کلستنیکس (Calisthenics) چیست؟

«کلستنیکس» یا «Bodyweight Training» نوعی تمرین مقاومتی است که با استفاده از وزن بدن انجام می‌شود. از مهم‌ترین و پرکاربردترین حرکات ورزشی در کلستنیکس می‌توان به Pull-up (بارفیکس)، Push-up (شنا)، Dip (دیپ) و Squat (اسکوات) اشاره کرد. اکثر حرکات ورزشی در این نوع تمرین نیازی به امکانات و تجهیزات خاصی نداشته و می‌توان آن‌ها را همه‌جا و همه‌وقت انجام داد.

معمولاً تمرینات کلستنیکس تمرکز بر به کار انداختن چندین عضله به‌طور همزمان دارند؛ برای مثال هنگام انجام حرکت شنا، عضلات سینه، شانه، پشت بازو، شکم و... درگیر هستند. در گذشته تمامی تمریناتی که مبتنی بر تمرین با وزن بدن بودند، به عنوان زیر شاخه‌ای از کلستنیکس به شمار می‌آمدند؛ یعنی ورزش‌هایی مانند پارکور (Parkour) و ژیمناستیک (Gymnastics) نیز در این زمره قرار می‌گرفتند.

با وجود اینکه کلستنیکس همواره از فلسفه و هدف مشخصی تبعیت می‌کند، در ادامه و با گذشت زمان، این ورزش‌ها اصولی مستقل -هرچند مشابه- نسبت به کلستنیکس پیدا کردند و امروزه شاهد نام‌های دیگری مانند «Street Workout» نیز برای این ورزش هستیم.

تاریخچه‌ی کلستنیکس

کلستنیکس دارای هزاران سال قدمت می‌باشد و دائماً در ادوار مختلف تاریخ مورد استفاده قرار گرفته است؛ مثلاً در روم باستان بخش اعظم تمرینات گلادیاتورها را ورزش‌ کلستنیکس تشکیل می‌داد. این امر نه تنها باعث افزایش استقامت، انعطاف‌پذیری و قدرت‌بدنی مبارزان می‌شد، بلکه حس نظم و انضباط و وظیفه‌شناسی را نیز در آن‌ها به وجود می‌آورد.

همچنین این نوع تمرینات توسط اسپارتان‌ها، رزمی‌کاران، ارتش‌های مختلف در سراسر دنیا و... نیز مکرراً به کار گرفته شده و همواره بخش مهمی از آزمون‌های آمادگی جسمانی تلقی می‌شوند. این تمرینات از حرکات پایه‌ای مثل Plank (پلنک) و Crunch (کرانچ) شروع شده‌اند و ممکن است تا حرکات پیشرفته‌تر ادامه پیدا کنند که این امر بستگی به نوع آزمون دارد.

در جهان امروزی، در تمامی آزمون‌های ورودی مربوط به ارتش‌های مختلف و شعبه‌های آن‌ها در سراسر دنیا می‌توان وجود حرکات ورزشی پایه‌ای کلستنیکس را مشاهده کرد. علت اصلی حضور گسترده‌ی این حرکات ورزشی نیز کلاس کاربری فوق‌العاده‌ی آن‌هاست که به‌طور همزمان انعظاف‌پذیری، تعادل، قدرت‌بدنی و تمرکز داوطلبان را به‌شکل تمام و کمال می‌سنجند.

کلستنیکس مخصوص چه کسانی است

کلستنیکس فقط مخصوص کلستنیکس‌کاران (Calisthenics Athletes) نیست! به عنوان نمونه امروزه شاهد انجام حرکات کلستنیکس مانند بارفیکس، اسکوات و... توسط بدنسازان (Bodybuilders)، وزنه‌برداران (Powerlifters) و سایر ورزشکاران در رشته‌های مختلف ورزشی نیز هستیم. همچنین یکی از ویژگی‌های اصلی کلستنیکس کاربرد و گستردگی حرکات آن است.

برای مثال اگر کسی قادر به انجام حرکت شنا نباشد، می‌تواند با حرکات آسان‌تری مثل Incline push-up (شنا روی سکو) و Knee push-up (شنا روی زانو) عضلات مورد نظر را تا زمانی که آمادگی شنا روی زمین را داشته باشد، تقویت کند. از آنجا به بعد به راحتی می‌توان با انجام انواع شناهای مختلف مانند One arm push-up (شنای یک دستی)، Diamond push-up (شنای دست بسته) و... عضلات خود را هرچه بیشتر تقویت کرده و به پیشرفت ادامه دهد.

در نتیجه می‌توان گفت که کلستنیکس -بر خلاف اغلب رشته‌های ورزشی- هیچ ارتباطی به ژنتیک و میزان آمادگی شخص نداشته و هر شخصی با هر میزان از آمادگی جسمانی چه مبتدی چه حرفه‌ای -از هر رشته‌ی ورزشی- می‌تواند به انجام این حرکات بپردازد. به عبارت دیگر، با وجود هزاران حرکت ورزشی در کلستنیکس به راحتی می‌توان یک روتین مناسبِ سطح آمادگی هر شخص طراحی کرد.