فقر آهن، پیشگری و درمان آن

فقر آهن چیست؟

فقر آهن یکی از مشکلات رایج در سطح جامعه است و شما نیز ممکن است در طول زندگی خود با آن روبه رو شده باشید. بدن انسان مواد و منابع مختلفی شامل مواد معدنی و آلی را داراست. در بین مواد معدنی یکی از

مهمترین آنها آهن است.

اگر هر ماده ای در بدن شما به میزان کافی وجود نداشته باشد، ممکن است دچار اختلال یا بیماری شوید، که آهن نیز از این قاعده مستثنی نیست. در صورتی که میزان آهن در بدن به سطح پایینی برسد، بیماری های مختلفی از جمله سردردهای مداوم و سرگیجه های مکرر را برای شما به دنبال خواهد داشت.

بیشتر کودکان و زنان پا به سن گذاشته یا همچنین زنانی که در دوره بارداری به سر میبرند، در معرض خطر هستند. این گروه از افراد به مراقبت های بیشتری نیز نیاز دارند. فقر آهن یا کم خونی ممکن است خطرات جدی دیگری نیز برای شما به دنبال داشته باشد که بهترین راه برای جلوگیری از به وجود آمدن این مشکل تغذیه مناسب و سبک زندگی صحیح است که بیش از هر چیز دیگری بر سلامتی شما تاثیر می گذارد.

کدام بیماری ها ناشی از فقر آهن هستند؟

بسیاری از بیماری هایی که انسان در طول عمر خود با آنها مواجه می شود، می تواند مستقیما تحت تاثیر کمبود آهن باشد. در ادامه به برخی از این بیماری ها اشاره می نماییم:

به جرئت میتوان گفت خستگی های غیر طبیعی و غیر معمول، یکی از اصلی ترین بیماریهای ناشی از فقر آهن است که بسیاری از افراد با آن روبه رو می شوند.
احتمالا به دفعات با صورت رنگ پریده ی خود رو به رو شده اید. سفید بودن رنگ صورت که اصطلاحا به آن رنگ پریدگی می گویند، یکی دیگر از بیماری های است که فقر آهن باعث آن می شود.
فقر آهن باعث کاهش تولید هموگلوبین می شود؛ که پایین آمدن میزان سطح هموگلوبین در خون را در پی دارد. به همین خاطر اگر دچار کم خونی شوید، تنگی نفس و کمبود اکسیژن از دیگر مشکلات پیش آمده بوده که نیازمند پیگیری سریع از جانب شماست.
از دیگر اختلالات مرتبط با کمبود آهن میتوان به سر درد و سرگیجه های مکرر اشاره کرد.
اگر زمانی احساس کردید در جریان فشار عصبی قرار ندارید و یا استرس شدیدی به شما وارد نشده است، اما همچنان دچار تپش های نامنظم قلب هستید، میتوان گفت متاسفانه به بدن شما به اندازه کافی آهن نمی رسد و با کمبود آن روبه رو هستید.
حتما برای شما هم پیش آمده است که هنگام شانه زدن موهایتان متوجه ریزش بیش از اندازه ی آنها شوید یا پوستتان دچار خشکی غیر طبیعی شده باشد. تمامی این مشکلات را می توان به فقر آهنی که در بدن شما اتفاق افتاده است نسبت داد که نیازمند پیگیری سریع است.
متورم شدن و یا دردناک شدن زبان همچنین التهابات در دهان، ممکن است به دلیل کمبود آهن رخ دهد.

بیماری‌هایی که فقر آهن زمینه ساز آن هستند:

علاوه بر بیماری‌هایی که مستقیما تحت تاثیر کمبود آهن هستند، اختلالات و بیماری‌های دیگری نیز به وجود می‌آیند که کمبود آهن می‌تواند روی آنها تاثیر بگذارد. در ادامه به این بیماری‌ها اشاره می‌نماییم:

همانطور که در بخش قبلی ذکر شد، فقر آهن باعث افزایش غیرطبیعی ضربان قلب می‌شود. این ریتم نامنظم قلب، می‌تواند باعث آسیب به بافت آن شده و عوارض جدی‌تری را به دنبال داشته باشد.
در زنانی که در بازهی زمانی بارداری به سر می‌برند، کمبود آهن می‌تواند باعث به وجود آمدن اختلالاتی هم برای نوزاد و هم برای مادر شود. یکی از اشکالاتی که می‌شود از آنها نام برد زایمان زودتر از موعد مقرر برای مادر است. همچنین زایمان فرزندی که دچار تولد زودهنگام شده و رشد بدن آن کامل نشده است.
فقر آهن می‌تواند در دوره ی سنی که کودک در حال رشد و تکامل است، اختلال ایجاد کرده و موجب تاخیر در رشد کودک و یا نوجوان شود.

در ویرگول بخوانید: درمان ریزش مو با تغذیه مناسب

مواد غذایی که در پیشگیری و بهبود فقر آهن تاثیرگذارند:

همانطور که در ابتدا گفته شد، مهمترین راه پیشگیری از کم خونی و کمبود آهن تغذیه مناسب است. در ادامه مواد غذایی که بیشترین مقدار از آهن را داراست، نام برده شده است:

گوشت قرمز و گوشت سفید مرغ
غذاهایی همانند ماهی، میگو و …
لوبیا، نخود فرنگی
سبزیجاتی که برگ‌های سبز رنگ تیره دارند مانند اسفناج
خشکبار مانند برگ‌های خشک شده زردآلو، انجیر
سبوس برنج قهوه ای

بهترین ماده غذایی برای جذب آهن گوشت قرمز است . کسانی که رژیم غذایی گیاهخواری دارند و یا صرف نظر می‌کنند از خوردن انواع مختلف گوشت‌ها، باید از سبزیجاتی که بیشترین میزان آهن را دارند، استفاده کنند.

راه‌های پیشگیری و درمان فقر آهن:

در ارتباط با فقر آهن در ابتدا باید به این نکته اشاره نمود که بدن هر فرد به میزان مشخصی از آهن نیاز دارد و نیاز بدن شما با افراد دیگر متفاوت است. به عنوان مثال زنان شیرده و باردار به علت پرورش و تغذیه جنین به میزان بیشتری از آهن نیاز دارند. مهمترین چیز در پیشگیری از فقر آهن داشتن تغذیه‌ی مناسب و سبک زندگی صحیح است.

علاوه بر مواد غذایی که به عنوان منابع آهن به آنها اشاره شد، ویتامین C، ب12 و اسیدفولیک نیز تاثیر زیادی در پیشگیری از فقر آهن دارند. در بیشتر موارد پزشکان توصیه می‌کنند تا مصرف ویتامین C در برنامه هفتگی مردم به خصوص بیماران قرار گیرد.

به صورت کلی آهن موجود در غذاهای گوشتی و حیوانی جذب بهتری دارند. این در حالی است که سبزیجات و غذاهای گیاهی با وجود میزان آهن مناسب، به خوبی در بدن شما جذب نمی‌شوند. مصرف ویتامین C به شما کمک می‌نماید تا بتوانید با جذب آهن منابع گیاهی نیز در جهت تامین آهن بدن خود بکوشید. علاوه بر مصرف منابع آهن و ویتامین‌ها، باید از انجام یک سری از کارها نیز پرهیز نمود. از جمله‌ی این عادت‌های اشتباه می‌توان به نوشیدن چای یا قهوه با فاصله‌ی کمی از غذا خوردن اشاره نمود.

مصرف مکمل‌های خوراکی نیز می‌تواند علاوه بر پیشگیری، موجب درمان کمبود آهن گردد. از این مکمل‌ها که به صورت قرص یا کپسول نیز یافت می‌شوند می‌توان به سولفات فروی اشاره نمود. اگر مصرف این مکمل‌های غذایی با معده خالی صورت گیرد تاثیر بیشتری خواهد گذاشت. اما باید به این نکته توجه نمود که در این حالت ممکن است عوارض گوارشی گریبان‌گیر شما شود.

سبوس برنج قهوه‌ای و تاثیر مثبت آن بر کم خونی:

برنج‌ها دارای لایه‌های مختلفی هستند. در برنج‌های سفید تمام لایه‌هایی که حاوی سبوس هستند از آن جدا

می شود. به همین دلیل برنج‌های سفید سبوسدار نیستد ولی دارای مقادیر زیادی از نشاسته هستند. اما در برنج‌های قهوه‌ای لایه‌ای که حاوی سبوس است از آن جدا نمی‌شود.

سبوس غلات یکی از اصلی ترین منبع آهن هستند که باید سعی کنید آنها را در برنامه‌ی غذایی خود قرار دهید. برنج قهوه‌ای به عنوان یک ماده‌ی غذایی که کالری کمی دارد و فاقد گلوتن است، می‌تواند علاوه بر کمک به هضم غذا و پیشگیری از دیابت به هنوان منبع خوبی از آهن در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد.

برنج قهوه‌ای دارای سه لایه است که لایه‌ی میانی حاوی سبوس است. برنج قهوه‌ای در مقابل برنج سفید که فاقد این لایه‌ی میانی و هسته‌ی داخلی است، یک منبع غنی از سبوس و آهن به شمار می‌آید. بنابراین اگر رژیم غذایی مخصوص به خود را دارید یا از کمبود آهن رنج می‌برند، بهترین راه این است که برنج قهوه‌ای سبوسدار را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.

منبع: مجله اینترنتی باروشاپ