سنگ ساختمانی

می توان گفت سنگ یکی از قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین مصالح ساختمانی است که برای ساخت پناهگاه ، ابزار و … استفاده می شود.

سنگ ساختمانی یکی از مهمترین عوامل در نمای ظاهری بنا به شمار می آید و از مهمترین مصالح مورد استفاده در صنعت ساختمان است و همواره انتخاب نوع سنگ ، طراحی و اجرای آن یک از مهمترین دغدغه های انبوه سازان و سازندگان در این صنعت می باشد .

استفاده از سنگ
استفاده از سنگ


می توان استفاده از سنگ ها را در برخی قسمتهای ساختمان ها اعم از پله ها ، نماها و یا حتی تونل ها ، بهمن گیرها ، دیوارهای حائل ، سنگ چین ها ، کرسی چین ها و غیره مشاهده نمود.

سنگ ها براساس کاربرد مصارف ویژه ای را دارند عمده ترین سنگ ساختمانی که در ایران بکار می روند عبارتند از :

اگر چه سنگ به علت سنگينی و مشکلات حمل و نقل و استخراج تا حدی جای خود را به مصالحی نظير آجر داده است اما همچنان اهميت خود را در ساختمان های سنگين و سخت حفظ کرده است.

بررسی خواص عمومی سنگ ها مواردی مانند مقاومت در برابر کشش ، تحمل فشار ، نفوذ پذيری ، انتشار امواج ، پايداری و در نظر گرفتن امتداد لايه بندی و سطوح ضعيف در عمليات که بايد در اين مورد گفت که سنگ ها نوعا دارای سطوحی هستند که در آنها نيروی چسبندگی و اتصال دانه ها نسبت به لايه های ديگر کمتر و يا حداقل است.

در مجموع بايد مقاومت سنگ ساختمانی بدون شيار ، رگه ، ترک ، خلل و فرج پوسيدگی و لايه سست باشد و حتی رنگی يکنواخت داشته باشد.

بطور کلی سنگ طبيعی که دارای مقاومت کافی در شرايط جوی و رنگ جالبی باشد می توان در عمليات ساختمانی و به صورت سنگ اسلب ، سنگ لاشه ، سنگ قواره ، سنگ باربر ، سنگ پلاک ، سنگ درپوش ، سنگ ستون و حتی به صورت ظروف و وسايل سنگی استفاده نمود.

?

سنگ های ساختمانی را بر اساس پارامترهای زیر تقسیم بندی می کنند:

بر اساس وزن مخصوص

سنگ های سنگین وزن

سنگ هایی که وزن مخصوص آنها بیش از ۱.۸ گرم بر سانتی متر مکعب است.

سنگ های سبک

دسته‌ای از سنگ ها هستند که وزن مخصوص آنها کمتر از ۱.۸ گرم بر سانتی متر مکعب است.

بر اساس مقاومت فشاری

سنگ های سنگین

که مقاومت فشاری آنها از ۱۰۰تا ۱۰۰۰ مگا پاسکال است.

سنگ های سبک

که مقاومت فشاری آنها از ۴ تا ۲۰۰ مگا پاسکال است.

بر اساس ضریب نرم شدگی

اگر مقدار این ضریب از ۰.۶ تا ۱ باشد از آن برای احداث ساختمان استفاده می‌شود.

سنگ های پی و دیوار

در پی ساختمان ها و بخشی از دیوارها که در زیر سطح زمین قرار دارند از سنگهای آذرین و رسوبی که ضریب نرم شدگی آنها بیش از ۰.۷ باشد استفاده می‌گردد. نداشتن کانی های رسی یا قطعات غیر همگن و درزه و شکاف در اینگونه سنگها ضروری است.

دیواره‌های سنگی

از سنگهای آذرین ، رسوبی یا دگرگونی که دارای ویژگی های زیر باشند در دیوارهای سنگی استفاده می‌شود.
– مقاومت فشاری بین ۰.۴ تا ۵۰ مگاپاسگال باشد.
– وزن مخصوص آن ۰.۹ تا ۲.۲ باشد.
– ضریب نرم شدگی آن بین ۰.۶ تا ۰.۷ باشد. و نیز سنگ هوازده نباشد.

سنگ نما و کف

سنگهای دگرگونی و رسوبی که دارای این ویژگی ها باشند، به عنوان سنگ نمای ساختمان به کار می‌روند.
– مقاومت فشاری آن بیش از ۵ مگا پاسکال باشد.
– ضریب نرم شدگی بین ۰.۷ تا ۰.۹ باشد.
– نداشتن درزه و شکاف در سنگ.
– نبود کانیهای رسی و مواد قابل حل در سنگ.
– نبود حالت آلتراسیون و هوازدگی.
– داشتن رنگ مرغوب.

سنگ های قابل مصرف در راه سازی

سنگها در راه سازی مصارف متعدد دارند که از جمله این موارد پل سازی، زیر سازی، سنگفرش، زیر ریل آهن و غیره است. انواع سنگهای آذرین، دگرگونی و رسوبی که واجد خصوصیت های زیر باشند، در راه سازی قابل استفاده خواهند بود.
– مقاومت فشاری بیش از ۱۰۰ مگا پاسکال
– ضریب نرم شدگی بیش از ۰.۹
– میزان جذب آب، کمتر از ۱ درصد
– وزن مخصوص بیش از ۲.۳ گرم بر سانتیمتر مکعب
– نداشتن کانیهای رسی، گچ و مواد قابل حل در آب
– عدم آلتراسیون و هوازدگی در سنگ

?

سنگ های مقاوم در برابر محلولها و حرارت

سنگهایی که در برابر اسیدها مقاومند ، عبارتند از گرانیت ، دیاباز ، دیوریت ، کوارتزیت و بازالت

سنگ های مقاوم در برابر محلولهای قلیایی

عبارتند از سنگ آهک ، دولومیت ، سنگ مرمر و منیزیت

سنگ هایی که در شرایط حرارت بالا مقاوم هستند

عبارتند از : بازالت ، دیاباز و توف ؛ ویژگی مهم این سنگها داشتن مقاومت فشاری بیش از ۱۰۰ مگا پاسگال است که میزان جذب آن حداکثر به ۱ در صد می‌رسد.

کف ساختمان و پلکان

سنگی که برای پلکان و کف سازی مورد استفاده قرار می گیرد در معرض سایش و ضربه خواهد بود ، بنابراین باید بسیار سخت باشد و از مقاومت سایشی و ضربه ای بالایی برخوردار باشد.

سنگی که برای این قسمت از ساختمان استفاده می شود باید قابل برش در یک جهت باشد همانند سنگ های رسوبی و دگرگون که این مزیت را دارا هستند.

علاوه بر آن سنگ کف و پلکان به دلیل قرار گرفتن در معرض آلودگی باید تخلخل کمی داشته باشند تا در اثر شستشو با مواد شوینده و ریختن مواد اسیدی یا بازی روی آن نفوذناپذیر بوده و آسیب نبیند.

از جمله سنگ هایی که برای کف و پلکان مناسب می باشند، می توان سنگ های مرمریت ، کوارتزیت و گنایس را نام برد.

پوشش دیوارهای داخل ساختمان

استفاده از سنگ برای دیوار داخلی ساختمان ظاهری بسیار باشکوه و خنک به آن می بخشد.

اصولاً از سنگ برای پوشش دیوار حمام و سرویس بهداشتی ، ساختمان های اداری ، فروشگاه ها ، سالن های غذاخوری و غیره استفاده می شود.

سنگی که برای دیوار به کار می رود باید ظاهری زیبا و سطحی جلاخورده داشته باشد.

علاوه بر آن تخلخل آن کم باشد تا در اثر شستشو با مواد شوینده آسیب نبیند و مقاومت آن کم نشود.

نماکاری ساختمان

یکی دیگر از موارد استفاده از سنگ ، نماکاری ساختمان است. برای نمای ساختمان از سنگ های بادوام و مقاوم استفاده می شود تا در برابر عوامل مختلف محیطی دچار آسیب نشوند.

شرایط متغیر جوی ، تابش نور خورشید ، یخبندان ، گرد و غبار ، باران های اسیدی ، آلودگی هوا و … از جمله عواملی هستند که بر مقاومت سنگ اثر می گذارند.

بنابراین قبل از سنگ کاری نما و خرید سنگ باید به بررسی کانی های آن پرداخته شود.

سنگ هایی که دارای کانی آهن هستند مقاومت بالایی در برابر فرسودگی ندارند و در برابر آب و هوا اکسید می شوند.

علاوه بر آن اگر ناخالصی در قسمتی از سنگ دیده شود می تواند منجر به تخریب آن گردد. سنگ نما را بر اساس منطقه و شرایط آب و هوایی که ساختمان در آن بنا شده انتخاب می کنند.

برای مثال سنگ هایی که تخلخل کمی دارند برای مناطق سردسیر مناسب هستند زیرا یخبندان و یا وزش باد منجر به تخریب آنها نخواهد شد.

قبل از نماکاری باید عمر مفید ساختمان تخمین زده شود، سپس با توجه به آن سنگ نما انتخاب گردد. در کل سنگ نما به دلیل قرار گرفتن در هوای آزاد و شرایط متغیر جوی باید از پایداری لازم برخوردار باشد.

دیوار و شالوده

سنگ هایی که برای دیوارهای حائل و شالوده به کار می روند به صورت نامنظم و بدون شکل خاص چیده می شوند. برای صرفه جویی در هزینه ساخت و ساز از سنگ هایی که در منطقه دیده می شوند استفاده می گردد.

برای پر کردن فاصله بین سنگ ها نیز می توان از تکه های ریزتر استفاده نمود.

سنگ های متخلخل و سنگ هایی که دارای لایه بندی بوده و قابلیت انحلال آنها بالاست برای دیوار و شالوده مناسب نیستند.

اما سنگ های سخت با مقاومت فشاری بالا و وزن مشخص مناسب این کار می باشند.

اغلب ماسه سنگ و سنگ  آهکی دولومیتی گزینه ای مناسب برای دیوار و شالوده به شمار می آیند.

پوشش پشت بام

هر چند امروزه از سنگ برای پوشش بام ساختمان استفاده نمی شود اما در برخی مناطق می توان این پوشش های سنگی را مشاهده کرد.

سنگ های مخصوص بام باید سبک وزن ، بدون تخلخل و غیر قابل نفوذ بوده و از مقاومت خمشی بالایی برخوردار باشند. علاوه بر آن بتوان آن را به لایه های مسطح و نازک تقسیم نمود.

شیست های کلریتی و میکاشیست ها از جمله سنگ های مناسب برای پوشش بام هستند.

دکوراتیو نمودن ساختمان

سنگ هایی که از رنگ و ظاهر مناسبی برخوردار هستند و علاوه بر دوام بالا مقاومت خمشی و کششی خوبی دارند برای تزئینات داخل ساختمان کاربرد دارند. این سنگ ها برای تزئین دیوار شومینه ، ستون ها ، قاب درب و پنجره و … به کار می روند.

بدین منظور از سنگ هایی که می توان بر روی آنها کار کرد استفاده می شود.

سنگ ها براساس کاربرد مصارف ویژه ای را دارند عمده ترین سنگ های ساختمانی که در ایران بکار می روند عبارتند از :

سنگ گرانیت

بارزترین ویژگی سنگ گرانیت سخت بودن آن است كه علت آن بالا بودن درصد سیلس موجود در سنگ می باشد.

طبق مطالعات زمین شناختی سنگ گرانیت در طولانی مدت بر روی سلامتی انسان آثار منفی بر جای می گذارد .

موارد استفاده :

مناسب برای نما ، كف و پله اما بخاطر سخت بودن برای كارهای حجمی و ابزار زنی مناسب نیست.

موارد مصرف

بیشتر در مراكز عمومی می باشد.

سنگ مرمریت

سنگ مرمریت برعكس گرانیت نه تنها سنگ سختی نیست بلكه به دلیل عدم مقاومت كافی در برابر تغییرات آب و هوایی در فضاهای خارجی ساختمان بكار نمی رود.

موارد استفاده

فضاهای داخلی ساختمان (كف ، پله و…) كارهای حجمی و ابزار زنی (به دلیل نرم بودن)

سنگ مرمر

سنگ مرمر گرانترین سنگ ساختمانی در دنیاست . استخراج آن دشوار است و بهترین ذخایر آن در ایران می باشد. سنگ مرمر بر خلاف سنگ گرانیت دارای خاصیت های درمانی بوده منبع آن كلسیم و آرام بخش است .

شاید علت استفاده از سنگ مرمر در اغلب مكانهای مذهبی مشرق زمین همین امر باشد که دارای خاصیت درمانی و آرامش بخش است.

سنگ مرمر همچنین تنها خانواده ای از سنگهای ساختمانی است كه بجز چند استثنا تمامی آن نور را از خود عبور می دهند.

موارد استفاده

مناسب برای همه موارد ؛ یعنی فضاهای داخلی و خارجی ولی ترجیحاً نباید در فضاهای خارجی استفاده گردد همینطور كارهای حجمی و ابزار زنی .

البته سنگ های مرمر در طولانی مدت در اثر شرایط جوی كم رنگ می شوند و در مناطق سردسیر و در فضای باز استفاده نمی شود.

سنگ چینی و كریستال

معمولاً سنگ چینی سفید رنگ و با رگه های آبی ، سیاه و یا زرد رنگ است .

سنگ چینی و کریستال بسیار مقاوم است .

سنگ چینی اسلب معروف مانند : سنگ چینی قروه ، چینی الیگودرز ، چینی نیریز ، چینی سیرجان و …

موارد استفاده

مناسب برای همه موارد ، یعنی فضاهای داخلی و خارجی و نیز استفاده های حجمی و ابزار زنی.

سنگ لایمستون

سنگ لایمستون در زبان انگلیسی (Limestone) به معنای سنگ آهک است و در اصطلاح به آن گل سنگ می گویند كه این خود نشان دهنده نرم بودن و مقاومت بسیار پایین سنگ آهک است.

در نتیجه چندان متداول نیست و از لحاظ درخواست بازار در رتبه آخر سنگهای ساختمانی قرار دارد.

علاوه بر این چرك پذیر بوده و دارای قدرت جذب آب بالا می باشد.

موارد استفاده

به دلیل نرم بودن عمدتا برای ابزار زنی و كارهای حجمی مورد استفاده قرار می گیرد. برای فضاهای خارجی ساختمان اصلا مناسب نیست و سطح آن به راحتی خراش بر می دارد.

سنگ تراورتن

ویژگی : سنگ تراورتن امروزه پركاربردترین سنگ در نمای ساختمان هاست.

برجسته ترین ویژگی آن وجود حفره های موجود در سنگ می باشد كه موجب شده تا قدرت جذب آن نیز بالا رود .

سنگ تراورتن همزمان دو ویژگی مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی و در عین حال نرم بودن برای استفاده های ابزارزنی را به صورت یكجا در خود دارد و بر عكس سنگ مرمر استخراج آن از معادن چندان دشوار نیست.

حفره های موجود در سطح سنگ تراورتن توسط رزین یا بتونه قابل ترمیم بوده و از نظر تنوع رنگ مانند سنگ گرانیت در سطح بالایی قرار دارد.

موارد استفاده

مناسب برای فضاهای خارجی ، داخلی ، ابزار زنی و كارهای حجمی


پیشنهاد می‌کنیم حتماً مقاله سنگ اسلب چیست هم مطالعه کنید .

همواره خوشحال میشویم مشارکت شما در قسمت نظرات را ببینیم.