ما تاوان حرف‌هایی را می‌دهیم که مادرانمان هیچ‌گاه نگفتند!

+ بابا قول میدی اون عروسک قرمزه رو واسم بگیری؟

- آره دخترِ قشنگم، قول مردونه میدم.

+ مگه قول هم مردونه زنونه داره؟

این مکالمه، برای همه‌ی ما آشناست... یه جوری که انگار از همون موقع استارت زده شده و یه نگاشت توی ذهن ما ایجاد شده... تا به‌حال به گوشتان خورده کسی قول زنانه بدهد؟ اصلا معنا و مفهومی برای این عبارت، درنظر گرفته شده؟

امروز 8 مارس، روزِ جهانی زن!

روز جهانی زنان بزرگداشتی است که هر ساله در روز ۸ مارس برابر با ۱۸ اسفند برگزار می‌شود و نقطه کانونی در جنبش حقوق زنان است. بسته به مناطق مختلف، تمرکزِ جشن بر بزرگداشت و دفاع از حقوق زنان و برگزاری جشنی برای دستاوردهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زنان است.

ویکی پدیا

در این مطلب قصدی برای جنگ و ستیز با مردان و زنانِ دیگر ندارم... در واقع جنبش زنان برای دشمنی با مردان نیست، بلکه برای دفاع است، دفاعی بی پایان از حقوقِ زنانی که در طولِ سالیان، مورد ظلم و ستم واقع شده‌اند و در ادامه ستیز با فرهنگ ضعیف، با قانون ضعیف و اشتباه!

ما چوبِ نحوه‌ی رفتار و برخورد مادرانمان را می‌خوریم، خودمان نیز همان راه را ادامه می‌دهیم و کاری می‌کنیم فرزندانمان تاوان کارهای نکرده‌ی ما را بدهند!

اگر امروز برای توهین به یک مرد، آن را زن خطاب می‌کنند، مقصر ماییم ما زن‌ها که سکوت کردیم و یا بدتر، به این حرف خندیدیم.

نمی‌خواهم ار دیه‌ای سخن بگویم که به اندازه‌ی نیمِ یک مرد است، نمی‌خواهم از حق طلاقی بگویم که هرگز در دستان زن نیست، نمی‌خواهم در مورد حق خروج از کشوری بگویم که چندین و چند قهرمان را از مسابقات بین‌المللی محروم کرده‌است، می‌خواهم از دکارت بگویم، کسی که می‌گفت: "می‌اندیشم، پس هستم."

بیایید بیاندیشیم، مرد و زن هم ندارد!

قصد دارم در ادامه‌ی این مطلب، چند منبعِ خوب برای اندیشیدن معرفی کنم...

نشریه‌ی کتاب جمعه؛ نمی‌توان نیمی از اجتماع را نادیده گرفت!

کتاب جمعه، به سردبیری احمد شاملو در سالهای 1358 و 1359، منتشر می‌شد و اتفاقا به مناسبت روز جهانی زن، یک نسخه نیز انتشار دادند، تصاویری از چند بخشِ این نشریه را، که به زعم من مهمتر بودند، در این قسمت آورده‌ام:

دیدگاه‌های مختلف در مورد زن:

درادامه نیز پیرامون تاریخ جنبش زنان، مختصری نوشته شده است و سپس به بررسی قانون مدنی پرداخته.

توصیه می‌کنم حتما این نشریه را مطالعه کنید، تا به خوبی متوجه شوید که از سال 58 تا کنون، هیچ پیشرفتی نداشته‌ایم!

مانیفست یک فمنیست، کتابکی که همه باید بخوانیم...

مانیفستِ (به معنای عهد و پیمان) یک فمنیست در پانزده پیشنهاد، عنوان کتاب کوچکی از چیماندا اِنگوزی آدیشی، نویسنده‌ی نیجریه‌ای است.

نویسنده در این کتاب قصد دارد نامه‌ای بنویسد و چندین پیشنهاد برای تربیتِ فرزندِ دختر، به دوستش ارائه دهد.

بخش‌هایی از این کتاب کوتاه و پرمغز را برای شما قرار داده‌ام:

حتما مدتی وقت بگذارید و این کتاب را بخوانید و صدالبته به مطالب گفته شده در آن، فکر کنید!

پادکست فمنیسم آکادمی

این پادکست به تاریخ جنبش زنان می‌پردازد، زنان خارجی! از زمان‌های گذشته شروع می‌شود و کم کم روند و جریان طی می‌شود.

جالب است که برخی از مطالب گفته شده در این پادکست، همچنان در جامعه‌ی ما وجود دارد.

به عنوان مثال، مطلبی با این مفهوم در یکی از اپیزودهای این پادکست (مربوط به زمان‌های دور) مطرح شد:

اگر به یک مرد، بگویی مردِ خیابانی منظور از این جمله چیست؟ یا آن مرد، شهرتش خیابانی‌ست، یا جمله‌ی شما بی‌اساس است. اما اگر همین عبارت را برای یک زن به‌کار ببری، چه مفهومی دارد؟ زنِ خیابانی.....

حتما این پادکست را بشنوید و بدان گوش بسپارید....

پادکست فمنیسم آکادمی

برویم سراغ فیلم‌های مناسب برای اندیشیدن!

لیلا

یکی از فیلم‌های بسیار خوبِ داریوش مهرجویی‌ست، که خلاصه‌ی آن به شرح ویکی پدیا، این چنین است:

لیلا و رضا در یک مراسم شله‌زرد پزان همدیگر را می‌بینند و چندی بعد با هم ازدواج می‌کنند. آن دو، بعد از مدتی زندگی متوجه می‌شوند که لیلا نمی‌تواند فرزندی به دنیا بیاورد. آن‌ها درمان‌های متعدد و آزمایش‌های گوناگونی را دنبال می‌کنند اما همه بدون نتیجه می‌ماند. در این میان هر چند برای رضا بچه‌دار نشدن لیلا اهمیتی ندارد، اما مادرش با وجود این احساس رضایت و خوشبختی رضا از زندگی بدون فرزند، لیلا را تحت فشارهای شدید قرار می‌دهد و از او می‌خواهد که اجازه دهد برای رضا همسری بگیرند تا فرزندی برای او بیاورد و سپس همسر دوم رضا از زندگی آن‌ها خارج شود. فشارهای مادر رضا بالاخره کارگر می‌افتد و لیلا، رضا را راضی می‌کند. بدون اطلاع خانواده لیلا ازدواج مجدد رضا با گیتی انجام می‌شود. اما شب عروسی، لیلا به خانه مادرش پناه می‌برد و حاضر نمی‌شود به زندگی رضا برگردد...

این خلاصه را گفتم تا یکی از دیالوگ‌های این فیلم را برای شما بازگو کنم:

+ لیلا: من واسه چی اینجا وایسادم؟ که ببینم زن جدید شوهرمو میپسندم یا نه؟
چیکار دارم میکنم؟
مگه اعصاب آدم از فولاده؟
نکنه از غصه بترکم؟

در بخشی از این فیلم به این موضوع نیز اشاره می‌کند که اگر این رابطه برعکس بود و مرد قدر باروری نداشت، چه اتفاقی رخ می‌داد...

حتما این فیلم را با بازی فوق‌العاده‌ی علی مصفا و لیلا حاتمی، ببینید.

بدرفتاری - Misbehaviour

به نقل از فیلیمو شات:

فیلم «بدرفتاری» با عنوان اصلی «Misbehaviour» داستان واقعی گروهی از زنان در سال ۱۹۷۰ را روایت می‌کند که سعی دارند مسابقات دوشیزه دنیا (Miss World) در لندن را به هم بریزند. اما هدف آنها چیست؟ با افزایش آگاهی در میان جوامع، دو سوال مهم در مورد این مراسم شکل گرفت: چرا دختران سیاه‌پوست اجازه حضور در این مراسم را ندارند؟ و چرا باید زنان را از روی ظاهرشان قضاوت کرد؟ دو سوالی که موضوع آپارتاید و مردسالاری را مطرح می‌کردند.‌ در سال ۱۹۷۰، برای اولین بار دخترانی سیاه‌پوست در این مراسم شرکت داده شدند اما این موضوع خشم زنان را کاهش نداد؛ زنانی که می‌خواستند با جامعه مردسالار مبارزه کنند و نگاه شئ‌نگرانه به خود را تغییر دهند.

انتقادات زیادی به این فیلم وارد است، اما پرداختن آن به پرسشِ "چرا باید زنان را از روی ظاهرشان قضاوت کرد؟" باعث شده که آن را در این‌جا به شما معرفی کنم.

انتظار می‌رفت با گذشت زمان، این مسئله کم‌رنگ و حل شود، اما متاسفانه امروزه در ایرانِ خودمان می‌بینیم که زن‌ها صرفا بر اساس ظاهرشان مورد قضاوت قرار می‌گیرند.

اگر پسران و خانواده‌ی آنان، بر اساس ظاهر یک دختر تصمیم به ازدواج با او می‌گیرند، ناگزیر هستند این موضوع را بپذیرند که دختر نیز صرفا بر اساس داراییِ یک پسر، تصمیم به ازدواج می‌گیرد. خود کرده را تدبیر نیست....

به عنوان یک زن توصیه‌هایی دارم کوچک، برای شما مرد و زنِ ایرانی:

• برای تحقیر یک مرد او را زن خطاب نکنید!
• برای قدرت بخشیدن به یک زن، او را مرد خطاب نکنید!
• یک زن می‌تواند دارای تفکر و اعتقاداتی باشد که با همسرش متفاوت است!
• یک زن حق دارد دیه‌ای برابر با مرد داشته باشد!
• اگر در خیابان یک مرد می‌تواند با صدای بلند بخندد، یک زن نیز می‌تواند!
• شرم و حیا مختصِ گروه زنان نیست!
• به جای قول مردانه، قول شرف بدهید!
• زن یک شیء نیست و همسرش، مالک او نیست!
• یک زن می‌تواند پابه‌پای یک مرد در اجتماع فعالیت کند و شغل داشته باشد!
• یک مرد می‌تواند در خانه، آشپزی و تمیزکاری انجام دهد!
• خیانت یک مرد = خیانت یک زن!
• همانطور که یک پسر میتواند از یک دختر خواستگاری کند، یک دختر هم میتواند! شاید باورتان نشود اما زن‌ها نیز حق انتخاب همسر خود را دارند!
• و هزاران مورد اشتباه دیگر....

شما بگویید.... به عنوان یک زن، چه اشتباهی در حق نسل آینده و هم‌سن‌ و سالانِ خود مرتکب شده‌اید؟ به عنوان یک مرد چطور؟

حداقل کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که خودمان را اصلاح کنیم.

منابعی بیشتر برای اندیشیدن، به من معرفی کنید....

نوشتن برخی مطالب، درد دارد...
اما فکر به نتایج آن و آگاه کردن حتی یک نفر، آدمی را وادار به نوشتن می‌کند.
نوشتم، با درد و شوق...
بماند به یادگار - روز جهانی زن - 18 اسفندماه سال 1399
فروغ رحیمی مقدم