زلینسکی کمدینی که نگذاشت اوکراین راحت‌الحلقوم شود

خب در مورد بالا گرفتن جنگ اوکراین همه‌ی ما کمابیش از آنچه می‌گذرد آگاهیم. در حال حاضر بُرشی از این حادثه مدنظر من قرار گرفته که فتح باب آن را این نقل قول قرار می‌دهم: فرد ابلهی به نام مهدی فضائلی که از قضا معاون دفتر حفظ و نشر آثار یکی از مقامات بلندپایه است (در کلمه‌ی ابله هیچ‌گونه توهین، تحقیر و کنایه‌ای در کار نیست، منظور از ابله، ابله است، چنانکه منظور از فردی کم‌هوش فردی با ضریب هوشی کمتر از ۸۵ است.) در یادداشتی برای یک خبرگزاری خاص نوشته بود: «انتخاب مردم اوکراین که رایی ۷۰ درصدی به زلینسکی که یک کمدین بی‌صلاحیت است داده بودند باعث این وضعیت اوکراین شد، چنانچه عده‌ای چنین رایی را به افرادی بی‌صلاحیت در دهه‌ی ۹۰ ایران دادند.» (نقل به مضمون)

جدای از اینکه دولت‌های شکل‌گرفته در دهه‌ی ۹۰ ایران به هر حال شاگرد زرنگ‌ها و حرفه‌ای‌ترین افراد در نیروهای موجود در جمهوری اسلامی بودند (افرادی مانند زنگنه و نعمت‌زاده، روحانی و ظریف خوب یا بد سهم عمده‌ای در ساختارهای نفتی، امنیتی، صنعتی و دیپلماتیک ایران داشته‌اند.) بحث اصلی ما در مورد زلینسکی و بازخوانی یک ادعاست. سال‌هاست بر این باورم که نقاط ضعف ما در واقع نقاط قوت ماست و این دو در واقع ۲ روی یک سکه‌اند. (به تازگی متوجه شدم که فروید نیز عینا چنین جمله‌ای گفته است! جالب اینکه یک جمله‌ی دیگر نیز سال‌ها ورد زبان من بود: هدف زندگی مرگ است و باز متوجه شدم آقای فروید عینا چنین جمله‌ای را گفته بوده‌اند. بگذریم و برگردیم به بحث)

بله! به لحاظ کلاسیک و با عقل متعارف یک کمدین از اقتصاد، امنیت، استراتژی، دیپلماسی و عملیات نظامی چیزی نمی‌داند. و زلینسکی یک کمدین یا به عبارت بهتر یک شومن است. یک آکتور سینما. اما آنچه اتفاقا در این برهه‌ی حساس به داد اوکراین رسیده و آن را از اینکه یک لقمه‌ی چرب و نرم و «هلو برو تو گلو» نجات داده است همین شومن بودن آقای زلینسکی است. همین ضعفی است که ابلهی چون فضائلی که رییس‌جمهور «لوکوموتیر ران» و «ناهار پز» دارد او را بی‌صلاحیت می‌داند.

زلینسکی «نمایش» می‌داند. ملودرام می‌شناسد و با تسلط بر عناصر دراماتیک صحنه‌ی جنگ و برجسته کردن آن بر احساسات و قلوب مردم خود و افراد متنفذ غربی مسلط می‌شود. آنقدر که همه‌ی مردم داوطلب دفاع می‌شوند و تحریم پیچیده‌ی سوئیفت، بدون برنامه‌ریزی قبلی ظرف ۲ روز انجام می‌شود. او از عقل بی‌بهره نیست ولی تصمیم‌سازی‌ها و بسیج عمومی مردم و سیاستمداران علیه روسیه و به نفع اوکراین را به مدد شناخت رسانه و تحریک احساسات پیش می‌برد. زیرا اگر به عقل تکیه کند که تکلیف روشن است: مردم فرار می‌کنند و غربی‌ها اجتناب. صحبت‌های اولیه‌ی او در صحنه نبرد که از طریق یک موبایل ساده ضبط و به جهانیان مخابره می‌شد چند عامل را هویدا می‌کرد:

او به خوبی رسانه و جنگ روانی مدرن را می‌شناسد.

او کاملا بر روانشناسی اجتماعی مسلط است.

او بازیگر، سخن‌ران و دراماتولوژ بسیار قابلی به شمار می‌رود.

مجموعه‌ی این توانایی‌ها (از زوایه‌ای دیگر ضعف‌ها) باعث شد اوکراین تا به اینجا مقاومت کند. در حالی که اگر به جای زلینسکی تواناترین استراتژیست‌ها نظامی و دیپلمات‌های بین‌اللمللی اوکراینی بر سر کار بودند، این مقاومت به ۳ روز هم نمی‌کشید. (البته که درخواست الحاق به ناتو یک اشتباه استراتژیک بود، اما این بحث دیگریست و با توجه به دموکراتیک بودن تصمیمات در اوکراین همه‌ی مسئولیت را نمی‌توان متوجه زلینسکی کرد.)

پی‌نوشت اول: نقاظ ضعف شما همان نقاط قوت‌تان است!

پی‌نوشت دوم: آقای فضائلی از معاونت دفتر نشر استعفا بده و به سوپر دریانی‌های سطح شهر مراجعه کن و بگو که می‌خواهی به عنوان فروشنده یا صندوقدار در آنجا استخدام شوی. اگر چنین موفقیتی کسب کردی آن وقت حرف از صلاحیت بزن!