روایت کلاهبرداری الیزابت هولمز، کارآفرین صنعت بیوتکنولوژی در سریال ترک تحصیل

کارآفرینی و راه‌اندازی استارت‌آپ از سال‌های ابتدایی هزاره سوم جایگاه خاصی را بین دانشجوهای سراسر جهان پیدا کرد. رویای میلیاردر شدن یکی از دلایل راه‌اندازی کسب‌وکار در حوزه‌های مختلف فناوری بوده و هست. الیزابت هولمز (Elizabeth Holmes) یکی از همین جوان‌ها بود. دختری که معتقد بود توانایی اداره یک شرکت را دارد و می‌خواست به هر قیمتی ثروتمند شود، اما رویاهای هولمز به همین‌جا ختم نمی‌شود.

در جهانی که تبعیض جنسیتی بیداد می‌کند، هولمز به دنبال تغییر جهان بود و برایش فرقی نمی‌کرد که این تغییرات با دروغ حاصل شود. او با انگیزه‌ای قوی، چینی یاد گرفت و وارد دانشگاه استنفورد شد تا مهندسی پزشکی بخواند. در همان روزهای ابتدای ورودش به دانشگاه به دنبال انجام پروژه‌های بزرگ بود و در نهایت به جمع دانشمندان جوان دانشگاه راه یافت. ایده‌هایش را روی کاغذ پیاده‌سازی کرد و به دنبال استادی گشت که می‌تواند به او کمک کند،‌ ولی در حقیقت ایده‌ی او که هیچ چیزی از پزشکی نمی‌دانست از سوی اساتید دانشگاه استنفورد رد شد. چند ماه بعد، پس از تجربه‌ی سخت تجاوز که از نظر خیلی‌ها دروغ الیزابت بوده، ایده‌ی تازه‌ای به ذهن هولمز رسید.

الیزابت هولمز برای تحقق رویایش ترک تحصیل کرد و شهریه‌ی دانشگاه خود را روی شرکتی سرمایه‌گذاری کرد که از همان ابتدا معلوم بود راه به جایی نخواهد برد،‌ اما الیزابت باورش داشت و سال‌های زیادی از عمر خود را برای رشد آن شرکت هدر داد. الیزابت که در چین با سانی بالوانی آشنا شده بود، از او کمک گرفت و رابطه با بالوانی،‌ انگیزه‌های او را قوی‌تر کرد. سانی ۱۹ سال از الیزابت بزرگتر بود و نقش مشاور کسب‌وکار را برای الیزابت بازی می‌کرد. الیزابت شرکت «ترانوس» را به خانه‌اش تبدیل کرده بود و تیم فنی شرکت ترانوس نیز شبانه‌روز کار می‌کردند تا دستگاهی را بسازند که بتواند تنها با یک قطره خون، بیماری انسان‌ها را تشخیص دهد. دستگاه بعد از چند سال تلاش بی‌وقفه ساخته و پیش از ارائه به شرکت‌های داروسازی بزرگ دوباره خراب شد. الیزابت در قدم بزرگی که قرار بود برای شرکتش بردارد، دروغ گفت و نتیجه‌ی آزمایش را جعل کرد و این روند دروغین همچنان ادامه یافت. این کارآفرین از کارمندانش شبانه‌روز کار می‌کشید و کم‌کم احترامی نسبت به هیچ‌کدام از آن‌ها قائل نبود. دفتر تازه‌ای خرید و کارمندانی را استخدام کرد که سابقه‌ی کار در شرکت‌های بزرگی مانند اپل را داشتند.

چالش‌های بزرگ ترانوس با تغییر رفتار بنیان‌گذارش

الیزابت چند سال برای دریافت تاییدیه از شرکت‌های داروسازی تلاش کرد، ولی نتیجه‌ای نگرفت. در نهایت به فکر سرمایه‌گذاران بزرگ افتاد، سرمایه‌گذارانی که خیلی‌هایشان خرده‌فروش بودند. تیم فنی و محصول ترانوس در این سال‌ها به هیچ نتیجه‌ای نرسیده بود و ایده‌ی الیزابت عملی نمی‌شد، همین موضوع خیلی از کارمندان شرکت را به فکر استعفا انداخت.

با استعفای تیم طراحی که اکثر آن‌ها کارمندان سابق اپل بودند، اوضاع الیزابت و شرکت هر روز وخیم‌تر می‌شد. او کم‌کم همکارانش را از دست می‌داد و کسانی که سال‌ها با او همکاری می‌کردند، بی‌دلیل اخراج شدند یا استعفا دادند. هیئت‌مدیره‌ی ترانوس هم تصمیم گرفت الیزابت را از سمت خود تعلیق کند و او که عادت کرده بود دروغ بگوید،‌ اعلام کرد سانی با سرمایه‌ای ۲۰ میلیون دلاری شرکت را نجات خواهد داد، تنها به شرطی که الیزابت مدیرعامل باقی بماند.

قراردادهای عدم افشا، سخت‌گیری‌های امنیتی، محصول ناقص و خیلی چیزهای دیگر ترانوس را به یکی از بدترین استارت‌آپ‌ها تبدیل کرده بود. با این حال، الیزابت به خودش و کارمندانش دروغ می‌گفت و آن‌ها را با مهمانی‌های سرگرم‌کننده گول می‌زد. پروژه‌ای دروغین جان انسان‌های زیادی را به خطر انداخت، ولی تا وقتی الیزابت چهره‌ای محبوب بود برایش فرقی نداشت که شکست خورده و از دستگاه‌های شرکت دیگری برای آزمایش‌هایش استفاده می‌کند.

ماه پشت ابر نماند

مانند هر داستان دیگری، قصه‌ی کلاهبرداری الیزابت هولمز نیز بالاخره روزی به پایان رسید،‌ هر چند که او باور داشت در حال انجام بهترین کار است و می‌خواهد دنیا را نجات دهد. برای این‌که الیزابت در جایگاهش بماند ۳ سال همکار شیمی‌دان خود را پشت میزنشین کرد و در نهایت آن‌قدر او را تحت فشار گذاشت که ایان گیبنز (Ian Gibbons) با مصرف استامینوفن و الکل خودکشی کرد.

در طول سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷، افراد زیادی به روند کاری ترانوس اعتراض داشتند و در زمانی که الیزابت هولمز در حال لذت‌بردن از زندگی لوکس و شهرتش بود، شکایت‌هایی از او شد. رابطه عاشقانه‌اش با سانی بالوانی کمرنگ شد و هر چقدر سعی کرد جلوی انتشار مقاله‌ی وال‌استریت ژورنال را بگیرد، فایده‌ای نداشت و در نهایت مقاله‌ای که از انتشارش می‌ترسید،‌ منتشر شد.

الیزابت کم‌کم در مسیر سقوط افتاد. بالوانی را ترک کرد. میلیون‌ها دلار را به باد داد و وارد رابطه‌ای جدید شد.

هولمز در ژانویه ۲۰۲۲ در چهار فقره کلاهبرداری متهم شناخته شد و گفته می‌شود به احتمال زیاد در سپتامبر سال جاری به ۲۰ سال حبس محکوم خواهد شد.

سخت‌تر شدن مسیر کارآفرینی برای زنان

پس از رسوایی الیزابت هولمز و برملا شدن کلاهبرداری‌اش، جذب سرمایه برای کارآفرینان زن سخت‌تر از قبل شد. کمتر سرمایه‌گذاری به کارآفرینان زن اعتماد می‌کرد و حتی به برخی از این کارآفرینان گفته شد که شبیه به الیزابت رفتار نکنند.

روایت‌های متفاوتی از الیزابت هولمز

سال ۲۰۱۶، پیش از آن‌که کتاب «خون بد: راز‌ها و دروغ‌های یک استارت‌آپ در سیلیکون‌ولی» منتشر شود، گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد فیلمی براساس همین کتاب با بازی جنیفر لاورنس ساخته خواهد شد. کتاب جان کری‌رو با عنوان «خون بد: راز‌ها و دروغ‌های یک استارت‌آپ در سیلیکون‌ولی»، سال ۲۰۱۸ در حالی منتشر شد که هنوز فیلمی که درباره‌اش بحث می‌شد ساخته نشده بود.

سال ۲۰۱۹ پادکست و مستندی براساس داستان الیزابت هولمز ساخته شد. پادکست ترک تحصیل (The Dropout) و مستند The Inventor: Out for Blood in Silicon Valley. دو سال بعد در تابستان ۲۰۲۱، در یکی از قسمت‌های سریال کمدی موزیکال «جوان‌تر» درباره‌ی کلاهبرداران بزرگ صحبت می‌شود و الیزابت هم یکی از آن‌هاست. در نهایت، مینی‌سریال «ترک تحصیل» براساس پادکستی به همین نام با بازی آماندا سیفرید در نقش الیزابت هولمز ساخته شد.

صحبت‌های آماندا سیفرید درباره‌ی الیزابت هولمز

آماندا سیفرید، بازیگر ۳۶ ساله‌ی آمریکایی که در مینی‌سریال «ترک تحصیل»، نقش بنیان‌گذار شرکت بیوتکنولوژی ترانوس را بازی کرده در گفتگو با سایت خبری today.com گفته که دلش می خواهد مدیرعامل ترانوس را در حالی ببیند که مسئولیت کارهایش را پذیرفته است. سیفرید می‌گوید: «من خیلی به محکومیت او فکر می‌کنم. با این‌که می‌دانم او مستحق محکومیت است.»