کوتاه در مورد Inclusive Design

دنیا برای مردِ سالمِ سفید پوستِ راست دستِ ۱۷۵ سانتی‌متری با وزن ۷۷ کیلیوگرم طراحی شده. این به این معنی است که اگر شما قد بلندتر از نورمال باشید برای استفاده از هر وسیله‌ی نقلیه‌ای با مشکل مواجه هستید.

حتی برای خرید تخت‌خواب هم شاید مجبور بشین نسخه کاستومایز شده و طبیعتا گرون‌تر رو بخرید. تقریبا هر ویژگی که در مورد شما از حد نورمال کمتر یا بیشتر باشد با مشکل مواجه می‌شوید.

جالب اینه که حتی به نظر می‌رسه خانم‌ها رو هم نه به عنوان یه ماهیت جدا بلکه تنها به عنوان یک پارامتر متغییر از مردِ سفید پوست راست دستِ ۱۷۵ سانتی‌متری با وزن ۷۷ کیلیوگرم محاسبه می‌کنن.

اولین بار با این اصطلاح در اپیزود زنان نامرئی بی‌پلاس مواجه شدم و باید بگم به عنوان یک آنتی فمنیست هم با شنیدن این قسمت متوجه شدم که چقدر زنها در طراحی فراموش شدن و تنها به عنوان یه متغییر به حساب اومدن.

جالب اینه که حتی اگر در جایی مثل تست امنیت ماشین هم خواستن از عروسک‌های تصادف مشابه آناتومی بدن زنان استفاده کنن به جای استفاده از وزن متوسط خانم‌ها از عروسکی استفاده کردن که از ۹۵٪ درصد جامعه کوچیکتره. (اونچه مرد، از بدن زن انتظار داره نه اونچه که واقعا هست)

فرد متوسط وجود ندارد

اگر بخواهیم فردی رو پیدا کنیم که در تمامی پارامترها در متوسط جامعه قرار بگیره اون فرد وجود خارجی نداره.

در تحقیقی، ۴.۰۶۳ نفر رو به صورت تصادفی انتخاب کردن و از بین اونها افرادی که قد متوسط جامعه رو داشتن جدا کردن. تعداد این افراد ۱.۰۵۵ نفر بوده. از بین این افراد، افرادی رو که دور سینه برابر با متوسط جامعه داشتن رو جدا کردن. عدد رسیده به ۳۰۲ نفر. یعنی اگر بخواهیم فقط بر اساس ۲ مولفه تعداد افراد متوسط یه جامعه رو اندازه بگیریم، با تغریب خوبی تنها ۷.۴٪ جامعه در این دسته‌بندی قرار می‌گیرن.

هر چه تعداد مولفه‌ها بیشتر بشه این درصد کمتر می‌شه تا جایی که با ۱۰ مولفه به صفر میل می‌کنیم.

طراحی فراگیر (Inclusive Design)

در نتیجه در زمان طراحی نباید تنها به مولفه‌های متوسط توجه کنیم بلکه باید تمامی افراد به خصوص افرادی که از متوسط جامعه فاصله‌ی زیادی دارند رو هم مورد توجه قرار بدیم که تعداد بیشتری بتونن از محصولات و خدمات ما استفاده کنند.

تو ویدئوی یوتیوب یک فرد نابینا چطور با Screen Reader کار می‌کند؟ که با امید هاشمی عزیز در مورد دسترس‌پذیری داشتم توجه منو به نکته‌ی مهمی از طراحی فراگیر (Inclusive Design) جلب کرد که تا قبل از اون اینجوری ندیده بودمش.

در تعریف طراحی فراگیر (Inclusive Design) که بهش طراحی جهان‌شمول (Universal Design) هم می‌گن اینجوره اومده که:

طراحی فراگیر یک فرآیند طراحی است که در آن یک محصول، خدمت یا محیط برای بسیاری از افراد بدون نیاز به سازگاری‌های ویژه قابل استفاده باشد.

تفاوت Inclusive Design و A11Y

به نظر میاد درک طراحی فراگیر با مشخص کردن تفاوت اصلی Inclusive Design و Accessibility راحت‌تر امکان‌پذیره.

این تفاوت در این جمله نهفته‌ است که هر گاه صحبت از دسترس‌پذیری می‌شه به تفاوت بین فرد معلول و نرمال نگاه می‌شه در حالی که همونطور که بالاتر گفتیم اصلا چیزی تحت عنوان فرد متوسط نداریم و این تفاوت اصلی طراحی فراگیره.

به علاوه در صحبتم با امید متوجه شدم دلیل ارجهیت طراحی فراگیر به A11Y اینه که افراد دارای معلولیت نباید حس متفاوت و خاص بودن داشته باشن در نتیجه اینکه در زمان طراحی، گروهی رو به عنوان معیار قرار ندیم و برای همه با هر مدل تفاوتی طراحی بکنیم از اهمیت بسیاری برخورداره.

در انتها پیشنهاد می‌دم که مقاله‌‌های طراحی فراگیر(Inclusive Design) راهی ساده برای طراحی محصول و بیاید یکبار از زاویه دید «صداها» به تجربه کاربر نگاه کنیم(VUI/VUX) رو هم بخونین که دید بهتری از این موضوع پیدا کنین.

خوشحال می‌شم نظر شما رو هم در این باره بدونم و یا در موردش در شبکه‌های اجتماعی صحبت کنین که این موضوع به گوش افراد بیشتری هم خورده باشه.

قسمت دوم مصاحبه با امید رو هم با نام وب اپ‌ها از دید صفحه خوان ها رو می‌تونین تو یوتیوب ببینین. (فیلتر شکن نیازه)