داستان‌پردازی با داده‌ها؛ ارائه‌ی جذاب‌تر و جذب توجه بیشتر

به طور قطع باید، زمان حال را عصر داده‌ها نام‌گذاری کرد. داده‌هایی که روزانه در شبکه‌های اجتماعی، جستجوهای گوگل، مقالات ساخته، ثبت و منتشر می‌شوند. شاید این داده‌ها برای یک فرد عادی اهمیت زیادی نداشته باشد، اما این موضوع برای یک متخصص به کلی متفاوت است. متخصص‌های حوزه‌های مختلف می‌دانند که داده‌ها چه اهمیتی دارند، اما مشکل بزرگ این است که نحوه‌ی استفاده از آن‌ها را بلد نیستند و اغلب به اشتباه آن‌ها را به کار می‌برند.

من هم به عنوان کسی که در حوزه محتوا فعالیت می‌کنم، با این موضوع مواجه شده‌ام. به همین دلیل و برای رفع این مشکل به سراغ کتاب داستان‌پردازی با داده انتشارات آریانا قلم به نوشته‌ی کول ناسیامر نافلیک و ترجمه احسانه مرادیان آهی رفتم تا این دغدغه را حل کنم تا بتوانم نحوه‌ی داستان‌پردازی با داده‌ها به کمک نمودارها را یاد بگیرم.

در این مقاله قصد دارم، برداشت شخصی خودم از این کتاب را برای شما بنویسم تا شما هم بتوانید با آن آشنا شوید و در صورت علاقه این کتاب را مطالعه کنید.

چرا تحلیل داده‌ها مهم است؟

در ابتدای کار قصد دارم به این سوال بنیادین بپردازم که چرا تحلیل داده‌ها مهم و چه فایده‌ای دارد. اگر شما قصد شناخت یک طیف انسان یا گروه یا هر چیزی را داشته باشید، نیاز به کسب اطلاعات از آن‌ها دارید. اما اطلاعات به صورت تکی عددهایی بیش نیستند و نمی‌توان استفاده‌ای از آن‌ها کرد. تحلیل داده است که فهم این عددها را راحت‌تر می‌کند و کمک می‌کند تا متخصصان و افراد مختلف بتوانند فهم و شناخت مناسبی از مسائل مختلف پیدا کنند.

برای پیدا‌کردن راه‌های جدید برای انجام کارهای متفاوت نیاز به آزمون و خطا است، اما بعد از انجام آزمایش چگونه می‌توان از موفقیت‌آمیز بودن آن مسیر اطمینان حاصل کرد؟

تنها تحلیل داده است که می‌تواند به این سوال یک جواب دقیق و درست بدهد. شما می‌توانید با تحلیل داده‌ها و استفاده‌کردن پارامترهای مختلف سنجش، نتایج به دست‌آمده از آزمایش راه‌های جدید برای انجام کارهای یکسان را مقایسه و بررسی کنید.

چه مواردی را برای یک تحلیل درست باید در نظر گرفت؟

بعد از اینکه با چرایی لزوم تحلیل داده‌های آشنا شدید، باید به اجزای یک تحلیل خوب بپردازیم. به طور کلی برای یک تحلیل داده مناسب باید مشخص باشد، مخاطب ارتباطی آن چیست، چه چیزی قرار است به این شخص اطلاع داده شود، چگونگی انجام این کار به چه صورتی است و در آخر چگونه می‌توان در این مسیر از خود داده‌های استفاده کرد. اگر این چهار جز مشخص نباشند، آن تحلیل قابل‌فهم نیست و نمی‌توان آن را به راحتی به کسی منتقل کرد. در ادامه نکاتی را ذکر می‌کنیم که به تعیین درست این چهار فاکتور کمک زیادی می‌کند.

مخاطب تحلیل داده؛ کسی که با او حرف می‌زنید

مخاطب تحلیل داده شما باید محدود باشد. نمی‌شود برای گستره‌ی وسیعی از مخاطبان با علایق و دیدگاه‌های مختلف داده‌ها را به یک صورت تحلیل کرد، زیرا به طور قطع گستره‌ی وسیعی از این افراد این تحلیل را متوجه نخواهند شد. روش تحلیل داده برای طیف‌های متفاوت مخاطب‌ها باید مختلف باشد تا بتواند حداکثر بازدهی ممکن را به ارمغان بیاورد.

یکی از روش‌های محدود‌کردن مخاطب‌ها، شناسایی افراد اثرگذار و اثرپذیرنده در همان حوزه است. به فرض مثال اگر قرار است که در مورد کمبود بودجه برای استخدام نیرو در یک شرکت صحبت کنید، باید ابتدا مشخص کنید، چه کسانی از افزایش بودجه اثر می‌پذیرند و چه کسانی می‌توانند براین موضوع تأثیر مستقیم یا غیر مستقیم داشته باشند. برای مطالعه بیشتر می‌توانید، به پست‌های پرسونای تولید محتوا چیست؟ و ابزارهای لازم برای تولید محتوا چیست، مراجعه کنید.

مطلب منتقل‌شده به مخاطب باید به چه صورتی باشد؟

هنگامی که می‌خواهید مطلبتان را انتخاب کنید، باید مشخص کنید مخاطب شما باید چه چیزی را باید بداند. دقت کنید که تحلیلتان باید اطلاعات مخاطب را افزایش دهد، در غیر این صورت به شما گوش نخواهد داد و توجهی نمی‌کند. دقت کنید، مطلب شما باید حاوی دیدگاه منحصر به فرد خودتان باشد، در آن اطلاعات کلیدی و غیر‌قابل چشم‌پوشی باشد و کامل و منطقی به نظر بیاید.

در هنگام ارتباط با مخاطب باید ابتدا چه چیزهایی را مشخص کنید؟

قبل از اقدام برای ارتباط با مخاطب، ابتدا باید مشخص کنید که تصویر مخاطب در ذهنتان چیست تا بتوانید در صورت وجود مشکل آن را اصلاح کنید. بعد باید با‌استفاده از سوال‌های مختلف، بفهمید که مخاطب شما را به عنوان چه چیزی قبول دارد، آیا به عنوان یک متخصص به شما نگاه می‌کند یا اعتقاد دارد که یک فرد مبتدی و بی‌دانش هستید؟

سازوکار ارتباطی شما با مخاطب چیست؟

این موضوع به شناخت شما از مخاطب بستگی دارد. باید با‌توجه به مخاطب تعیین‌ کنید که از چه روش، چه نوع نمودار و چه نوع لحنی برای او استفاده کنید. زیرا اگر ساز و کار شما درست نباشد، هرچه هم تلاش کنید، نمی‌توانید مطالب خودتان را به درستی به مخاطب انتقال دهید.

انواع نمودارهای موردنیاز برای داستان‌پردازی با داده‌ها

تصمیم‌گیری در مورد انتخاب ابزار مناسب برای ارائه‌ی حضوری کار به نسبت مشکلی است و نمی‌توان آن را سادگی انجام داد. به همین دلیل و برای کمک به شما در این قسمت نمودارهایی قابل‌استفاده را بیان می‌کنیم و موارد کاربرد آن را بیان می‌کنیم تا بدانید که از چه نموداری برای چه هدفی استفاده کنید.

متن ساده؛ غیرمعمول‌ترین نوع نمودار

هنگامی که اسم متن ساده را ذکر می‌کنیم، به احتمال قوی، انتظار ندارید که آن را به عنوان یک نمودار در نظر بگیریم، اما برخلاف انتظارتان، زمانی که یک یا دو عدد برای اشتراک داریم، بهتر است، از این نمودار استفاده کنیم. البته باید این اعداد را برجسته کنید تا به نظر بیایند و همچنین در کنار آن توضیحاتی را اضافه کنید تا به مبهم به نظر نیاید.

جدول‌ها؛ بدترین ابزار برای استفاده در هنگام ارائه‌ی حضوری

اگر قصد شرکت در یک کنفرانس یا سمینار یا رویداد را دارید، به هیچ‌عنوان از جدول‌ها در اسلایدهای خودتان استفاده نکنید، زیرا باعث می‌شوند تا توجه مخاطب‌های خودتان در هنگام بیان توضیحات را از دست بدهید. اما اگر زمانی تصمیم داشتید تا از جدول‌ها استفاده کنید، توجه داشته باشید که پس‌زمینه‌ی آن‌ها محو باشد تا داده‌ها مورد توجه قرار بگیرند. همچنین برای جداسازی آن‌ها، از حاشیه‌های رنگی کمک بگیرید.

نمودار پراکندگی؛ دارای قابلیت کدگذاری

نمودار پراکندگی از کلیدی‌ترین ابزارهای در هنگام ارائه‌ است که می‌توان از آن استفاده کرد. این نمودار به شما امکان کدگذاری داده‌ها برروی دو محور افقی و عمودی را می‌دهد و برای نشان‌دادن ارتباط بین دوچیز مناسب و کاربردی است.

نمودار خطی؛ ابزاری برای رسم رابطه‌ی بین داده‌های مستمر

چون در این نمودار، داده‌ها به طور فیزیکی و توسط خطی متصل می‌شوند، جهت رسم نمودار داده‌های مستمر به شمار می‌آید. البته باید توجه داشته باشید، اگر از آن برای نمایش دو یا چند رشته از داده‌ها استفاده کردید، مدت زمان اندازه‌گیری این داده‌ها برابر باشد.

نمودار شیب؛ مناسب برای مقایسه داده‌ها در بازه‌های زمانی مختلف

اگر داده‌هایی دارید که در دو یا چند بازه‌ی زمانی اتفاق افتاده‌اند، می‌توانید از نمودار شیب برای مقایسه آن‌ها استفاده کنید و به سرعت نسبت افزایش، کاهش و به طور کلی تفاوت آن‌ها را نمایش دهید. البته دقت کنید که اگر تعداد زیادی از خطوط باهم تداخل داشته باشند، این نمودار دیگر قابل استفاده و کاربردی نیست.

نمودار میله‌ای؛ رایج‌ترین ابزار نمایش داده‌ها

زمانی که از این نمودار استفاده می‌کنید، مخاطب برای فهم داده‌ها نیاز به استفاده از نیروی ذهن خودش ندارد و نمودار این کار را به خوبی انجام می‌دهد. اگر احتیاج داشتید تا مخاطب برروی تصویر کلی متمرکز شود، محور Y را نگه دارید، در غیر این صورت آن را خاکستری کنید. در هر نقطه از نمودار که احساس حساسیت بیشتری وجود دارد، بهتر است، از برچسب اطلاعات مستقیم استفاده کنید. همچنین باید دقت کنید، پایه‌ها این نمودارها باید صفر باشد و فضای سفید بین میله‌ها نیز زیاد باشد.

نمودار میله‌ای افقی؛ بهترین گزینه برای نمایش دسته‌های داده‌های متوالی

مخاطب در هنگام مشاهده‌ی نمودار میله‌ای افقی، ابتدا نام دسته‌بندی‌ها را پشت سرهم مشاهده می‌کند و سپس اطلاعات واقعی را می‌بیند، این موضوع باعث می‌شود تا برای نمایش این نوع داده‌ها مناسب باشند. البته در هنگام استفاده از این نمودار، به نحوه‌ی ترتیب‌بندی اطلاعات فکر کنید تا مخاطب بتواند راحت‌تر نمودار را درک کند.

نمودار آبشاری؛ برای نمایش متمرکز قسمتی از داده‌ها

اگر قصد نمایش برروی قسمتی از داده‌های نمودار میله‌ای متمرکز شوید، این نمودار به کار شما می‌آید.

نمودار انباشته افقی؛ ابزاری جهت مصورسازی کل یک مقیاس

برای مصورسازی بخش‌هایی از کل یک مقیاس از منفی به مثبت مناسب است، چون پایه‌ای ثابت دارد. این پایه به شما امکان می‌دهد تا بتوانید به راحتی اطلاعات انتهای سمت چپ را با قسمت راست مقایسه کنید.

نمودار مساحت؛ نمایش نسبت تفاوت زیاد بین داده‌ها

خواندن این نمودار برای انسان سخت است، زیرا چشم‌های انسان برای تخمین مقدار کمی در فضای دوبعدی خوب عمل نمی‌کند. اما اگر قصد نمایش نسبت تفاوت زیاد بین داده‌ها را دارید، می‌توانید از آن استفاده کنید.

هنگامی که داده‌های مناسب همراه با یک داستان‌‌پردازی مناسب می‌شود، می‌تواند مخاطب را به وجد بیاورد و باعث شود تا او لحظه‌ای شما و صحبت‌هایتان غافل نشود. همین موضوع باعث شد تا من به سراغ این موضوع بروم و نحوه‌ی داستان‌پردازی با داده‌ها را برای شما بیان کنم.

از شما می‌خواهیم در قسمت نظرات به من بگویید که در هنگام ارائه‌‌های خودتان از کدام نمودار بیشتر استفاده کرده‌اید؟