از موسیقی، فرهنگ، هنر و زندگی مینویسم و ترجمه میکنم.
...و باد که موهای علفزار را میبافد
پروژهی Western Skies Motel با محوریت ساز گیتار، عنوان پروژهای است که گیتاریست دانمارکی René Gonzàlez Schelbeck از سال 2013 آن را کلید زد. رِنه در این پروژه با دنبال کردن استیل به خصوصی در نواختن گیتار آکوستیک خود و ترکیب آن با افکتهای الکترونیک و روی هم انداختن لایههای تکرارشونده، به خلق فضای مسحورکنندهای دست یافته است. هنوز نمیتوان بطور دقیق مشخص کرد که چه چیز به یک اثر موسیقایی خاصیتی "سینماتیک" میدهد (گمانم باید خیلی چیزها باشند)، اما حاصل کار رنه در پروژهی WSM را به جهاتی میتوان نزدیک به فضاسازی و خلق مود "سینماتیک" دانست.
رنه برای رسیدن به صدای دلخواه خود، صدای هیپنوتیک و مجذوبکنندهی WSM، دست به ترکیب چندین سنت موسیقایی و البته جرح و تعدیل آنها به صورت دلخواهش زده است. در وهلهی نخست میتوان از موسیقی مدرن کلاسیک اروپایی و مینیمالیسم نهفته در آن حرف زد. موسیقی ای که دینامیک مبتنی بر هارمونی و ارکستراسیون را قربانی عناصری سادهتر و کمرنگتر در موسیقی میکند. موسیقیای که روایت خطی را به کناری افکنده و روایتی چرخان و دایروی را سرمشق خلق فضاهای تک-رنگ خود قرار میدهد. این همان اولین عنصری است که در موسیقی WSM نیز خودنمایی میکند: آرپژهای گیتار که بصورت لوپهای کوتاه تکرار شده و پیش میروند و روی هم میافتند و با یکدیگر در خط زمانی قطعه، تداخل میکنند. اما گیتار و رنگ صوتی آن را باید برآمده از سنت دیگری بدانیم. سنتی که به نسبت با خود آقای رنه بیگانه تر از قبلی است: موسیقی آمریکانا. رنه در WSM علاوه بر تکنیک سنتی نواختن گیتار، از تکنیک لَپ-استیل (Lap Steel) نیز استفاده میکند. در این تکنیک گیتار بصورت خوابیده روی یک میز کوچک یا روی پاهای نوازنده قرار میگیرد که اگر از گیتار نایلونی (اسپانیایی) برای این منظور استفاده شود به آن گیتار هاوایی نیز میگویند. در واقع بسیاری از اشارات موسیقایی رنه در محتوا و در تکنیک نواختن به موسیقی آمریکانا و فولک آمریکایی اشاره دارد اما بصورتی که به درد موسیقی تنها، خیس و حسرت-آلود خودش بخورد.
آلبوم Settlers تا امروز آخرین مجموعهای است که رنه تحت عنوان Western Skies Motel و در سال 2016 منتشر کرده است. اثری که منتقد هدفون کامیوت دربارهی آن چنین گفته: «این موسیقی به تک تک سلولها و اتمها رسوخ میکند و از زیر دستان هر منطق و آنالیزی میگریزد... احساسی بسیار صریح و منحصر به فرد را به همراه دارد.» این اثر از جهاتی کاملترین و مهمترین آلبوم منتشر شدهی WSM نیز محسوب میشود. استفاده از ساز چلو و پیانو در کنار همان عناصری که در آلبومهای قبلی به کار رفته بود (یعنی گیتار و افکتهای الکترونیک) تنها جای خالی رنگهای صوتی را پر نکرده بلکه به غنای اثر تا سر حد ممکن کمک کرده است. Settlers در همان سالی که منتشر شد توانست توجه بسیاری از مخاطبان موسیقی را از طیفهایی گوناگون اما به هم مرتبط جلب خود کند: موسیقی امبینت، پست-راک، نئو-کلاسیکال و حتی علاقمندان به موسیقی فیلم. چرا که قلمروی ترسیم شده توسط رنه در این آلبوم سرکی به تمام این موسیقیها میکشد و در نهایت اما خامی، سادگی و حزن منحصربهفردش تمام مرزها را پس میزند.
شاید نتوان آنگونه که یک مخاطب کنجکاو دلش میخواهد، دربارهی موسیقی WSM و بطور کلی دربارهی موسیقی مینیمال مدرن صحبت کرد. در قلمرویی که ناشنیدهها به همان اندازهی شنیدهها ارزشمند قلمداد میشوند و سکوت جایگاه مهمی درمیان غیبت اصوات پیدا میکند، کار شارح و تفسیرگر که ابزاری جز زبان برای توصیف صوت و سکوت ندارد، سختتر از قبل میشود. حتی بعد از حرف زدن در حد کفایت، آنچه بدست آمده کافی نیست. چینشی نادرست دارد و نمیتواند حتی گوشهای از مطلب را ادا کند. در نهایت برای توصیف و نزدیک شدن به آنچه از شنیدن یک اثر موسیقایی احساس کردهایم، باید دست به دامان آن چیزی شویم که به همان اندازه که از فقدان محتوایی ذاتی موسیقی به دور است، زنجیرهای زبانی است که نزدیکترین نسبت را با این خلا معنایی برقرار میکند. باید از خود پرسید: آیا موسیقی WSM همین چند نت تکراری است که پشت هم یک-بند تکرار میشوند، یا آن نبض آرام و سنگینی که از نگاهی خیره به دوردست زیر پوستمان احساس میکنیم و بادی که دارد موهای علفزاری را به هم میبافد؟
- آلبوم Settlers را در کانال تلگرام پاراساندر دانلود کنید
مطلبی دیگر از این انتشارات
سایکدلیک راک ترکیه و چهار چهرهی مهم آن
مطلبی دیگر از این انتشارات
یادبود (مروری بر آلبوم Hallgató از فرنتس اسنتبرگر)
مطلبی دیگر از این انتشارات
شوخِ بیروحِ پراحساس (نگاهی به آلبوم Life Goes On از کارلا بلِی)