هر دو سه کلمه رو با یک نگاه بخونیم (اینکه چند تا کلمه رو با یک نگاه بخونیم بستگی به حوزه دید هم داره که میشه کم کم افزایش داد تعداد کلمات رو) عکس پایین مثال خوبیه.
من از اونجایی که در حال مطالعه هستم در این زمینه احتمالا در آینده اصلاحاتی توی این مطلب صورت بگیره، خیلی تشکر از اینکه تا اینجای مطلب رو همت کردید و خوندید. و در آخر هم منابع :
http://sara-hamidi.com/6-تکنیک-تندخوانی/
http://mahanteymouri.ir/strengthen-eye-muscles-briefing-effective-way-learn/
https://www.mindtools.com/speedrd.html
https://medium.com/search?q=speed%20read
این پایینی هم یک سایتی هست که میتونید توش با سرعت مطالعه ای که میخواید مطالعه و کنید، تنظیمات ساده ای داره راحت یاد میگیرید:
https://www.spreeder.com/app.php
قسمت بعدی این مطلب:
مطلبی دیگر از این انتشارات
کتاب خوب؟ چه کتابی کتابِ خوب است؟
مطلبی دیگر از این انتشارات
چطور کتاب بخوانیم؟
مطلبی دیگر از این انتشارات
معرفی کتاب "باغ سبز" نوشته محمدعلی موحد