«سلامت روان و کاریابی»

پیامِ سلامتِ روان در سالِ ۲۰۲۱:

«سلامت روان در جهانی نابرابر»

دلنوشته‌ای به مناسبت «هفته‌ی سلامت روان»ی که گذشت…

☘️☘️☘️

«سلامت روان و کاریابی»

معمولاً و متاسفانه، افشای شخصی یا آگاهی کارفرما از بیماری سلامت روان، باعث عدم پذیرش در مصاحبه‌ها یا دفع و فرار کارفرماها می‌شه. حتی اگر متوجه بیماری‌ هم نشن، احتمالاً در صورت کم‌توانی، بعد از مدتی، تفاوت عملکردی فرد باعث عدم پذیرشش بشه. شاید چون کارفرماها هم نگران بازار رقابتی و شرایطشون هستن و دنبال قوی‌ترین افراد، افراد کارآمد یا دست کم معمولی می‌گردن و سهمی بابت افراد کم‌توان‌تر یا نیازمند کمک و انعطاف پذیری بیشتر در نظر نگرفتن. از طرف دیگه، عدم آگاهی یا درک کارفرما از بیماری، چه بسا فشار‌ کاری سنگین حتی برای افراد معمولی و سالم و توقعات بالا رو به دنبال داره.

از طرفی، متاسفانه هنوز برای بیماری‌های سلامت روان مزمنِ متوسط یا خفیف‌تر هم حقوق ازکارافتادگی اولیه وجود نداره، و موارد حاد یا سخت‌تر هم به زحمت و با شرایطی توسط بعضی نهادها مشمول حقوق ازکارافتادگی می‌شن. اینطوری، افراد دچار بیماری سلامت روان، به لحاظ معیشتی از همه طرف تحت فشار قرار می‌گیرن.

همینطور، در جامعه‌ای با بعضی #قوانین_غیرانسانی_و_نامناسب برای #مددجویان_سلامت_روان، اگر افراد در شرایطی باشن که شرط اثبات بهبودی نسبی‌شون (مثلاً برای امکان ترخیص، یا داشتن امکانات و آزادی‌های انسانی، معقول یا اولیه، یا حتی جلوگیری از #عمری #زنده‌_به_گور_شدن در #بعضی_مراکز_توانبخشی نامناسب)، درآمدزایی یا اشتغال به کاری رسمی باشه، و همزمان هم با قوانین و شرایط محدودکننده‌ی مختلف کاریابی در دوران بستری روبه‌رو باشن، دچار محدودیت‌ها و آسیب‌های مختلف خواهند شد.

از طرف دیگه، به نظر بسیاری مواقع، بیماری‌های سلامت روان در اوایل، اواسط یا اواخر جوانی، یا بعد از سال‌ها زحمت و موفقیت، و در سنی عود می‌کنن یا تشدید می‌شن که زمان ادامه یا بهره‌برداری از تلاش‌های تحصیلی و کاری تخصصی یا موردعلاقه هست. اما متاسفانه وقتی فرد بعد از مدتی یا مدت‌ها عقب افتادن از بازار کار یا ادامه‌ی تحصیل به خاطر شدت بیماری، و با وجود کم‌توانی‌های ناشی از ادامه‌ی بیماری مزمن و عمرانه، و همینطور ناشی از #عوارض_مختلف_داروها، یا همزمان در #بستری_با_محدودیت‌ها و #محرومیت‌های_فراوان_فیزیکی،_ارتباطی،_اجتماعی،_عاطفی،_امکاناتی،_تفریحی،_تحصیلی،_تخصصی،_شغلی،_و_هنری در #بعضی_مراکز_توانبخشی، و با #زنده_به_گور_شدن_مهارت‌ها و توانمندی‌ها و #فراموشی_آموخته‌ها و تخصص‌هاش و #عقب افتادن_از_پیشرفت‌های_دنیای_تخصصی و علوم جدید، دوباره اقدام به کاریابی می‌کنه، #شرایط_سنی یا توان کاریش با #انتظارات_بازار_کار هماهنگی نداره. حالا علاوه بر مشکل‌ها و مانع‌های خود بیماری، دست‌اندازهای جدیدی هم براش ایجاد شده تا بتونه به زحمت تازه به مهارت‌های اولیه و گذشته اش برگرده، چه رسد به آموختن تغییرات جدید علمی و تخصصی.

حتی اگه برای کاهش فشار کاری یا جبران دانش و مهارت‌های‌از دست رفته، با سن بالاتر به عنوان «تازه‌کار» یا «کارآموز» اقدام کنه، دیگه شرایط سنیش پذیرفته نمی‌شه. از طرفی، سایر محدودیت‌های محیطی و امکاناتی هم ممکنه به فرد اضافه بشه. با توجه به موارد گفته شده، نیاز به کارهایی در «زمینه‌ی تخصصی و مورد علاقه‌ی افراد» هست که شرط سنی نداشته باشه و «وظایف و حقوق متناسب با توان فرد (Modified/Adjusted Tasks/Duties) برای افراد دچار کم‌توانی در زمینه‌ی تخصصی و مورد علاقه‌ی خودشون» داشته باشه.

به عنوان یادآوری، علاوه بر موارد حاد، افرادی دچار بیماری‌های سلامت روان مزمنِ متوسط‌ یا خفیف‌تر‌ هم هستن که به زحمت خودِ بیماری و موانع مختلف زندگی‌شونو با وجود بیماری‌ کنترل می‌کنن، تا شرایطشون بدتر نشه. اونها با نگهداری و مراقبت اولیه از خودشون، مثلاً در حد امور اولیه‌ی خانه‌داری و مدیریت‌های اولیه‌ی زندگی یا کارهای سبُک یا بی‌درآمد، حفظ ظاهر می‌کنن. شاید حتی کسی متوجه کم‌توانی و نیازهای حمایتی‌شون نمی‌شه و توقعات افراد معمولی و سالم ازشون می‌ره.

این دسته‌ هم در عمل از‌کارافتاده‌ان و امکان تحمل کار افراد معمولی، کار منظم یا درآمد حداقلی یا کافی برای رفع نیازهای اولیه رو ندارن. اضافه شدن فشارهای زندگی، کاری و مالی، باعث‌ تشدید بیماری، مشکلات روانی و جسمی بیشتر و از دست دادن توان مراقبت‌های اولیه‌ خواهد شد. بنابراین، اونها هم به حقوق از‌کارافتادگی برای سرپناه، خوراک و نیازهای اساسی و حفظ عزت و کرامت انسانی نیازمندن.

ریحانه م. ج.

October 18 2021

© All rights reserved.

(این پست در انتهای هفته‌ی سلامت روان ۱۴۰۰ منتشر شد. بعد از یک ویرایش، دوباره منتشر شد اما ظاهرا به دلیل اشکال شبکه یا فنی، در سایت منتشر نشد.)