معرفى كتاب: ٦ کلاهی که افراد خلاق بر سر خود می‌گذارند!

یکی از مشخصه‌های افراد خلاق قدرت تفکر از زاویه‌های مختلف است. انگار که بتوانیم در قالبِ چند فردِ کاملا متفاوت و از زاويه‌ی دیدِ آن‌ها به موضوعات نگاه کنیم.

ادوارد دوبونو یکی از عالمانِ خلاقیت، ایده‌ی ۶ کلاهِ تفکر را به عنوانِ یکی از شاکله‌های تفکر خلاق ارائه کرده است. فردِ خلاق از نظر دوبونو کسی است که بتواند یک موقعیت را از منظر‌های متنوع‌تری بررسی کند.

دوبونو در كتاب معروف خود «٦ كلاه تفكر» به تفصيل به بيان اين ايده پرداخته است.

روش شش کلاه تفکر اجازه می دهد که مغز حساسیت خود را در جهات مختلف و در زمان های مختلف به حداکثر برساند. بهتر است که بدانید امکان ندارد بتوان حساسیت حداکثری را در جهات مختلف در آن واحد بدست آورد.

دوبونو با ارائه ایده شش کلاه تفکر، سعی می‌كند به‌كسانی كه دورهم جمع می‌شوند، بياموزد كه تک‌بعدی فکر نکنند. به تفكر خود وسعت دهند و آنگاه به راه‌های خلاق بينديشند. در نهایت با یک هماهنگی مدبرانه نتايج را طبقه‌بندی كرده و در تصميم‌گيری و حل مسائل از آن استفاده كنند.

این نوع و روشی از تفکر است که در آن به موضوع «چه می تواند باشد» پرداخته می‌شود و در برگیرنده تفکر سازنده، خلاق و طراحی مسیری مناسب برای پیشبرد امور است.

• تفکری با کلاهِ سیاه: بدبین و ریسک‌پذیر

در این طرز تفکر باید به همه چیز منفی گرایانه، محتاطانه و تدافعی نگاه کنید. چون رنگ سیاه نشانه افسردگی و جهت‌گیری منفی است، کلاه سیاه هم به جنبه های منفی و بدبینانه موضوع اشاره می‌کند. در اینجا لازم است ببینید چرا ایده ها و رویکردهای مختلف ممکن است موثر نباشد؟

• تفکری با کلاه سبز: خلاق و ایده‌پرداز

کلاه سبز، بیانگر خلاقیت و فکرهای تازه است. چون رنگ سبز نشانه گیاهان، رویش درختان بارور، طراوت و تازگی است. یک طریقه فکری است که در آن ایده ها به هیچ وجه نقد نمی شوند.

• تفکری با کلاه قرمز: شهودی و حسی

رنگ قرمز نشانه خشم، شور و هیجان است. در کلاه قرمز بینش هیجانی و جنبه‌های احساسی و غیر استدلالی مد نظر است. در واقع این رنگ کلاه ابزار مناسبی برای بیرون ریختن احساسات است.

• تفکری با کلاه آبی: منظم و برنامه‌ریز

کلاه آبی آخرین کلاه تکنیک شش کلاه تفکر است. این کلاه روی تفکر متمرکز است. بنابراین وقتی کسی کلاه آبی را بر سر می‌گذارد دیگر درمورد یک «موضوع» فکر نمی‌کند، بلکه درمورد «تفکرِ درباره یک موضوع» فکر می‌کند. این کلاه کنترل کننده و سازمان دهنده اندیشه‌ها است. در واقع کسی که این کلاه را بر سر گذاشته، نظرات بقیه کلاه‌ها را مورد ارزیابی قرار داده و سازمان‌دهی می‌کند. در ضمن رنگ آبی سرد است.تفکری با کلاه سبز: خلاق و ایده‌پرداز

• تفکری با کلاه زرد: مثبت و منطقی

زرد نشانه آفتاب و مثبت است. فرد صاحب کلاه زرد جنبه‌های مثبت و خوشبینانه موضوع مورد بررسی قرار می‌دهد.

• تفکری با کلاه سفید: هدفمند و آماری و تحلیلی

کلاه سفید مربوط به واقعیت‌ها، اطلاعات و ارقام ملموس می‌شود. سفيد، رنگی خنثی و منفعل است. كلاه سفيد با موضوعات و شكل‌های انفعالی سر و كار دارد. کسی که این کلاه را بر سر گذاشته، واقعيت‌ها را بدون هيچ‌گونه قضاوتی مورد کنکاش قرار می‌دهد. مثل یک کامپیوتر که بدون دخالت دادن احساسات و عواطف، و فقط براساس داده‌ها عمل می‌کند و نتیجه را ارائه می‌هد. فردی که این نقش را بازی می‌کند واقعیت‌ها را بی‌طرفانه بیان کند و تفاسیر و تحلیل‌ها کاری نداشته باشد.