ژاپنی که ما نمیشناسیم .

اگر این کتاب با اسم مستعار و ناآشنایی به جای وحید یامین پور منتشر میشد حتما استقبال بهتر و بیشتری از آن میشد. به هرحال دوست داشته باشیم یا نه برخی از افراد نام شان با گرایشات و عقاید و مسایلی که پررنگ و قدرتمند آنها را به نمایش می گذارند یا بر آن مسیر حرکت می کنند پیوند خورده. یامین پور هم از این دسته نویسندگان است. چه از همفکرانش باشید و چه از مخالفان منظومه فکری او نسبت به فضای حاکم بر کتاب ناخوداگاه گارد خواهید گرفت. طنزهای خوب و واقعی و غیرمصنوعی ای که شاید بخاطر یامین پور سیاسی انقلابی ای که در ذهن داریم نسبت به خندیدن در برابرشان و همراه شدن با آنها مقاومت می کنیم. عملیات سنجاب که خیلی از ما تجربه اش را داریم اما از این نویسنده توقعش را نداریم دقیقا مثل ما این کار را انجام دهد و حتی شاید گاهی بی انصافانه این کار او را - که خودمان هم به آن مبتلا هستیم- به عنوان قضاوت برچسب بزنیم و ضمن خواندن کتاب سر تکان بدهیم که آقای یامین پور! از شما بعید است!

اما اگر با موفقیت از زیر بار سنگینی نام نویسنده عبور کنیم، برگ برنده کتاب نمایش انسان ژاپنی امروز است. انسانی که در چندسال اخیر برای ما از او اسطوره مافوق بشری ساخته اند که حتی از زمانی که شما پای خواندن این متن گذاشته اید هم برق تولید میکند! انسانی مغرور آنچنان که مرگ را به ذلت پذیری ترجیح میدهد و آنچنان متواضع که اگر صاحب منصب و مسولیتی شود روزی دویست بار جلوی زیردستان و ملتش تعظیم خواهد کرد که ببخشید اگر خدمت من باب میلتان نیست ! البته نویسنده تلاشی برای القای تایید یا تکذیب این تصور در ذهن ما نمیکند و فقط صاف و ساده از دیده ها و تجربه هایش می نویسد. گاهی چاشنی تحلیل را هم به دیده هایش اضافه میکند که آنچنان با مصادیق و قرینه ها مطابقت دارد که شبیه تلقین به مخاطب نمیماند بلکه انگار خود را جای مخاطب گذاشته و پابه پای او با توجه به آنچه دیده و تعریف کرده نتیجه ای می گیرد.

هرچند با توجه به مدت کوتاه سفر و محدود بودن محدوده های گشت و گذار به علت فشردگی برنامه سفرما بیش از آنکه با ژاپن نگاری مواجه باشیم با فرهنگ و تمدن نگاری از ژاپن قرن 21 مواجهیم . از معماری معابد و خانه ها گرفته تا خیابان ها و حمل و نقل و وفور غذاخوری های خیابانی و مدل کارکردن و اشتغال زنان و مردان ژاپنی و تاثیر راه دور خانه تا اداره بر جسم و روح آنها گرفته همه و همه را تعریف میکند و نتیجه کنکاش و تکاپوی ذهنی خودش را که به دنبال علت هرکدام ازین موارد هست را هم با خواننده به اشتراک میگذارد.

اما آنچه بیش از هرچیز توجه من را به خود جلب کرد ارزشی بود که برای خط و زبانشان قائل بودند و حتی فرودگاه بین المللی یا پایتخت یا هتل هم آن ها را مجبور نمیکرد به اسم رفتار جهانی داشتن ذره ای از هویت زبانی خود کوتاه بیاییند.

و اگر قرار باشد بخشی از کتاب را به عنوان ممتازترین بخش انتخاب کنم بی شک گفت و گویی است که بین یامین پور و هم سفرانش با جمعی از دانشجویان و اساتید دانشگاه ژاپنی اتفاق افتاد. تشکر ویژه این بخش را هم با افتخار به پرویز پرستویی تقدیم می کنم .