6کلاه فکری: کلاه زرد

رنگ زرد رنگ درخشندگی و آفتاب است و توصیه به خوشبینی می‌کند. با کلاه زرد ما به دنبال موقعیت‌ها و منافع می‌گردیم. هنگامی که ما کلاه زرد بر سر می‌گذاریم، این سوالات را از خود می‌کنیم:

• چه ارزشی می‌توانیم پیدا کنیم؟
• چگونه می‌توانیم این ارزش را به وجود آوریم؟

می‌دانیم که مردم امروزه بیشتر به سلامتی غذایی که میل می‌کنند اهمیت می‌دهند. اگر بخواهیم با کلاه فکری زرد به این موضوع نگاه کنیم باید به دنبال موقعیت‌هایی باشیم که با وجود این شرایط، ایجاد می‌شوند. کلاه زرد به ما می‌گوید که می‌توانیم با استفاده از شرایط بازار یک مکان مناسب با قیمت عالی تهیه کنیم.

فواید اصلی کلاه زرد چیست؟

• ارزیابی و مشاهده بهتر منافع‌ها: ما انسان‌ها نسب به ایده‌های خود و یا ایده‌هایی که از آن سود می‌بریم گرایش بیشتری داریم. در کلاه زرد هم همین گونه است و ما به دنبال ایده‌هایی می‌گردیم که می‌توانند به سود برسانند.
• پیدا کردن موقعیت‌ها: ما تمرکز خود را به پیدا کردن موقعیت‌ها جدید و مناسب اختصاص می‌دهیم. به جای اینکه تنها عواقب منفی را مشاهده کنیم، تلاش می‌کنیم تا فرصت‌ها را در شرایط مختلف پیدا کنیم.
• راه حل‌های سازنده را پیدا می‌کنیم: یکی دیگر از ویژگی‌های تفکر خلاق این است که ما تلاش می‌کنیم تا پیشنهاداتی که می‌تواند مشکل ما را حل کند، ارائه کنیم.

کلاه زرد دقیقا نقطه مقابل کلاه سیاه در ۶ کلاه فکری است که ما در آن به دنبال نقاط مثبت با دلایلی منطقی می‌گردیم.

کلاه زرد به اندازه کلاه مشکی طبیعی و ذاتی نیست. ما از مکانیزم‌های طبیعی بیشتری برای شناخت خطرات نسب به مکانیزم‌های طبیعی برای یافتن موقعیت‌ها بهره می‌بریم. یک اشتباه در کویر میتواند آخرین اشتباه شما باشد. اما از دست دادن یک سبد توت، آن قدرها هم بد نیست. شما جای دیگری هم می‌توانید یک سبد توت به دست آورید.

شما برای احساسات مثبتی که بر اساس منطق نیستند باید از کلاه قرمز استفاده کنید.

از آنجایی که، خیلی از ما، این نگرش ریسک پذیر را در زندگی شخصی و کاری خود وارد می‌کنیم. باید برای فرصت‌ها هم به اندازه خطرات حساسیت داشته باشیم. با کلاه زرد به صورت آگاهانه تلاش می‌کنیم تا فرصت‌ها را در موقعیت‌ها شناسایی کنیم.

کارآفرینان معمولا به صورت ذاتی در استفاده از کلاه زرد خوب عمل می‌کنند. آن‌ها فرصت‌هایی را می‌بینند که افراد دیگر نمی‌توانند به راحتی آن‌ها را مشاهده کنند.

دی بونو این کلاه زرد را کلاه مثبت اندیشی و سودگرایی معرفی می‌کند و می‌گوید که این تفکر خلاق در مقابل شکاکیت قرار دارد.

ما می‌توانیم در این موارد از کلاه زرد استفاده کنیم:

• ساخت چشم اندازها.
• پاسخ به سوالاتی که با «چه می‌شود اگر…» شروع می‌شود.
• پیشنهاد راه‌حل برای مشکلات.

در آنالیز SWOT، ما از کلاه زرد استفاده می‌کنیم تا به بخش فرصت‌ها رسیدگی کنیم.

کلاه زرد تا چه حد می‌تواند رویایی باشد؟

یکی از مشکلاتی که در استفاده از کلاه زرد به وجود می‌آید این است که باید متوجه شویم چه زمانی این ایده‌ها و راه حل‌ها جاهلانه است و چه زمانی چشم اندازهای بزرگی اند که ما را به عمل وادار می‌کنند؟

بیایید دو سناریو متفاوت را با هم بررسی کنیم تا متوجه تفاوت ایده‌های جاهلانه و چشم انداز‌ها شوید. سناریوی اول این است که شما در یک بخت آزمایی به امید برنده شدن شرکت می‌کنید. مشخص است که این سناریو جاهلانه است. اما سناریو دوم این است که شما فکر می‌کنید و این ایده را در سر می‌پرورانید که فرستادن انسان به ماه کار غیر محتملی است اما غیر ممکن نیست. قطعا این ایده جاهلانه نیست اما اجرای آن به تلاش فراوانی نیاز دارد.

سراسر تاریخ پر شده از این موارد. ایده‌های غیر واقعی و ایده‌هایی که با برنامه‌ریزی الهام بخش مردمان برای تلاش بوده و نتایج زیبایی را آشکار کرده است.

کلاه زرد در عمل چگونه است؟

رئیس جمهور سابق ایالات متحده آمریکا، جان اف کندی، می‌گوید: « ما در این دهه تصمیم گرفتیم که به ماه برویم و کارهای دیگری را انجام دهیم، نه به این دلیل که آن‌ها کارهایی ساده بودند. بلکه چون کارهایی دشوار بودند آن‌ها را انتخاب کردیم.»

این سخنرانی جان اف کندی، نماد استفاده از کلاه زرد در زمینه سودبخشی از نظر فکری و عملی کاملا الهام‌بخش است. اگر چه در آن زمان بسیار کار دشواری بود، اما او این فرصت را دید که آمریکا اولین کشوری باشد که انسان به سطح ماه می‌فرستد.

پس آنچه مهم است این است که بررسی کنیم، آیا کاری وجود دارد که بتوانیم در مورد ایده انجام دهیم تا احتمال تحقق ایده را افزایش دهد یا خیر؟

با کلاه زرد، من فرصتی را می‌بینم که یک سیستم رأی دهی جدید ایجاد کنم تا مردم را دقیق‌تر از سیستم فعلی ما نشان دهد.

احتمال

همانطور که در کلاه سفید بحث شد، ما باید از احتمال سناریوهای خاص آگاه باشیم. ما باید تمام نتایج احتمالی را بررسی کنیم. لازم نیست سناریوهای بلند پروازانه را دنبال کنیم، اما خوب است که از آن آگاه باشیم و احتمال روی دادن آن‌ها را بدانیم. بنابر این دی بونو پیشنهاد می‌کند هنگامی که نتایج مثبت را ارزیابی می‌کنیم از شروط ساده زیر بهره ببریم.

• اثبات شده باشد.
• احتمال آن بر اساس تجربه و چیزهایی که می‌دانیم بالا باشد.
• فرصت خوبی از طریق ترکیب موارد مختلف ایجاد کند.
• شانس برابری داشته باشد.
• بهتر از حد ممکن نباشد.
• ریسکی و دور از دسترس نباشد.

دلایل و پشتیبانی منطقی داشته باشد.

نظرات مثبت را بر چه مبنایی ارائه می‌کنیم؟ نظرات مثبت می‌تواند بر اساس تجربه، اطلاعات موجود، روندها، حدس‌ها و امیدها باشد. در تفکر خلاق و خلاقیت نیز باید همیشه این دلایل را بیان کنیم. در تفکر با کلاه زرد تلاش کنیم تا جایی که ممکن است شواهد و دلایل پیدا کنیم. در غیر این صورت می‌توانیم بگوییم که داریم بر اساس کلاه قرمز سخن می‌گوییم. حدس و گمان نیز مهم است. کسی که با کلاه زرد فکر می‌کند نباید خود را به مواردی که کاملا راضی کننده اند محدود کند. بنابراین حتی اگر نتوانیم شواهد اساسی پیدا کنیم، بازهم می‌توانیم این نکته را به شکلی سوداگرانه مطرح کنیم.

اتفاقات بر اساس تفکر سازنده رخ می‌دهند

در بخش ارزیابی یک بحث، کسی که با کلاه زرد فکر می‌کند، سعی می‌کند تا فوایدی برای آن پیدا کند. همانطور که متفکران با کلاه سیاه تلاش می‌کنند تا ریسک‌ها و خطرات را پیدا کنند. با این حال ما می‌توانیم از ایده‌های کسانی که با کلاه زرد فکر می‌کنند استفاده کنیم تا شرایط مختلف را بهبود دهیم.

برای مثال اگر از شخصی که با کلاه زرد بپرسیم که ایده خود را درباره حل مشکل گازهای گلخانه‌ای ارائه کند، ممکن است بگوید: ما می‌توانیم با تشویق به گیاه خواری از میزان گازهای گلخانه‌ای کم کنیم.

سپس ما می‌توانیم این ایده‌ها گسترش دهیم و مجدد آن‌ها را با کلاه فکری زرد و کلاه سیاه بررسی کنیم. اما باید بدانیم که بین مراحل ایده پردازی و بررسی یک مرحله دیگر نیز وجود دارد که در آن ایده اولیه را برای ارزیابی نهایی آماده می‌کنیم. این مرحله را مدل ساخت و ساز دی بوتو می‌نامیم.

کلاه سیاه می‌تواند در ایده اولیه نقص هایی را پیدا کند، سپس از کلاه زرد برای یافتن راه حل‌ها و طراحی و دیزاین آن‌ها می‌توان استفاده کرد.

حالا نوبت شما است

تمرینات:

• چه زمانی می‌توانید از کلاه زرد استفاده کنید؟
• از چه کسی می توانید بخواهید که از کلاه زرد بپوشید تا آنها را از تفکر کلاه سیاه خود دور کنید؟