عرضه اولیه - قسمت اول

طبق روال یه تبصره می‌گم و بعدش می‌ریم سراغ ادامه ماجرا؛

تبصره: من متخصص حوزه بازارهای مالی نیستم و هرچیزی که می‌نویسم هم تجربه شخصیمه و نه مطلب آموزشی پس یادتون باشه که مسئولیت همه چیز بعد از خوندن این مطلب سریالی با خودتونه؛ نتیجه هم اینکه سعی نکنید این چیزایی که اینجا می‌گم رو تو خونه و یا تنها امتحانش کنید :))

خب قرار بود تو قسمت اول این سریال اصطلاحات و کلمات و مفاهیم پر تکرار توی بورس رو که من بلدم و جنبه عمومی‌تری داره بنویسم تا وقتی می‌خواید وارد بازار سرمایه بشید گیج و سردرگم نشید پس خیلی بی مقدمه شروع می‌کنیم به نوشتن اصطلاحات؛ فقط خیلی دقت کنید که این اصطلاحات اصلا محدود به عرضه اولیه نیست و اگر اینطور باشه من حتما توی توضیحات طوری توضیح می‌دم که متوجه بشید، مثل کشف قیمت برای عرضه اولیس و توضیحش فقط برای اون نوشته شده اما ممنوع-متوقف برای همه سهم‌ها ممکنه اتفاق بیوفته و اشاره‌ای نکردم به این موضوع پس پیش فرض ذهنیتون این باشه که همه این اصطلاحات برای همه سهم‌هاست مگر اینکه عقل و منطقتون خلافش رو ثابت کنه!

1. بورس: یک بازار بزرگ برای خرید و فروش سهام
2. سهم/سهام: هر نماد توی بورس به سهم معروفه مثلا می‌گن: "خودرو سهم خوبیه" (خودرو=نماد شرکت ایران خودرو در بورس)
3. سهامدار: من و شمایی که پول داریم و قراره سهم بخریم (در اصل و بین متخصصین به کسی سهامدار گفته می‌شه که سهمی رو به خوبی تحلیل می‌کنه و می‌خره و با صبر معقول و بدون توجه به هیجانات سهم رو نگه می‌داره و به موقع و در سود خوب می‌فروشه)
4. هسته معاملاتی: یه هسته مجازی که همه عرضه‌ها و تقاضاها اونجا ثبت و نهایی میشه یا به عبارتی همه معاملات اونجا صورت می‌گیره
5. کارگزاری: رابط قانونی بین سهامدار و هسته معاملاتی که تنها راه خرید و فروش سهام هستن و موقع خرید هر سهمی، درصدی رو به عنوان کارمزد برمی‌دارن (مجموع کارمزد و مالیات چیزی در حدود 1.5 درصد مبلغی هستش که میخواید سفارش ثبت کنید) و بهترین کارگزاری‌به نظر من مفید (با اختلاف بالاتر از بقیه) و فارابی و آگاه هستن
6. کد بورسی: یک کد اختصاصی برای هر فرد هستش که مثل کد ملی در بازار بورس میمونه و هر کسی یکبار می‌تونه کد بورسی دریافت کنه و جالبه بدونید که معمولا برای عرضه‌های اولیه هر کد محدودیت برای سفارش گذاری داره (تو قسمت بعد کاملا درباره نحوه خرید و سفارش گذاری عرضه اولیه می‌نویسم)
7. سفارش گذاری: ثبت سفارش خرید یا فروش یک سهم (فروش طبیعتا بعد از خرید هستش دیگه، یادتون نرفته که اول باید سفارش بذارید یک سهم رو بخرید و بعد در یک زمان دلخواه دیگه سفارش بذارید و بفروشید)
8. پیش گشایش: حد فاصل بین ساعت 8:30 صبح تا 9 صبح که سفارش گذاری آزاده اما خرید و فروش انجام نمیشه و هدفش کشف قیمت سهم برای شروع بازار هستش
9. معاملات پیوسته: حد فاصل بین 9 تا 12:30 دقیقه که هم میشه سفارش گذاشت و هم خرید و فروش انجام داد
10. ناظر سهم: خودمم دقیقا نمیدونم :)) اما گویا یک فرد یا یک شخصه که به روی سهم نظارت می‌کنه و هر بلایی سر سهم قرار باشه بیاد اون اعلام می‌کنه
11. ساعت سفارش گذاری: این اصطلاح برای عرضه‌های اولیه بسیار رایجه و وقتی قرار میشه سهم شصدف در روز اول آبان عرضه بشه، صبح روز اول آبان ناظر مثلا اعلام می‌کنه ساعت سفارش گذاری عرضه از ساعت 10 الی 12 هستش پس هر کسی که می‌خواد اون سهم رو بخره باید در این ساعات سفارش گذاری کنه
12. قیمت پایه: هر شرکتی که تو ایران تاسیس میشه فرقی نمیکنه تو بورس بیاد یا نیاد یا هرچیز دیگه، هر سهمش یک قیمت پایه داره که اون قیمت برابر 1000ریال یا 100تومان هستش
13. محدوده قیمت: وقتی یک سهم برای عرضه اولیه آماده میشه از طرف مراجع قانونی یک بازه قیمتی براش در نظر گرفته میشه که هرکسی که سفارش میذاره باید تو اون بازه سفارشش ثبت شه و معمولا همه تو سقف؟ سفارش میذارن و توی همون قیمت هم کشف قیمت؟ میشه
14. مشارکت کننده: تعداد کدهایی که توی عرضه اولیه شرکت کردن (یعنی سفارش گذاشتن)
15. کشف قیمت: قیمتی که در نهایت برای شروع به کار اون عرضه در نظر گرفته میشه یا به عبارتی قیمت فروش سهم به کسایی که سفارش گذاشته بودن
16. ارزندگی: با توجه به تحلیل‌هایی که بر روی یک سهم قبل از عرضه انجام میشه، یک بازه رو برای عرضه پیش بینی می‌کنن که با توجه به قیمتی که مراجع برای اون سهم در نظر گرفتن میشه گفت ارزندگی سهم چقدر هستش و حدودا چقدر بازدهی خالص اولیه خواهد داشت
17. بازدهی خالص اولیه: عرضه‌های اولیه در ابتدای کار خودشون معمولا با تقاضای زیادی روبرو میشن که باعث بالا رفتن قیمتشون میشه، میزان افزایش قیمتی که قبل از متعادل شدن خواهند داشت رو بازدهی خالص اولیه می‌گن
18. متعادل شدن: بعد از اینکه بازدهی خالص اولیه سهم تموم میشه، وضعیت عرضه و تقاضای سهم عادی میشه و اون سهم دقیقا مثل سهم‌های عادی خرید و فروش میشه (دیگه از صف‌های خرید سنگین خبری نیست) و به اصطلاح می‌گن سهم متعادل شد
19. صف خرید/فروش: اگر فقط روی تابلو بورس (همون جدولی که یه طرفش نوشته تعداد - خرید - قیمت و یک طرف دیگش نوشته تعداد - فروش - قیمت) خریدار/فروشنده وجود داشته باشه و فروشنده/خریدار وجود نداشته باشه (یا تعداد یا حجمش زمانی که بازار بستس خیلی کمتر از طرف دیگه باشه) قیمت اون سهم به سقف/کف بازه قیمتی روز میچسبه و تکون نمیخوره (تا یک عرضه/تقاضا سنگین انجام بشه) که در این حالت می‌گن صف خرید/فروش شکل گرفته
20. حجم مبنا: حجمی هستش که تا وقتی اون حجم از اون سهم در یک روز خرید یا فروش نشه، سهم مذکور به میزان واقعی معاملات انجام شده نوسان قیمت نمیکنه به طور مثال اگر حجم مبنا 100 باشه و بازه قیمت بین 1000 تا 2000تومان باشه و معاملات به اندازه 40 سهم و به قیمت (هر سهم) 2000 تومان انجام بشه طبیعی هستش که قیمت بازگشایی سهم برای فردا 2000تومان باشه یعنی 100درصد سود اما چون حجم مبنا به اندازه 0.4 پر شده (یعنی 40تا از 100تا سهمی که باید خرید یا فروش میشد تا حجم مبنا پرشه، خرید و فروش شده و 40، 0.4 100 هستش) قیمت بازگشایی فردا 1400 خواهد بود
21. دامنه نوسان: میزان قیمتی که سهم توی هر روز میتونه در داخل اون نوسان کنه که به طور معمول برای اکثر سهم‌ها 5درصد در روز هستش یعنی مثلا یک سهم بین 95 تا 105 میتونه نوسان قیمت داشته باشه
22. مجاز-محفوظ: به حالتی گفته میشه که برای سهم میشه سفارش خرید یا فروش گذاشت اما خرید و فروش انجام نمیشه (دلیل این حالت هم تقریبا مثل پیش گشایش هستش اما با فلسفه متفاوت که تقریبا میشه اسمشو کنترل هیجانات بازار گذاشت که البته چرته و هیچ دلیل منطقی نداره اما خیلی از سهم ها بعد از متعادل شدن به این وضعیت دچار میشن و معمولا ناظر سهم رو مجاز -محفوظ نگه میداره تا ساعت 12:30 و از 12:30 تا 13 به صورت استثنا اجازه خرید و فروش میده و سهم رو مجاز میکنه)
23. ممنوع-متوقف: در حالتی که اتفاق بدی برای سهم بیوفته یا اون شرکت مجمع اضطراری یا عمومی عادی یا هر چیز دیگه‌ای داشته باشه و یا مثلا اطلاعات با اهمیت گروه الف اگر لو بره سهم رو ممنوع متوقف می‌کنن و دیگه حتی نمیشه براش سفارش هم گذاشت و نکته جالب این حالت این هستش که سهم‌های عادی اگر بیشتر از 20درصد نوسان قیمت کنن در طی چند روز متوالی بسته میشن و عرضه‌های اولیه بعد از 50درصد نوسان که در این حالت معمولا برای انجام بررسی بیشتر (مسخره بازی بیشتر) ممنوع-متوقف میشن و بعدش بدون توجه به دامنه نوسان عادی که 5درصد هستش برای مدت کوتاهی مجاز-محفوظ میشن تا کشف قیمت صورت بگیره و بعدش هم بدون محدودیت دامنه نوسان معامله میشن (چیزی که برای همه تازه کارا سواله اینه که خب در این صورت سهم مثبت میخوره یا منفی و جوابش اینه: عرضه و تقاضا و قدرت سهم مشخص میکنه، علمتو بالا ببر تا متوجه شی)
24. شاخص کل: یه شاخص هستش که وضعیت کلی بازار رو نشون میده و ربطی به یک سهم خاص نداره، یعنی صعود شاخص لزوما باعث بالا رفتن قیمت یک سهم خاص نمیشهو و برعکس اما روی تحلیل‌ها تاثیر میذاره (سقوطشم تاثیر میذاره و فقط صعودش تاثیر گذار نیست :)) )

خب من هر چی به ذهنم میومد رو نوشتم، واقعا چیزی یادم نمیاد پس اگر شما اصطلاحی میشناسید که توضیحش ندادم یا اصطلاحی میبینید که بد یا اشتباه توضیح دادم لطفا بهم توی کامنت بگید تا اصلاح کنم چون من همیشه یک مبتدی و تازه کار هستم و نیاز به پیشرفت همیشگی دارم ؛-)

پایان قسمت اول

ادامه دارد...