تیپ‌ شناسی شخصیت، طناب نجات تمام روابط!

گاهی وقتا ما آدما خیلی چیزارو با خیلی چیزا اشتباه می‌گیریم و این اشتباهم به خاطر نتیجه گیریهای نادرستیه که در طول زندگی مخصوصاً توی دنیای بچگیمون بهشون رسیدیم؛ و توی همون دنیای معصوم کودکانه، چه آشی برای دنیای بالغانمون پُختیم! واقعیت اینه که خیلی از ماها، الان که استخون ترکوندیم و بزرگ شدیم، هنوز خیلی چیزارو درست نمی‌دونیم. مثلاً نمی‌دونیم که باج دادن، مهربونی کردن نیست یا نمی‌دونیم که حرف نزدن و توی دل تلنبار کردن، ملاحظه کردن نیست. و این آگاهی برمی‌گرده به تیپ شناسی شخصیت. می‌دونی که تیپ شخصیتی چیه؟! در ادامه بحث جالبی برات دارم.

تیپ شناسی شخصیت چیست

اول می‌خوام مثالهای زیر رو بخونی، بعد به سؤال آخر پاراگراف جواب بدی. بعدش می‌رم سراغ تعریف تیپ شناسی شخصیتی.

تحقیر کردن و تخریب شخصیتی، رک و راست بودن نیست! سرزنش کردن و چپ و راست کوبیدن، صادق بودن نیست! گستاخی کردن و زننده حرف زدن، راحت بودن نیست! ترسو بودن و جرئت حرف زدن نداشتن، بزرگواری نیست! تنبیه کردن، تربیت کردن نیست! فریاد زدن و نعره کشیدن، ابراز وجود کردن نیست! ناتوان و بی دست و پا کردن، حمایت کردن نیست! کنترل کردن، کمک کردن نیست! وابسته کردن، مراقبت کردن نیست!

یه لحظه صبر کن! دوباره برگرد جمله هارو بخون. انصافاً کدوما رو با هم اشتباه گرفته بودی؟! اصلاً‌ می‌دونی کدوما رو داری اشتباه زندگی می‌کنی؟

فقط وقتی می‌تونی این موضوع رو تشخیص بدی که تیپ شناسی شخصیت بلد باشی. آخه می‌دونی! همه اینایی که گفتم، نقطه ضعفهای مربوط یه تیپ شخصیتی هستش. به بیانی، تیپ شخصیتی یعنی:

«خودآورده ژنتیکی که محیط بارورش کرده!» (دکتر بیتا حسینی)

تعریف ساده ترش اینه:

«یه سری ویژگی مثبت و منفی، ترس، نیاز و انگیزه که با اونا متولد شدیم و تحت شرایطی که توش زندگی کردیم، تشدید شدن.» (دکتر بیتا حسینی)

بذار یه نکته بسیار جالب و طلایی درباره تیپ شناسی شخصیت بگم بهت. در تمام مشکلات و چالشهایی که در روابطمون تجربه می‌کنیم، این نقطه ضعفهای تیپ شخصیتی ما هستن که دارن خرابکاری می‌کنن! یعنی زندگی ما تحت تأثیر مستقیم تیپ شخصیتی ما قرار داره. چجوری؟

تأثیر تیپ شخصیتی در زندگی

بازم می‌خوام با مثال شروع کنم. مثال باعث میشه درک روشنی از قضیه پیدا کنی. از مثال آدمهایی استفاده می‌کنم که خیلی آشنا هستن. یا خودمون اینجوری هستیم یا اطرافمون، همچین آدمهایی رو داریم یا داشتیم.
یعنی تیپ شخصیتی «همیشه مهربانهای بزرگوار» که اصلاً اهل درگیری و مجادله نیستن!‌

معمولاً اینجوریه که آدمی که در برابر رفتارهای نادرستی که باهاش میشه، سکوت می‌کنه و ناراحتیش رو ابراز نمی‌کنه، به خودش میگه بزرگوار و مهربون. همیشه چشم پوشی می‌کنه، همیشه می‌بخشه، همیشه می‌گذره، همیشه موافقت می‌کنه، همیشه به همه کمک می‌کنه و یه عالمه خصلت صلح طلبانه و نوع‌دوستانه دیگه!

اما این آدم بزرگوار مهربون که در برابر رفتارها و حرفهای ناخوشایند و بی انصافیهای بقیه، دم نمی‌زنه و زبون باز نمی‌کنه، عمدتاً مظلوم واقع میشه. یعنی چی تجربه می‌کنه؟ حتماً‌ همین الان کلی مورد از چنین تیپ شخصیتی میاد توی ذهنت.

بله. معمولاً‌ با این آدمهای نازنین مهربان همیشه حاضر برای کمک و مساعدت،‌بیشتر بدرفتاری میشه، بیشتر بهش بی احترامی میشه، جدی گرفته نمیشه،بی معرفتی می‌بینه، اونم راه به راه! اینجوری نیست؟

حتماً میگی آخه چرا؟ بزرگوار بودن که باید بقیه رو جذب کنه! آره درسته، بزرگواری و مهربونی، از فضایل اخلاقی هستن و بسیار ارزشمند. اما یه نکته بسیار مهم و ظریف این وسط وجود داره!‌ چیزی ارزش واقعی داره و مورد ستایش و قدردانی حقیقی قرار می‌گیره که اصیل باشه! اصیل یعنی چی؟

واقعیت اینه که تیپ شخصیتی مورد بحث ما، بزرگواری و مهربانی اصیل ندارن. زیر این مهربونی، ترس خوابیده! می‌دونم ممکنه الان صدات دربیاد و اعتراض کنی که این حرفا چیه! ولی پیشنهاد می‌کنم قبل از هر قضاوتی، مقاله رو کامل بخونی.

گفتیم این مهربان همیشه بزرگوار که از جر و بحث فراریه، ترسوئه! می‌پرسی ترسش چیه؟ بهت میگم. خوب بهش فکر کن و سعی کن خودت یا اطرافیانت رو توی نوشته های من تصور کنی تا بهتر درکش کنی.

ترس این شخصیت بزرگوار همیشه مهربون اینه که مبادا با حرف زدن و ابراز ناراحتی از حرف و رفتار دیگری، باعث ناراحتی یا خشم طرف مقابل بشه!!! مبادا با اعتراض به رفتاری که باهاش کردن، دعوا به پا بشه!!! مبادا فاجعه درست بشه!!! به خاطر همین، ناخودآگاهش بهش دستور میده که اصلاً ولش کن. حرف نزن، نادیده بگیر. تو بزرگوار باش! باید خیلی به این جمله فکر کنی. چون موضوع عمیقیه و به تحلیل و درونکاوی زیادی نیاز داره تا جا بیفته. پس این جمله رو به خاطر داشته باش.

حالا می‌دونی قسمت دردناک ماجرا چیه؟ کسی که از ترسِ خشم بقیه، ماسک بزرگواری به صورتش می‌زنه، ناخودآگاه تصویر ضعیفی رو به طرف مقابلش منتقل می‌کنه و این ذهنیت در طرف مقابل شکل می‌گیره که «با این آدم میشه هر طوری رفتار کرد! این جرئت حرف زدن نداره!»

پس نتیجه این ترس پنهانِ تغییر چهره داده چیه؟ تیپ شخصیتی بزرگواری که از شدت مهربونی و بزرگواریش، بی ارزش میشه، قدرش رو نمی‌دونن، حقش رو ضایع می‌کنن و به اندازه کافی بهش توجه نمی‌کنن!

می‌بینی رویِ ماجرا و تویِ ماجرا چقدر باهم فرق دارن!!!

همین امر، در مورد آدمهای تحقیرگر، پرخاشگر، سرزنشگر، تنبیه گر، کنترلگر، تنوع طلب، استقلال طلب، وسواسی و غیره هم صادقه. همه ماسکهایی که می‌زنیم، غالباً به خاطر دستور ذهنمون برای رهایی از ترس تیپ شخصیتی ماست!

به قول اسکاول شین، بزرگترین دشمن انسان، ترسهای درونی خودشه.

خب حالا به خودت جواب بده! الحق و الانصاف، چندبار توی زندگیت اینا رو تجربه کردی؟ یا چندتا آدم اطرافت دیدی که گرفتار همچین ماسک آسیب زایی هستن؟

فاجعه ناآگاهی از تیپ شخصیتی

گفتیم تیپ شناسی شخصیت بهمون کمک می‌کنه نقطه ضعفها و رفتارهای اشتباهی که باعث آسیب خوردنمون میشن رو بیشتر بشناسیم. البته در نظر داشته باش که نقطه ضعف داشتن، فاجعه و مایه شرمساری و خجالت نیست!

همه آدمها، مجموعه ای از ویژگی های مثبت (نقاط قوت) و منفی (نقاط ضعف) هستن و متولد شدن تا در خلال تجربیات و تعاملات مختلف، خودشونو بشناسن و برای بهتر شدن تلاش کنن. تعریف زندگی برای ما خودآگاهها یعنی همین!

اما می‌دونی چی فاجعه س؟ اینکه هیچوقت به این فکر نیفتیم که نقطه ضعفهای تیپ شخصیت خودمون رو کشف کنیم و ازشون خلاص بشیم؛ اینکه تا آخر عمر درگیر یه چرخه تکراری توی زندگی باشیم و ناکامیهای تکراری رو بارها و بارها تجربه کنیم؛ اینکه مدام درگیر ایرادهای آدمهای دیگه و نکوهش کردن اشتباهات بقیه باشیم؛ اینکه قاضی و مرشد و ارشاد کننده همه باشیم غیر از خودمون؛‌ اینکه یادمون بره ما برای این زندگی می‌کنیم که خودمون رو بسازیم نه اینکه مشغول خراب کردن یا ساختن دیگران باشیم!

نتیجه حرفام

تیپ شناسی شخصیت، دنیای خیلی وسیع و قشنگیه! وقتی خودتو خوب بشناسی، قدرت پیدا می‌کنی! نه ازون قدرتای پوشالی و نمایشی! یه قدرت واقعی! چرا؟ چون تسلط به بخشهای تاریک وجودت، بهت آگاهی میده و می‌تونی بفهمی کجاها ایراد داری وکجاها آسیب پذیری و اصلاً‌ چرا داری اتفاقات تکراری رو با آدمای مختلف تجربه می‌کنی! و با تمرکز برای تغییر، ورق زندگیتو برمی‌گردونی!

وقتی تیپ شخصیتی خودت رو خوب بشناسی، می‌تونی بفهمی چی کم داری تا بتونی تأثیرگذاری داشته باشی و روابط بهتری رو تجربه کنی! چه ترسی داری که داره تو رو از مواجهه مؤثر با مشکلات ناتوان می‌کنه، چه نیازی داری که سرکوبش کردی و احساس پژمردگی می‌کنه و چه نقاط قوتی داری که برای تجربه موفقیت در جنبه های مختلف می‌تونی به کارشون بگیری.

من توی صفحه اینستاگرامم، خیلی ازین مطالب پست و استوری می‌کنم. می‌تونی دنبالم کنی و بحثهای عمیقتر و جذابتری درباره خودِ خودت یاد بگیری!

آدرس من:

https://www.instagram.com/vdakarami/