چرا چین نه؟

هلند، دانشگاه دلفت: اعضای مجلس نمایندگان هلند نظرات شدیداللحنی در مورد روسیه و چین دارند. هر دو کشور به نقض حقوق بشر و خاموش کردن مخالفان سیاسی متهم شده‌اند و همچنین خطر دخالت سیاسی و جاسوسی در خارج از کشور وجود دارد. اما این نظرات منجر به نتیجه‌گیری‌های کاملا متفاوتی در مورد آموزش عالی و تحقیقات علمی شده است.

مجلس نمایندگان هلند تمایل دارد دانشجویان و محققان روسی بیشتری به هلند بیایند. بر اساس پیشنهادهایی که در مجلس این کشور تصویب شد، بورسیه‌های تحصیلی بیشتری باید در دسترس دانشجویان روسی باشد و شرایط اخذ ویزا برای آنها آسان‌تر.

طبق آخرین آمار (۱ اکتبر ۲۰۲۰) دانشگاه دلفت دارای ۸۰۱ دانشجوی چینی و ۲۱ دانشجوی روسی است. دانشجویان روسی در مهندسی هوافضا و مهندسی برق، ریاضیات و علوم کامپیوتر تحصیل می‌کنند. دانشجویان چینی در هر هشت دانشکده هستند، به‌ویژه در دانشکده مهندسی برق ریاضی و کامپیوتر، مهندسی عمران و علوم زمین و معماری.

اما چرا روس‌ها در سرزمین لاله‌ها ارجح هستند؟

• پوتین

اساس این تفکر به این شکل است: ما ممکن است با ولادیمیر پوتین و دولت او مشکل داشته باشیم اما با خود مردم روسیه این‌گونه نیستیم. ما باید از روس‌ها استقبال کنیم و ارزش زندگی در یک جامعه آزاد را به آنها نشان دهیم. اما نمایندگان مجلس در مورد چین موضع دیگری دارند. ترس از این است که دانشجویان چینی برای کسب دانش ارزشمند و حساس به اینجا می‌آیند. همچنین چین می‌خواهد تأثیر سیاسی بیشتری در خارج از کشور داشته باشد و از دانشجویان خود برای دستیابی به این هدف استفاده می‌کند. این موضوع می‌تواند آزادی آکادمیک را به خطر بیندازد.

• پیوندهای تاریخی

هنگامی که دانشجویان و محققان روسی به هلند می‌آیند، خطر جاسوسی و تلاش برای دخالت سیاسی نیز وجود دارد. از این نظر تفاوت کمی بین دانشجویان روسی و چینی وجود دارد. اما دلایل خوبی وجود دارد که باعث می‌شود تعداد بیشتری روس به اینجا بیایند. پوتین در تلاش است تا فاصله بین مردم روسیه با غرب ایجاد کند. اما یک روس با تحصیلات نسبتا خوب می‌تواند به آزادی و برابری بیشتر برسد. و همچنین چندین دهه ارتباط بین هنرمندان و دانشمندان روسی و غربی وجود دارد و تأسف‌آور است که نتوان این پیوندها را حفظ کرد.

• هواوی

شاید عامل اصلی در نگرش نمایندگان پارلمان هلند این باشد که چین یک ابرقدرت جدید در حال ظهور است، از جمله در زمینه‌های دانش و نوآوری. گفته می‌شود این کشور به دنبال دستیابی به داده‌های اقتصادی و تجاری و ایده‌های نوآورانه است که می‌تواند به آن کمک کند تا دانش اقتصادی روبه‌رشد خود را تقویت کند. به همین دلیل مشارکت بین دانشگاه‌ها و کالج‌های هلند و غول‌های فناوری چینی مانند هواوی با مقاومت سیاسی شدیدی روبه‌رو شده‌اند. نمایندگان مجلس در این مورد بسیار مردد هستند. اما روسیه این‌گونه نیست. مسلما مشکلاتی با هکرهای روسی وجود دارد و همچنین اطلاعات نادرستی که در مورد پرواز MH17 (هواپیمایی که در سال ۲۰۱۴ بر فراز اوکراین سرنگون شد) داده شد اما هیچ روسی معادل شرکتی مانند هوآوی که سعی در همکاری با دانشگاه‌های هلند دارد، پیدا نمی‌شود.

• وزن آمار و ارقام

شاید اعداد درگیر نیز نقش داشته باشند. قبل از همه‌گیری ویروس کرونا، حدود هزار دانشجوی روسی در هلند وجود داشت، در حالی که این عدد برای دانشجوهای چینی در حدود ۴۵۰۰ بود. آموزش عالی هلند چین را به عنوان یک بازار روبه‌رشد دیده است. دانشگاه گرونینگن حتی می‌خواست یک پردیس دانشگاهی در چین راه‌اندازی کند. سرانجام به دلیل مسائل مربوط به آزادی آکادمیک در آن کشور و مقاومت سیاسی ناشی از آن، این طرح هیچ حاصلی نداشت. اما این احتمال نیز وجود دارد که تفاوت بین دانشجویان روسی و چینی کمتر از آنچه که به نظر می‌رسد باشد، زیرا علی‌رغم تمام شعارها، مجلس نمایندگان هلند برنامه‌ای برای جلوگیری از آمدن دانشجویان چینی به هلند ندارد.

حسین رجبی