آنالیز و تحلیل محصول / رقبا در تحقیقات کاربر

برای شروع یک استارتاپ یا راه اندازی کسب و کار خودتان نیاز دارید تا بتوانید رقبای خود را به صورت کامل مورد ارزیابی قرار داده و نقاط و قوت و ضعف هر یک را شناسایی کنید تا بدین صورت بتوانید میزان ریسک را به حداقل کاهش داده و در موقعیت‌های مختلف تصمیمات مناسب اتخاذ کنید علاوه بر این آنالیز رقبا و محصولات آن‌ها به شما کمک میکند تا بتوانید کاربران خود رو بهتر بشناسید و محصول نهایی را هر چه نزدیک‌تر به خواسته آن‌ها طراحی کنید. ما در این مقاله به چگونگی انجام آنالیز محصول خواهیم پرداخت.

اهمیت تحلیل و آنالیز رقبا در چیست ؟

به طور کلی برای شروع یک استارتاپ و ارائه یک محصول جدید آنالیز محصولات و رقبا یک نیاز اساسی است چرا که شما با انجام این فرآیند میتوانید با دست گذاشتن بر روی نقاط ضعف رقبای خود و افزودن آن‌ها به نقاط قوت محصول خود نظر مشتریان را به خود جلب کرده و هر چه بیشتر سهم خوپ را از بازار افزایش دهید. این ارزیابی های شما میتواند به بهبود تجربه کاربری در فرآیند استفاده از محصول نیز کمک کند تا مشتریان شما نسبت به رقبا به تجربه کاربری بهتری از محصول نهایی شما استفاده کنند، اهیمت این نکته کوچک را میتوانید در یک نقل قول از Daniel Newman ببینید:

اگر شما به داده هایی که نشانگر این است که کجا در مورد تجربه کاربری و تجربه مشتری اشتباه می کنید توجه نداشته باشید، مشتری ازسایت، فروشگاه و اپلیکیشن شما خارج می شود. مسلما موردهای در دسترس زیادی وجود دارند که مشتری می تواند آنها را انتخاب کند.

در نتیجه تحلیل رقبا نه تنها به شناسایی نقط ضعف رقبا کمک میکند بلکه به شما این امکان را میدهد تا از این نقاط شعف به نفع خود استفاده کنید.

چرا تحلیل رقبا رو در حوزه تجربه کاربری نیز انجام میدهیم ؟

برخی از دلایلی که انجام این تحقیقات را در حوزه تجربه کاربری ضرروی میکند به شرح ذیل خواهد بود اما این دلایل ممکن است همه دلایلی نباشید و هر محصول بسته به نوع و رقبای موجود دلایل دیگری نیز برای انجام این تحقیقات در این حوزه داشته باشد :

• درک کلی از جایگاه محصول شما در بین مشتریان و از همه مهم‌تر بازار
• افزایش دقت در پروسه طراحی رابط / تجربه کاربری
• آشنایی با نقاط قوت و ضعف رقبا
• مستند سازی فرآیند طراحی و تولید محصول جهت ایجاد تغییرات در آینده
• تمرکز بر روی بازار مد نظر و جامعه هدف

شکاف و نیاز بازار

انجام فرآیند تحلیل رقبا به طراح تجربه کاربری این امکان را می‌دهد تا با مد نظر قرار دادن نیاز کاربران در محصولات رغیب از آن‌ها به عنوان نقطه قوت در محصول جدید استفاده کند مثلا در یک اپلیکیشن فروشگاهی رقیب، برخی از امکانات ساده که میتواند نظر مشتریان رو جلب کند بنا به دلایل مختلف در نظر گرفته نشده است در این صورت شما با اضافه کردن این موارد به محصول خود میتوانید بخشی از نیاز بازار را برطرف کنید این را در نظر داشته باشید که نیاز سنجی درست هنگام عرضه محصول میتواند دغدغه افراد بسیاری رو برطرف کند و آن‌ها ره یک مشتری برای محصول شما تبدیل کند.

توسعه محصولات یا خدمات

شما به عنوان یک طراح تجربه کاربری می‌توانید محصول خود را چندین بار طراحی کنید اما باید دقت داشته باشید که این تکرار میبایست حتما با دلیل منطقی انجام شود. زمان که شما شکاف و نیاز بازار را پیدا کردید، میتوانید براساس تحقیقات که انجا میدهید این نیاز را برطرف و بخشی از کاربران را به محصول خود جذب کنید برای مثال ممکن است شما در تحقیقات خود بر روی یک سیستم پخش موسیقی آنلاین به این نتیجه برسید که تعداد زیادی از مشتریان اولیه محصول دانش‌آموزان هستن که از اشتراک رایگان و محدود محصول رقیب استفاده میکنن اما پس از مدتی و با تمام شدن مدت اشتراک رایگان دیگر از سرویس رقیب استفاده نمیکنند در این حالت شما میتوانید با در نظر گرفتن یک اشتراک ویژه و با قیمت کمتر و امکانات محدودتر برای دانش‌آموزان علاوه برا اشتراک‌های ماهانه و سالانه خود این بخش از متشریان را نیز به سرویس خود جلب کنید.

تحلیل رقبا چه پیامد هایی میتواند داشته باشد ؟

یکی از خطراتی که تحلیل رقبای بیش از حد میتواند برای محصولات داشته باشد این است میتواند توهم "خوب بودن" را برای شما رقم بزند و در این صورت تلاش شما برای "بهتر ماندن" کاهش پیدا میکند و این همان لحظه‌ای است که ممکن است محصولات جدید برای رقابت با شما ایجاد شوند برای فهم بهتر این موضوع میتوانیم به این نقل قول از James R. Lucas اشاره کنیم :

شما می توانید در یک سطح باشید، اگر رقیب بالاتر از شما نباشد. اما این به شما اطلاعات لازم برای نوآوری جدید هدایت نمی کند. اگر شما وقت زیادی را به آنالیز کردن رقبا بپردازید، شما ممکن است فرصت ایجاد یک نوآوری خلاقانه از دست بدهید. شما می توانید نگرش خود را برای ایجاد یک استراتژی که یک دارایی یا مهارتی را ایجاد کند که رقبا ندارند، استفاده کنید. اما این به توانایی شما بستگی دارد، نه در تحلیل رقیب!

تحلیل رقبا به کمک SWOT

این روش به شما کمک میکند که رقبا خود را از ۴ جنبه متفاوت بررسی کرده و به کمک این بررسی نیاز سنجی تجربه کاربری خود را انجام داده و در نهایت برای ارائه یک محصول بهتر از داده‌هایی که جمع کرده‌اید استفاده کنید. این 4 جنبه به شرح ذیل است:

• نقاط قوت (Strength): ویژگی های کسب و کار یا پروژه که مزیتی نسبت به دیگر رقبا محسوب می شود.
• نقاط ضعف (Weakness): ویژگی های کسب و کار یا پروژه که نسبت به دیگران یک نکته ی منفی به حساب می آید.
• فرصت ها (Opportunities): عناصر محیطی که کسب و کار یا پروژه می تواند به نفع خود از آنها بهره برداری کند.
• تهدید ها (Threats): عناصر محیطی که می تواند برای کسب و کار یا پروژه مشکل ساز باشد.

شما با بررسی هر یک از رقبای خود در این 4 حوزه که بالا اشاره شد میتوانید تا حد مطلوبی درک درستی از جایگاه هر رقیب در بازار فعلی بدسته آورده و به کمک این اطلاعات استراتژی خود را برای ارائه محصولات انتخاب کنید.

مزایای استفاده از تحلیل SWOT

• مقرون به صرفه : عدم نیاز به دانش فنی یا آموزش تخصصی به تحلیل‌گران
• بحث و ثبادل نظر : باعث بحث و تبادل نظر بین کارمندا و سایر افراد مشترک در محصول میشود
• گزارش تصویری کلی : نتیجه نهایی میبایست به صورت تصویری و معمولا در یک مربع ارائه گردد
• بینش عمیق‌تر : با تحلیل رقبا به یک بینش عمیق‌تر درباره هریک دست پیدا خواهید کرد
• ادغام اطلاعات : تمام اطلاعات کمی و کیفی میتوانند به صورت یکپارچه در این تحلیل درنظر گرفته شوند

مقالاتی که برای نوشتن این مطلب ازشون کمک گرفتم :