آموزش UX : قانون فیتس ( Fitts's Law )

این مطلب رو میتونید بصورت ویدیو کست در چنل یوتیوب ببینید

یا از طریق بلاگ بنده (صادق نیکبخت) بخونیدش

یا از طریق اپ های پادگیر پادکست فارسی Ux Laaz رو گوش کنید و این آموزش UX رو صوتی بشنوید

ایا اینکه خلاصه مطلب رو از طریف صفحه رسمی UX laaz در اینستاگرام دنبال کنید

اگر مشکل یه سوالی داشتید میتونید در جامعه پرسش و پاسخ UX Laaz سوالتون رو درمیون بذارید

قانون Fitts : زمان دستیابی به هدف تابعی از فاصله و اندازه هدف است

نکات کلیدی :

• اهداف لمسی یا تاچ تارگت ها باید به اندازه کافی بزرگ باشند تا کاربران بتوانند با دقت آنها را انتخاب کنند.

• اهداف لمسی باید فاصله زیادی بین آنها داشته باشد.

• اهداف لمسی باید در مناطقی از رابط کاربری قرار گیرند که به راحتی امکان دستیابی به آنها فراهم شود.

بررسی اجمالی

کاربردپذیری یا Usability یکی از شاخص های یه طراحی خوبه , قانون Fitts Law روی سهولت استفاده بیشتر تاکید داره که به این معنیه که رابط کاربری باید در پیمایش و درک کاربران خیلی راحت باشه .تعامل ها باید سرراست و بدون دشواری باشه و به تلاش حداقلی نیاز داشته باشه .زمان جابجایی کاربر از یک نقطه به نقطه دیگه و تعاملش با یک عنصر و شی در صفحه معیار بسیار مهمی هست.

این موضوع قابل توجه هست چرا که اندازه  و موقعیت قرار گیری آبجکت ها و عناصر برای طراحان مهم هست که اطمینان حاصل کنند که این آبجکت ها مثل دکمه ها  و اینجور موارد به راحتی قابل انتخاب هستند و انتظارات کاربران با مناطق قابل انتخاب برآورده می کند.

چالشی که با دقت متفاوتی از روش های متداول مثل موس ، یا انگشت و یا قلم نوری و …  در دسترس هست .

درواقع قانون Fitts’s Law بیان میکنه زمانی که کاربر لازم داره تا با یک آبجکت کار کنه از نسبت اندازه و سایز به فاصله تا آن آبجکت بدست میاد .

تاریخچه

پاول موریس فیتز جونیور (6 مه 1912 – 2 مه 1965) روانشناس در دانشگاه ایالتی اوهایو (بعداً در دانشگاه میشیگان ) بود. وی مدلی از حرکت انسانی ، قانون فیتز ، مبتنی بر حرکت سریع و هدفمند را تدوین کرد که در ادامه به یکی از مدلهای بسیار موفق و به خوبی مورد مطالعه ریاضی حرکت انسان تبدیل شد. Fitts با تمرکز توجه خود به عوامل انسانی در زمان وی به عنوان سرهنگ دوم در نیروی هوایی ایالات متحده ، به عنوان یکی از پیشگامان در بهبود ایمنی هواپیمایی شناخته شد . همچنین نشانه هایی وجود دارد که Fitts بعنوان مشاور در رابطه با مصاحبه با شاهدانی ادعا شده از UFO کار کرده است و در مورد چگونگی توضیحات زمینی یا روانشناختی می تواند برای رؤیت UFO حساب کند در حال برنامه ریزی کار خود بوده است ....

ملاحظات کلیدی و مهم

بذارین یجور توضیح بدم قانون Fitts’s Law درواقع میگه با افزایش اندازه و سایز یک عنصر یا شی زمان انتخاب آن کم میشود علاوه بر آن زمان انتخاب آبجکت کاهش پیدا میکنه چونکه مسافتی که (موس یا انگشت و ..) باید برای آن انتخاب آن حرکت کنه هم کم  میشه .

قانون Fitts بیان میکنه  مقدار زمان لازم برای حرکت یک اشاره گر (به عنوان مثال، مکان نما ماوس) به یک منطقه هدف، از فاصله ای به هدف تقسیم بر اندازه هدف است.

قانون Fitts قبل از اختراع رابط گرافیکی بوجود اومد که بعنوان  الگوی کاربران برای درک حرکت انسان در دنیای فیزیکی ابداع شد ولی الان میشه از طریق UI برای حرکت ازش استفاده کرد.

اندازه آبجکت ها در قانون فیتس بسیار حیاتی هست  وقتی اندازه عناصربسیار کوچک باشه اونا رو برای تعامل به چالش میکشه و کار رو سخت میکنه پس همه توصیه ها نشون میدن که این اندازه بسیار مهم هستند …

در جدول زیر حداقل سایز توصیه شده از طراحی متریال گوگل Material Design و دیگر کمپانی هارو میتونید ببنید و حتما بخاطر بسپاریدش …

طراحان باید هدفشون این باشه که آیتم ها به راحتی قابل دسترس باشن و کاربر تلاش کمتری برای رسیدن به اون آبجکت کنه و مینیمم اندازه آبجکت ها رو هم حتما به خاطر بسپارید و عناصر تعاملی به راحتی قابل انتخاب باشن که همین موجب درک بیشتر کاربر نسبت به تعامل با محصول شما میشه …

نکته  دیگه ای که بر قابلیت استفاده از عناصر تعاملی (مثلا دکمه ها ، input ها و … )  تأثیر می گذارد فاصله بین آنهاست.زمانی که فضای بین عناصر بسیار کوچک باشد ، احتمال خطاهای برای تارگت لمسی افزایش پیدا میکنه

MIT TouchLab مطالعه‌ای را انجام داد که نشان داد متوسط پد انگشت انسان در بزرگسالان 10-14 میلی متر و متوسط نوک انگشت 8-10 میلی متر است

طراحی متریال گوگل یا  Goole Material Design توصیه می کنه که ” تارگت های لمسی را باید با 8dp ازهم جدا کنید یا مطمئن شید که اطلاعات از تراکم و فاصله بالانس و متعادل شده بهره میبره.

علاوه بر اندازه و فاصله ، موقعیت تارگت های لمسی مهم بسیار مهمه  که نحوه انتخاب آنها هم باید راحت باشه

قرار دادن اهداف لمسی در مناطقی از صفحه اصلی که دستیابی به آنها دشوارتر هست ، به نوبه خودش انتخاب اونارو دشوارتر می کند.

به تصویر زیر توجه کنید ، نواحی آبی پرنگ دسترسی سریع تر به آیتم هارو نشون میده و اطراف آن دسترسی دشوار تر و رو نشون میده.

درواقع کل قانون Fitts’s Law هم همینو میگه و تاکید داره که فاصله ای که موس یا انگشت شما برای انتخاب یه آیتم طی میکنه نباید زیاد باشه…

یه مثال : به فرم و Input ها و دکمه تایید زیر توجه کنید . در واقع نحوه قرار گیری دکمه تایید خیلی نزدیک به آخرین Input هست با این کار کاربر نه تنها مطمئن میشه که دوتا فیلد آخر را پر کرده بلکه دکمه تایید رو بخاطر فاصله مینیمالی که داره بلافاصله بعد از پر کردن فیلد آخر فشار میده.

نکته بعدی اینه که فاصله بین عناصر تعاملی مثل دکمه های ثبت یا لغو (کلا المان هایی که بعد از کلیک یا تپ کردن کاری رو انجام میدن) خیلی خیلی مهمه .

به مثال اپلیکیشن Linkedin توجه کنید . وقتی کسی به شما درخواست میده با دوتا دکمه میتونید تایید و یا ریجکت کنید و این دوتا دکمه خیلی بهم نزدیک هستند و گاهی اوقات پیش میاد که شما میخواید تایید کنید ولی لغو رو اشتباهی لمس میکنید و یا برعکس .

پس فاصله بین المان های تعاملی خیلی مهم هست و حتما بخاطرتون بسپرید این نکته رو.

جمع بندی :

قانون Fitts : زمان دستیابی به هدف تابعی از فاصله و اندازه هدف است

• اهداف لمسی یا تاچ تارگت ها باید به اندازه کافی بزرگ باشند تا کاربران بتوانند با دقت آنها را انتخاب کنند.

• اهداف لمسی باید فاصله زیادی بین آنها داشته باشد.

• اهداف لمسی باید در مناطقی از رابط کاربری قرار گیرند که به راحتی امکان دستیابی به آنها فراهم شود.