
آیا شده تا به حال برای اولین بار به فروشگاهی مراجعه کنید و احساس آشنایی فوق العاده ای داشته باشید؟ یا در گفتگو با یک دوست صمیمی باشید و ناگهان احساس کنید که قبلاً دقیقاً آن مکالمه را انجام داده اید، اما می دانید که این کار را نکرده اید؟
اگر تا به حال در هر یک از این شرایط قرار گرفته اید، دژاوو را تجربه کرده اید. 60 تا 70 درصد ما اعتراف می کنیم که حداقل یک بار در زندگی این احساس را داشته ایم. تصویر، صدا، طعم و یا حتی بوی چیزی باعث می شود فکر کنیم که قبلاً آن را تجربه کرده ایم، در صورتی که اطمینان داریم آن کار را نکرده ایم.

بیش از 40 نظریه در مورد دژاوو و علت آن وجود دارد، از تناسخ مجدد تا اشکالات در فرایندهای حافظه ی ما. در این مقاله، ما به بررسی برخی از این نظریه ها خواهیم پرداخت تا این پدیده کم درک شده را روشن کنیم.
دژاوو یک اصطلاح فرانسوی است که به معنای "قبلاً دیده شده" است و دارای چندین نوع است، از جمله دژا وکو، چیزی که قبلاً تجربه شده است، دژاسِنتی، چیزی که قبلاً یه آن فکر شده است و دژا ویزیت، چیزی که قبلا بازدید شده است . امیل بویراک، دانشمند فرانسوی، از اولین کسانی که این پدیده عجیب را مطالعه کرد، آن را در سال 1876 نامگذاری کرد.
غالباً چیزهایی به دژاوو نسبت داده می شود که دژاوو نیست. در حالی که محققان تعاریف خاص خود را نسبت به آن دارند، اما به طور کلی، دژاوو احساسی است که در آن، حس میکنید که قبلاً چیزی را دیده اید یا تجربه کرده اید، ولی می دانید که چنین چیزی را تجربه نکرده اید! به نظر می رسد رایج ترین استفاده اشتباه از اصطلاح دژاوو به جای تجارب پیش شناختی ( precognitive experiences ) است! تجربیاتی که در آن شخص احساس می کند دقیقاً می داند چه اتفاقی خواهد افتاد و این اتفاق می افتد.( مثلا لیوان زردی از دستتان می افتد و می شکند و به نظرتان می رسد که این موقعیت را قبلا دیده اید، بعد یادتان می آید که صدای زنگ خانه هم بعد آن باید شنیده شود و خب، به طرز عجیبی زنگ در خانه تان را می زنند! )
یک تفاوت مهم این است که دژاوو در طول یک رویداد تجربه می شود، نه قبل از آن. تجارب پیش شناختی - اگر واقعی باشند - چیزهایی را نشان می دهد که در آینده اتفاق می افتد، نه چیزهایی را که قبلاً تجربه کرده اید. با این حال، یک نظریه در مورد دژاوو به خواب های پیش شناختی مربوط می شود که پس از آن به ما احساس "دژاوو" می دهند.
برخی از محققان، از جمله آرتور فونخوزر، دانشمند سوئیسی، قاطعانه بر این باورند که رویاهای پیش شناختی منشأ بسیاری از تجربیات دژاوو هستند. جی دبلیو دان، مهندس هوانوردی که در جنگ جهانی دوم هواپیماها را طراحی می کرد، در سال 1939 با استفاده از دانشجویان دانشگاه آکسفورد مطالعاتی را انجام داد. مطالعات وی نشان داد 12.7 درصد از رویاهای افراد مورد آزمایش با وقایع آینده شباهت دارند . مطالعات اخیر، از جمله یک مطالعه توسط نانسی سوندو در سال 1988، نتایج مشابه 10 درصدی داشته است.
این محققان همچنین شواهدی از خوابهای پیش شناختی را به تجارب دژاوو پیوند داده اند که از یک روز تا هشت سال بعد اتفاق افتاده است. این سوال مطرح شده است که چرا خود تجربه ها معمولاً چیزهای روزمره و پیش پا افتاده ای هستند؟ یکی از توضیحات فونخوزر این است که چیزی که هیجان انگیزترباشد بهتر به خاطر سپرده می شود و باعث می شود تجربه دژاوو کمتر شود.
توهماتی که در اثر بیماری یا دارو یا مواد مخدر ایجاد می شوند، گاهی اوقات آگاهی بیشتری پیدا می کنند و با دژاو اشتباه گرفته می شوند. خاطرات دروغین ناشی از اسکیزوفرنی را نیز می توان با دژاوو اشتباه گرفت. برخلاف دژاوو واقعی، که به طور معمول از 10 تا 30 ثانیه طول می کشد، این خاطرات یا توهمات دروغین می توانند بسیار طولانی تر باشند

تشخیص انواع دژاوو بسیار سخت است. کسانی که آن را مطالعه کرده اند ، دسته بندی ها و تمایزات خود را اعمال کرده اند - هر یک معمولاً به یک نظریه خاص در مورد آنچه که باعث دژاوو می شود ، ارائه کرده اند. آلن براون ، استاد روانشناسی در دانشگاه South Methodist و نویسنده "تجربه دژاوو: مقاله هایی در روانشناسی شناختی" ، سه دسته برای دژاوو در نظر گرفته است. او معتقد است که دژاوو ناشی از اختلال عملکرد بیولوژیکی (به عنوان مثال ، صرع) ، آشنایی ضمنی و درک تقسیم شده است. در سال 1983 ، دکتر ورنون نپ ، مدیر انستیتوی اعصاب و روان در سیاتل ، چهار زیر مجموعه دژاوو را پیشنهاد کرد ، از جمله صرع ، ماوراالطبیعه ذهنی ، اسکیزوفرنی و تداعی.
با نگاهی بسیار گسترده به تحقیقات و منابع موجود ، می توانیم تجربیات دژاوو را به دو دسته تقسیم کنیم و سپس تفاوتهای ظریف تری را که محققان بر روی آن قرار داده اند ، مشاهده کنیم:
در برخی پیش بینی ها ( حدس ها ) گفته می شود دژاوو همچنین در اختلالات روانپزشکی عمده ، از جمله اضطراب ، افسردگی ، اختلالات تجزیه و اسکیزوفرنی رخ می دهد.
دژاوو مزمن
اخیراً ، مطالعاتی در مورد افرادی انجام شده است که داری چیزی اند که محققان آن ها را "دژاوو مزمن" می نامند. چهار شهروند سالخورده در انگلستان دژاوو این اتفاق را در چندین وضعیت تجربه کرده اند. آنها از تماشای اخبار امتناع ورزیدند زیرا احساس می کردند از قبل می دانند چه چیزی قرار است گفته شود (حتی اگر واقعاً نمی دانستند). یا اینکه آنها به دکتر نمی رفتند زیرا احساس می کردند قبلاً به دکتر رفته اند و نتیجه ای ندیده اند.
محققان اظهار داشتند که این افراد با اختلال در لوب گیجگاهی روبرو شده اند. مدارهایی که با یادآوری چیزی فعال می شوند ، اصطلاحاً در موقعیت "روشن" گیر کرده اند و اساساً خاطراتی را ایجاد کرده است که در واقع وجود ندارند.
در قسمت بعد، نحوه مطالعه محققان در مورد این پدیده را بررسی خواهیم کرد.
ممنون که خواندید. این متن ترجمه ی مقاله ی زیر از سایت Howstuffworks است :
این متن داری دو قسمت هست که قسمت اول آن را خواندید. اگر از متن خوشتون اومد و منتظر قسمت بعدی هستید اون رو لایک کنید و اگر نظری در این باره یا تجربه ی جذابی از دژاوو داشتید حتماً در قسمت کامنت ها بنویسید.
ارادتمند شما?