آیا بازی‌های ویدئویی واقعاً مضر هستند؟ : بررسی باورهای اشتباه

"بازی‌های ویدئویی مال بچّه‌ها هستن! بازی‌های ویدئویی باعث می‌شن آدم خشن بشه! بازی‌های ویدئویی خوب نیستن!" جملاتی تکراری که خیلی جاها شنیدیم! البته خوشبختانه توی سال‌های اخیر، جامعه‌ی ما هم تا حدودی تونسته بازی‌های ویدئویی رو بپذیره؛ امّا هنوز هم کسانی پیدا می‌شن که همون باورهای قدیمی رو حفظ کرده باشن. این نوشته بیشتر مخصوص این دسته از افراد هست.

بازی ویدئویی اصلاً چی هست؟ Video Game رسماً این‌طور تعریف شده:

any of various interactive games played using a specialized electronic gaming device or a computer or mobile device and a television or other display screen, along with a means to control graphic images.
any of various games played using a microchip-controlled device, as an arcade machine or handheld toy.

به نوعی یه سرگرمی تعاملی که از طریق دستگاه‌های الکترونیکی دارای نمایشگر گرافیکی نمایش داده می‌شه (واقعیت افزوده، هولوگرام و... رو هم جزء نمایشگر گرافیکی حساب کنید).

تولید بازی‌های ویدئویی، صنعت نوظهور و البته پردرآمدی هم هست که حتّی می‌شه اون رو به عنوان رقیبی برای صنعت سینما به حساب آورد. درست مثل هر فیلم، بازی‌های ویدئویی هم کارگردان، داستان‌نویس، شخصیت‌پرداز، طرّاح صحنه، طرّاح لباس و... داره و عملاً یه اثر هنری محسوب می‌شه! هنری که به واسطه‌ی برنامه‌نویس‌ها، گرافیست‌ها، انیماتورها، صداگذارها و... جون می‌گیره و زنده می‌شه. فقط نگاهی به این صحنه بندازید! محیطی که به هیچ وجه وجود خارجی نداشته و توسّط طرّاح‌های خوش‌ذوقی، خیلی با دقّت و ریزه‌کاری طرّاحی شده! چه اسمی جز «هنر» می‌تونید روش بذارید؟

این صنعت نوپا به سرعت درحال پیشرفت هست و گردش مالی بالایی هم داره. مثلاً بازی معروف GTA V (ساخت 2013) با هزینه‌ی 265 میلیون دلاری (با دلار 4200 تومنی، تقریباً 1.133 تریلیون تومن) ساخته شد. از اون‌طرف توی روز اوّل انتشار حدود 800 میلیون دلار فروش داشت؛ تا روز سوّم به یک میلیارد دلار رسید و تا آخر مارس 2015، به بیش از 2 میلیارد دلار (≈ 8.4 تریلیون تومن) دست پیدا کرد. برای مقایسه‌ی بهتر، فروش جهانی فیلم تایتانیک حدود 1.8 میلیارد دلار بوده!! با این اوصاف، به نظر خودِ شما کمی سخیف نیست که چنین صنعتی بزرگی رو فقط به عنوان یه سرگرمی ساده برای کودکان فرض کرد؟ جای امید هست که این دید داره توی کشور ما هم منسوخ می‌شه و این صنعت هم کم‌کم برای خودش داره جایی باز می‌کنه. حتّی نیروی هوایی ارتش ایران، بخشی رو هم برای توسعه‌ی بازی‌های ویدئویی باز کرده و بازی‌سازان مشمول سربازی می‌تونن دوره‌ی خدمتشون رو اون‌جا و به ساخت بازی بگذرونن! تا به حال دو بازی زیبای صاعقه و شکارچی رو هم رایگان و مخصوص پلتفرم اندروید منتشر کردن که پیشنهاد می‌کنم امتحان کنید.

و امّا بریم سراغ تعدادی باور غلط نسبت به بازی‌های ویدئویی:

«بازی‌های ویدئویی فقط مخصوص بچّه‌ها هست!» نه تنها این دیدگاه اشتباه هست بلکه یکی از اشتباهات بزرگی هست که والدین می‌تونن مرتکب بشن! بازی‌ها دارای رده‌بندی سنّی هستن. برخی از اون‌ها واقعاً با هدف سرگرم کردن کودکان ساخته می‌شن امّا بسیاری از اون‌ها اصلاً برای کودکان مناسب نیستن و مخاطبشون سنین بالاتر (حتّی بزرگ‌سالان) هست؛ درست مثل فیلم یا کتاب! در حالی که بعضی‌ها از این موضوع خبر ندارن و به گیمرها خرده می‌گیرن که سرگرمی کودکانه‌ای رو انتخاب کردن؛ و یا برعکس، برای کودکشون بازی‌ای تهیه می‌کنن که به هیچ وجه مناسب سنّش نیست!

برای رده‌بندی بازی‌های ویدئویی، فاکتورهایی مثل خشونت، خون‌ریزی، مصرف الکل و موادّ مخدّر، فحّاشی، محرّک‌های جنسی، ترس، ناامیدی و... در نظر گرفته می‌شه تا یه محدوده‌ی سنّی نهایی اعلام بشه که لازم هست روی کاور بازی‌ها هم درج بشه. همین‌طور معمولاً فاکتورهای کلیدی هم همراه رده‌بندی درج می‌شن تا مخاطب حتّی فارغ از سنّش، دقیقاً بدونه با چه نوع محصولی طرف هست.

«بازی‌های ویدئویی آدم رو خشن می‌کنه!» مثل هست که صرفاً چون فیلم‌های خشنی هم توی سینما وجود دارن بگیم کلاً فیلم دیدن، آدم رو خشن می‌کنه! این قضاوت نادرست براساس نگاهی محدود و سطحی به فقط تعدادی ژانر محدود هست... [این قسمت رو فقط گِیمرها بخونن: بازی‌ها آدم رو خشن نمی‌کنه! ping بالا هست که آدم رو خشن می‌کنه! شما صبورترین انسان رو هم بشونید پای اینترنت ایران که با ping حدود 1000ms بشینه Call of Duty بازی کنه خوب قطعاً روانی می‌شه!! :)) ]

«بازی‌های ویدئویی وقت آدم رو می‌گیرن!» خیر، افراط هست که این کار رو می‌کنه و پدیده‌ی افراط هم منحصر به بازی‌های ویدئویی نیست! هر فعّالیتی توی زندگی جایگاه خودش رو داره - مطالعه، ورزش، کار، تحصیل، تفریح و... - افراط توی هرکدوم و جایگزین کردنش با بقیه ضرر داره. ضمناً بازی‌های ویدئویی برای بعضی از گیمرها از مرحله‌ی سرگرمی هم فراتر رفته و یه حرفه به حساب میاد! کم نیستن افرادی که از طریق تست بازی، steaming، نقد بازی، شرکت توی مسابقات حرفه‌ی، تورنومنت‌ها و... درحال کسب درآمد هستن!

«بازی‌های ویدئویی هیچ فایده‌ای ندارن!» یه سایت مفید می‌خوام بهتون معرّفی کنم، خیلی خوبه حتماً استفاده کنید! آدرسش هست https://www.google.com !! کم نیست تحقیقاتی که انجام شده و نتایج جالبی که از تأثیر بازی‌های ویدئویی به دست اومده. از افزایش هماهنگی چشم و دست، تقویت حافظه‌ی بصری، تقویت مهارت‌های مختلف بصری مثل tracking و... برای مثال ثابت شده جرّاح‌های گِیمری که در گذشته بیشتر از سه ساعت در هفته رو به بازی‌های ویدئویی اختصاص دادن، 27% عملکرد سریع‌تر و 37% خطای کمتری توی جرّاحی Laparoscopy داشتن!

بازی‌ KSP که این‌جا تصویرش رو می‌بینید، یه شبیه‌ساز فضایی واقع‌گرایانه و بر اساس فیزیک هست. فکر نمی‌کنم بدون داشتن حداقل دانشی از مکانیک بتونید توی این بازی پیش برید! (البته خودش هم آموزش‌هایی داخلش داره و یاد می‌ده که چکار باید کرد) برای بعضی از کارها که ممکنه دست به دامان ریاضیات هم بشید! علاوه بر این، دقّت و تمرکز بسیار بالایی هم نیاز داره. همین فرایند docking دو فضاپیما که توی تصویر می‌بینید، یه پروسه‌ی بسیار سخت هست کمی اشتباه به راحتی کار رو خراب می‌کنه! خلاصه این که اصلاً فکر نکنید فقط با یه بازی ساده و تفریحی طرف هستید! یا شبیه‌ساز Orbiter 2016 حتّی از این بازی هم واقع‌گرایانه‌تر هست.

کلام آخر این که این صنعت هنری، نه تنها جایگاهی جدّی توی جهان داره بلکه توی کشور ما هم داره کم‌کم راه میفته و شدیداً نیاز به حمایت داخلی داره. بهتره شما هم بیشتر از این مقاومت نکنید و چندتا از عناوینِ خوب و مناسب خودتون رو امتحان کنید! حتماً نظرتون عوض می‌شه. کلّی داستان‌های فراموش‌نشدنی، محیط‌های خاطره‌انگیز و کاراکترهای دوست‌داشتنی هستن که انتظار شما رو می‌کشن. این امکان رو دارید که ده‌ها زندگی مختلف رو تجربه کنید!