ارزیابی کاربردپذیری - Usability Evaluation

ارزیابی کاربردپذیری بر این موضوع تمرکز دارد که کاربران چقدر راحت می‌توانند از محصول برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند و چقدر این فرایند برایشان رضایت‌بخش بوده. متخصصین کاربردپذیری از متدها و روش‌های گوناگونی استفاده می‌کنند که بازخوردهای کاربران درباره یک محصول موجود، یا طرحی برای محصول جدید را جمع‌آوری می‌کند.

این مطلب بخشی از مبانی تجربه کاربری است.

کاربردپذیری چیست؟

کاربردپذیری - Usability - درباره کیفیت تجربه‌ی کاربر هنگام تعامل با محصولات و سیستم‌ها؛ شامل وب‌سایت‌ها، نرم‌افزارها، دستگاه‌ها (Devices) و اپلیکیشن‌ها است. کاربردپذیری درباره اثربخشی، کارایی و رضایت کلی کاربر است.

نکته مهم اینکه کاربردپذیری یک خاصیت یک‌بعدی یک محصول، سایت و رابط کاربری نیست. کاربردپذیری ترکیب فاکتور‌های زیر است:

• طراحی خودآموز: کاربر به سرعت و بدون تلاش بتواند ساختار و نویگیشن (Navigation) محصول را درک کند.
• یادگیری آسان: کاربری که تابحال با محصول کارنکرده چقدر سریع می‌تواند با رابط کاربر ارتباط برقرار کند و کارهایی ساده با آن انجام دهد؟
• کارایی در استفاده: کاربری که بارها با محصول کار کرده چقد سریع می‌تواند کارهایش را انجام دهد؟
• یادآوری: بعد از دیدن سایت، کاربر چقدر از ساختار سایت را برای استفاده کاراتر در آینده به خاطر می‌سپارد؟
• تکرار و شدت خطاها: هرچند وقت یکبار کاربران در برنامه دچار خطا می‌شوند؟ خطاها چقدر جدی هستند؟ و کاربران چگونه خطاها را رفع می‌کنند؟
• رضایت درونی: آیا کاربر دوست دارد که باز از برنامه استفاده کند؟

روش‌های ارزیابی کاربردپذیری

کلید دستیابی به محصولی که توسط کاربران استفاده شود، به‌کارگیری طراحی کاربرمحور است. عبارت «زودتر و مکرر تست کن» مناسب تست‌های کاربردپذیری است. به عنوان بخشی از UCD (User-Centered Design) شما باید هرچه زودتر تست‌های کاربردپذیری را انجام دهید.

استفاده از هرکدام یا ترکیبی از روش‌های زیر به طور قابل ملاحظه‌ای کاربردپذیری سایت یا اپلیکیشن شما را بهبود می‌دهد:

• برگزاری آزمون‌های کاربردپذیری
• فوکوس‌گروپ، پرسش‌نامه و مصاحبه برای فهمیدن اهداف کاربر
• مرتب‌سازی کارت (Card Sorting) برای کمک به توسعه معماری اطلاعات
• ساخت وایرفریم برای نویگیشن بهتر
• آزمون «اولین کلیک» برای اینکه بفهمید کاربران در مسیر درست می‌روند
• آزمون کاربردپذیری برای اندازه‌گیری تعامل کاربر
• نظرسنجی برای فهمیدن رضایت کاربران از محصول

استفاده از داده‌هایی که از تست‌ها به‌دست می‌آید

آزمون‌های کاربردپذیری در نهایت ۲ نوع داده به ما می‌دهند: داده‌های کیفی و داده‌های کمی.

داده‌های کمی می‌گویند که دقیقا چه اتفاقاتی افتاده و داده‌های کیفی توصیف گفته‌ها و کار‌های شرکت‌کنندگان در آزمون است.

حالا که داده‌ها را در اختیار دارید، می‌توانید:

۱. کاربردپذیری محصول را ارزیابی کنید.

۲. بهبودهای لازم را توصیه کنید.

۳. توصیه‌ها را پیاده‌سازی کنید.

۴. محصول را دوباره تست کنید تا تاثیر تغییرات را اندازه‌گیری کنید.

این مطلب بخشی از مبانی تجربه کاربری است.