هفته سلامت روان و هفته اعلام نتایج

چطور روان خود را از گزند نتیجه کنکور حفظ کنیم؟

انتظار کشیدن برای نتیجه کنکور می‌تونه یکی از تجربیات هیجان‌انگیز، دلهره‌آور و حتی جانکاه زندگی هرکسی باشه که ماه‌ها در تلاش و تکاپو برای کسب آمادگی کنکور بوده و زمان و زحمت زیادی رو صرف سر و کله زدن با کتاب‌ها و کلاس‌های مختلف کرده تا بعد از تمام این روزهای سخت و نفس‌گیر بتونه تو روز اعلام نتایج خستگی تمام اون روزها رو با رسیدن به نتیجه مطلوب از تنش در کنه. روزی که ممکنه برای ما تبدیل به یه روز خاص و خاطره‌انگیز بشه یا اینکه، در کمال تاسف، این روز همون روزی نشه که منتظرش بودیم و نتیجه اون چیزی که می‌خواستیم از آب در نیاد. تو همچین شرایطی، اصلا راحت نیست که آدم بتونه خودش رو با واقعیت اتفاق افتاده سازگار کنه و به راحتی با حجم زیادی از استرس روحی و احساسات منفی که بهش هجوم میارن کنار بیاد.

وقتی با کلی امید و خوش‌بینی به نتیجه انتخاب رشته نگاه می‌کنی و بعد متوجه می‌شی که نتیجه اون رشته و دانشگاهی نیست که آرزوش رو داشتی، اعتماد به نفسی تو اون لحظه به کلی از دست می‌ره! و تجربه ناگهانی هیجاناتی مثل شرم، خشم، خجالت و عذاب وجدان که گاها شناسایی‌شون برات راحت نیست و بدتر از اینها، غرق شدن در گردابی از افکار و باورهای منفی که باعث می‌شن مسئولیت‌پذیری، اراده و هوش خودت رو زیر سوال ببری و حتی به تنهایی و انزوا و رفتارهای پرخطر و اعتیادآور رو بیاری! تازه زخم این شکست وقتی عمیق‌تر می‌شه که می‌بینی دوستان و آشناهات تونستن قبولی بیارن و در شرایطی کاملا متفاوت از تو دارن این مرحله رو می‌گذرونن. اونوقت طبیعیه که حس کنی از بقیه عقب موندی و از چیزی که فکر می‌کردی تنها‌تری.

اعلام شدن نتایج انتخاب رشته آزمون سراسری در هفته‌ای که به نام بهداشت روان نام‌گذاری شده فرصتی رو فراهم کرد تا این پست رو در مورد اهمیت سلامت روان و راه‌های محافظت از اون در برابر اخبار ناگهانی و ناراحت‌کننده‌ای مثل عدم قبولی دانشگاه باهاتون به اشتراک بزارم. امیدوارم توصیه‌هایی که در ادامه آوردم براتون مفید باشن.

۱. به خودتون زمان بدید.

شاید بهترین و سخت‌ترین کاری که در ابتدا می‌تونین برای بهبود خودتون انجام بدید این باشه که حالتون رو به همون شکلی که هست بپذیرید. سعی نکنین افکار و احساساتی که احاطه‌تون کردن کنار بزنید. سرکوب یا نادیده گرفتن احساسات، شما رو به طرز بدتری در برابرشون آسیب‌پذیر می‌کنه. بهتره به جای فشار آوردن به خودتون برای بهبودی سریع، کمی زمان بدید تا روند طبیعی پذیرش طی بشه. قرار نیست این ناراحتی و ناامیدی تا همیشه ادامه پیدا کنه. همه ما روزهای بد خودمونو داریم.

"من آنچه هستم را همان‌طور که هستم نمی‌توانم تغییر دهم، مگر آنکه اول آنچه هستم را بپذیرم."
— کارل یونگ

"آنچه باعث تغییر می‌شود، امید نیست؛ بلکه ناامیدی است." — هانا آرنت

۲. ارتباط بگیرید.

یکی از موثرترین راه‌ها برای بیرون اومدن از بحران‌های ناشی از شکست، برقراری ارتباط با افرادیه که می‌تونن شرایط شما رو درک کنن و به فکر شما باشن. متاسفانه اشتباهی که خیلی از ما مواقع تجربه شکست مرتکب می‌شیم اینه که سعی داریم تمام بار این اندوه رو خودمون به تنهایی به دوش بکشیم و تا جایی که ممکنه حالمون رو از بقیه مخفی نگه داریم.

حمایت عاطفی دوستان و خانواده می‌تونه احساس امنیت و ارزشمندی ما رو حفظ کنه و باعث تخلیه روانی و عاطفی احساسات و هیجانات فوران کرده درون‌مون بشه. همچنین، تبادل تجربه و راهنمایی‌هایی که بواسطه برقراری ارتباط شکل می‌گیره می‌تونه کمک بزرگی برای برگشت به مسیر اصلی فرد شکست‌خورده باشه.

در صورتی که حس می‌کنین شخص امن و حمایتگری نزدیک خودتون ندارید، یا دوستانی که بدون ترس از قضاوت شدن احساس‌تون رو بهشون بگید، توصیه می‌کنم از خطوط تلفنی مشاوره رایگان مثل ۱۲۳ و ۱۴۸۰ کمک بگیرید یا به گروه‌های حمایتی آنلاین در شبکه‌های اجتماعی بپیوندید.

۳. صدای سرزنشگر درون‌تان را بشناسید.

یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش روی شما در فرایند التیام و خودپذیری، صدای سرزنشگری است که درون شما قضاوت و انتقاد مشغول است. این صدا ریشه در بخش قضاوت‌گر شخصیت انسانی ما داره و شامل مجموعه‌ای از افکار و تصورات منفی است که در ذهن می‌چرخند و فرد رو بخاطر ناتوانی‌ها و اشتباهاتش سرزنش می‌کنند. این افکار در واقع چیزی جز بازتاب ترس‌ها و نگرانی‌های درونی ما نیستند ولی اغلب خودشون رو به‌جای حقیقت جا می‌زنند و ما رو تو یه حلقه منفی از خودسرزنشی و خودانتقادی گرفتار می‌کنند.

صدای سرزنشگر ممکنه به‌صورت جملاتی مثل: "هیچ‌وقت نمی‌تونی موفق بشی." "دائم داری شکست می‌خوری." "لیاقت هیچ‌چیزی رو نداری." در ذهن تداعی بشن. همون‌طور که مشخصه، این افکار اغلب کل‌گویی و غیرمنطقی هستند و وقتی چنین افکاری به ذهن خطور می‌کنن، بهتره به‌جای باور کردن، تلاش کنیم اونا رو آگاهانه زیر سوال ببریم. مثلا با این سوال که "آیا این واقعا حقیقت داره؟" سعی کنیم اون فکر منفی رو خنثی کنیم.

"همیشه شکست خورده‌اید؟ مهم نیست. دوباره تلاش کنید، دوباره شکست بخورید، این بار بهتر شکست بخورید." — ساموئل بکت

۴. وضعیت جسمی‌تان را بهبود بدید.

در هر شرایطی که باشید، از فعالیت جسمی و تاثیرات شفابخش آن نباید بگذرید. ورزش با اندروفینی که به شما می‌ده، باعث کاهش استرس و انرژی منفی می‌شه که خلق شما رو پایین آورده. فقط ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی در هوای آزاد یا تمرینات تنفسی عمیق رو امتحان کنین تا متوجه این تاثیر بشید.

البته جدا از ورزش، نیازه که به تغذیه، خواب کافی (حداقل ۷ ساعت)، نوشیدن آب و قرار گرفتن در معرض نور خورشید هم توجه داشته باشید.

۵. هدف‌های تازه‌ای برای خودتان تعیین کنید.

فارغ از نتیجه، روزهای بعد کنکور فرصت خوبیه تا ارزیابی دوباره‌ای از اولویت‌ها و علایقتون انجام بدید. چیزهایی که تا قبل از خارج شدن از برزخ کنکور حتی نمی‌تونستین بهشون فکر کنید.

حالا زمان خوبی دارید که از خودتون بپرسید چه چیزی واقعا براتون مهمه و با ارزش‌ها و علایق درونی‌تون هماهنگی داره؟ بعد بر اساس اونها و متناسب با شرایطی که دارید، هدف‌های تازه‌ای برای خودتون تعیین کنید و مشابه زمان کنکور توجه و تمرکزتون رو معطوف به دستیابی به اون اهداف کنید.

در پایان، جا داره یادآوری کنم که سلامت روان جزو بزرگ‌ترین سرمایه‌های اساسی و حیاتی زندگی هر انسانه. تمام دستاوردها و پیروزی‌های زندگی هر کدوم از ما به‌واسطه بهره‌مندی از یک روان سالم و سازگاره که بدست میاد. متاسفانه، اکثر ما به بهداشت روان خودمون اونقدر که باید اهمیت نمی‌دیم و صرفا برای تصاحب دستاوردهای بیشتر در زندگی، آسیب‌های زیادی به این سرمایه با ارزش وارد می‌کنیم. نمونه‌های بسیاری از افراد در اطراف ما وجود دارند که با وجود موفقیت‌های بسیار و چشم‌انداز روشنی که در زندگی پیش‌رو داشتن، تنها به‌خاطر به‌خطر افتادن سلامتی روانی‌شون، تمام این اندوخته‌ها و داشته‌ها را از دست دادن و تو وضعیتی قرار گرفتن که هیچ‌کس حتی تصورش رو هم نمی‌تونست بکنه.

مراقب حال خوبتون باشید!❤️‍🩹