تحلیلی بر نظرسنجی سالیانه وضعیت کار و زندگی برنامه نویسان و مدیر سیستم های ایران در سال ۱۳۹۸

هفته پیش نظرسنجی سالیانه وضعیت کار و زندگی برنامه نویسان و مدیر سیستم های ایران در سال ۱۳۹۸ توسط جادی منتشر شد و این که امروز 13 سپتامبر روز برنامه نویس است بهانه ای شد برای من که داده های این نظرسنجی را با داده های سال های قبل ادغام، بررسی و رسم کنم. اطلاعات و آمار اولیه مربوط به این نظرسنجی را در سایت جادی می توانید ببینید و من در این پست به آن ها نمی پردازم چون سعی من این هست که تحلیلی کمی عمیق تر در خصوص این داده ها انجام بدهم. در نهایت من تمام تحلیل های این پست با استفاده از زبان برنامه نویسی R انجام دادم که کدش را در گیت هاب من می توانید.

بررسی روند های کلی

اولین نمودار، نمودار مقایسه تعداد برنامه نویس ها و مدیرهای سیستم ها به تفکیک استان ها بین سال های 1394 و 1398 است. طبق انتظار استان تهران با اختلاف زیادی بیشترین تعداد برنامه نویس را دارد. این اختلاف به قدری بالا بود که برای این که یک نمودار با معنی و قابل مقایسه رسم کنم مجبور شدم که از مقیاس لگاریتمی استفاده کنم. دوباره طبق انتظار استان های محروم تری مثل چهارمحال بختیاری و ایلام در طول این سال ها کمترین تعداد برنامه نویس و توسعه دهنده را داشته اند و بدتر از همه هیچ برنامه نویسی از استان کهگیلویه و بویر احمر در سال 1398 در این نظر سنجی شرکت نکرده است.

بررسی جنسیت برنامه نویس ها به تفکیک استان

حالا بگذارید نگاهی به جنسیت برنامه نویس ها به تفکیک استان ها نگاهی بیاندازیم. متاسفانه همانطور که پیداست شکاف بسیار زیادی بین تعداد برنامه نویس های مرد و زن وجود دارد و حتی در بعضی از استان ها مثل کرمانشاه یا چهارمحال بختیاری هیچ برنامه نویس خانم در نتایج این نظرسنجی وجود ندارد.

بررسی درآمد برنامه نویس ها به تفکیک استان

اگر به درآمد برنامه نویس ها به تفکیک استان نگاه بیاندازیم می توانیم باز هم ببینیم که در برخی از استان های عمدتا محروم درآمد یک برنامه نویس از یک حد مشخص بالاتر نخواهد بود.

بررسی سن برنامه نویس ها به تفکیک استان

اگر نگاهی به سن برنامه نویس ها به تفکیک استان نگاه بندازیم می توانیم نکات جالبی پیدا کنیم. در استان های محروم تر و مرزی اکثریت برنامه نویس ها را افراد بین 18 تا 22 یا زیر 18 سال تشکیل می دهند که این می تواند خبر خوبی باشد.

بررسی میزان تجربه و برنامه نویس ها به تفکیک استان

بررسی تجربه افراد شرکت کننده در نظرسنجی هم نتایج مشابه با بررسی سن را به ما نشان می دهد.

تجربه و درآمد

حالا که بحث تجربه شد بگذارید نگاهی کنیم به میزان درآمد و میزان تجربه برنامه نویس ها در کنار هم. یک نکته جالب در این جا وجود دارد: تعداد قابل توجهی برنامه نویس با تجربه زیر یکسال در این نظرسنجی کرده اند که حقوق های بالایی دارند.

البته همانطور که در نمودار زیر هم پیداست به صورت کلی هر چه که تجربه بیشتر می شود حقوق هم بیشتر می شود یعنی نسبت افراد با تجربه ای که حقوق بیشتری دریافت می کنند بیشتر می شود.

بررسی جنسیت و درآمد هم به ما می گوید که هر چه درآمد بیشتر می شود درصد کمتری از برنامه نویس ها خانم خواهند بود.

بررسی روندهای برنامه نویسی، تکنولوژی و دیتابیس ها

حالا بیایید کمی وارد بحث زبان های برنامه نویسی بشویم. نمودار زیر درصد توسعه دهنده های بعضی از زبان های برنامه نویسی را به ما نشان می دهد. نکته قابل توجه این است که به غیر از زبان های پایتون، Kotlin و Go درصد توسعه دهنده های بقیه زبان ها ریزش داشته است.

نمودار زیر هم مربوط توزیع حقوق برنامه نویس های زبان های برنامه نویسی مختلف است. اگر به دنبال یاد گرفتن یک زبان برنامه نویسی هستید که درآمد بالایی برای شما به ارمغان بیاورد احتمالا این نمودار می تواند مرجع خوبی برای انتخاب مسیر شما باشد! :)

برنامه نویس ها معمولا با فقط یک زبان برنامه نویسی کد نمی زنند و از چندین زبان به صورت همزمان استفاده می کنند. یک تحلیل جالب با استفاده از مفهوم شبکه های اجتماعی و گراف ها می تواند این باشد که ببینیم که برنامه نویس ها از چه زبان های برنامه نویسی در کنار هم استفاده می کنند.

جنسیت و زبان های برنامه نویسی

یک بحث مهم بررسی درصد توسعه دهندگان مرد و زن در هر کدام از زبان های برنامه نویسی است. می توانیم ببینم که برای بعضی از زبان های برنامه نویسی خاص مثل اسکالا هیچ توسعه دهنده خانمی وجود ندارد (یا در نظرسنجی شرکت نکرده است). بیشترین درصد برنامه نویس های خانم هم مربوط به زبان برنامه نویسی R است.

تب یا اسپیس

به صورت کلی طرفدارهای استفاده از تب از طرفدارهای اسپیس بیشتر هستند ( در حدود 3 برابر) ولی این مساله و این نسبت برای همه برنامه نویس های زبان های برنامه نویسی مختلف صادق نیست!

روند استفاده از دیتابیس ها

روند استفاده از دیتابیس های مختلف هم در نمودار زیر پیداست و نیازی به تفسیر بیشتر من ندارد.

روند استفاده از تکنولوژی های مختلف

در نمودار زیر هم می توانید روند تغییرات درصد کاربران تکنولوژی های مختلف را ببینید. به غیر از بیگ دیتا که که در طول 5 سال کاهش داشته است و بیلد سیستم ها که تقریبا ثابت مانده، درصد کاربران بقیه تکنولوژی ها بیشتر شده است. مثلا در سال 98 حدود 70 درصد از کاربران از سورس کنترل (60 درصد در سال 1394)، 30 درصد از کانتینرها (15 درصد در سال 1394)، 20 درصد از کلاود و 15 درصد از هوش مصنوعی استفاده کردند ( نکته: یک برنامه نویس می تواند از بیشتر از یک تکنولوژی استفاده کند برای همین جمع این درصد ها بیشتر از 100 می شود)

بررسی رضایت شغلی

حالا بگذارید به یک مبحث جالب دیگر بپردازیم: رضایت شغلی!

رضایت شغلی و جنسیت

اول از همه بیایید رضایت شغلی برنامه نویس های مرد و زن را در طول زمان مقایسه کنیم. همانطور که در نمودار زیر می بینیم به صورت ثابتی رضایت برنامه نویس های مرد به طرز قابل توجهی در طول این 4 سال بیشتر از برنامه نویس های زن بوده است که متاسفانه خبر خوبی نیست!

یک نکته جالب دیگر این است که برای هر دو جنسیت رضایت شغلی در سال 1398 بیشتر از سال های قبل بوده است که با توجه به شرایط اقتصادی کشور حداقل برای من عجیب به نظر می رسد.

رضایت شغلی و سبک زندگی

بعد از بررسی جنسیت و رضایت شغلی برای من یک سوال پیش آمد که چه عواملی دیگری بر روی رضایت شغلی یک برنامه نویس می توانند تاثیر بگذارند. برای همین نمودار مشابهی برای مقایسه سبک زندگی و رضایت شغلی ساختم که در شکل زیر می بینید. در این نمودار سبک زندگی ها بر اساس میانگین رضایت شغلی از بالاترین به پائین ترین نمایش داده شده اند.

به شخصه این نمودار برای من خیلی جالب و البته منطقی بود و به نظرم اگر به دنبال رضایت شغلی بیشتری هستیم حداقل باید از شر چند سبک زندگی آخر خلاص بشویم! البته لزوما اگر شما سبک زندگی های برتر نمودار بالا را داشته باشید به این معنی نیست که رضایت شغلی بالایی خواهید داشت. مثلا بیایید به سبک زندگی برنامه نویس های زن و مرد نگاهی بیاندازیم. همانطور که می بینید در اکثر سبک زندگی های برتر نسبت زنان از نسبت مردان بیشتر است و به صورت برعکس در اکثر سبک زندگی های نامطلوب تر (براساس نمودار بالا!) نسبت مردان بیشتر از زنان است ولی به صورت کلی دیدیم که رضایت شغلی مردان بیشتر از خانم ها است.

حالا بگذارید به ترکیب رضایت شغلی، سبک زندگی و جنسیت برنامه نویس ها نگاه کنیم. همانطور که می بینید به غیر از خانم های گیاه خوار و خانم های نماز خوان ها در بقیه سبک های زندگی رضایت مردان به طرز قابل توجهی بیشتر است.

حالا بیاید رضایت شغلی، سبک زندگی و درآمد برنامه نویس را با هم مقایسه کنیم. همانطور که در نمودار زیر می بینید هر چه درآمد بیشتر می شود به صورت کلی میزان رضایت هم بیشتر می شود.

امکانات و تسهیلات شرکت و رضایت برنامه نویس ها

در نهایت بگذارید تاثیر امکانات و تسهیلاتی که شرکت ها در اختیار برنامه نویس هاشون می گذارند را بر روی رضایت شغلی بررسی کنیم. همانطور که میبینم بیمه کردن کمترین تاثیر را بر روی رضایت می گذارد ( چون که جز تسهیلات خیلی بدیهی است، نه؟). محیط های کاری با آموزش های خارج از شرکت و برنامه های تفریحی هم بیشترین رضایت بین برنامه نویس ها را دارند.

کلام آخر

نظرسنجی سالیانه برنامه نویس ها و مدیران سیستم پر از اطلاعات جالب هست و من به خاطر کمبود وقت فقط بخشی از آن ها را بررسی کردم. خیلی از متغیرهای دیگر در دیتاست مثل تحصیلات و ... هم به صورت مشابه قابل تحلیل هستند.