چرا بوم گردی؟ - قسمت اول

چرا بوم گردی؟

این سوالی ست که باید در ذهن هر کسی که سبک سفر بوم گردی را برای خود انتخاب می کند نقش بسته باشد و بر اساس این سوال در جستجوهایش بدنبال برنامه ریزی سفرش باشد. این سوال به شما کمک خواهد کرد که بدانید از سفر چه می خواهید؟ بعد از برگشت از سفر چه تغییری در سبک زندگی شما اتفاق می افتد. چه آورده هایی از سفر برای شما می ماند و در یک جمله : سفر چه تاثیری بر زندگی شما خواهد داشت؟

در واقع هر جرقه ی سفری از اینجا آغاز می شود : چرا سفر می روم؟ مقصدم کجاست؟ چند روز سفر خواهم داشت؟ چه جاذبه ها و چه برنامه هایی در طول سفر خواهم داشت؟ محل اقامتم کجاست؟ چقدر بودجه دارم؟ چه لوازمی نیاز دارم ؟ از کجا شروع کنم ؟

تمامی این سوالات شما را برای رسیدن به یک سفر به یادماندنی کمک خواهند کرد. اگر جواب سوالات را به درستی پیدا کنید، اگر هدف شما از سفر به درستی مشخص شده باشد و به درستی برنامه ریزی کرده باشید.

حالا برویم سراغ این سوال : چرا بوم گردی؟

بیاییم از اینجا شروع کنیم که بوم گردی چه معنایی دارد؟ از کجا شروع شده است؟ چه آورده هایی برای شما دارد؟ و سبک سفر بوم گردی چیست؟

قصه از کجا شروع شد؟

در سال 1994 برای اولین بار کلمه‌ی اکولوژ به عنوان «اقامتگاهی که وابسته به طبیعت است» در انجمن بین‌المللی اکوتوریسم عنوان شد. در سال 1997 فعال محیط‌زیست آقای «هکتور» معنای این واژه را تصحیح کرد. از نظر او مهمترین چیز درباره اکولوژ این است که، اکولوژ مهمترین چیز نیست. کیفیت طبیعت اطراف، فرهنگ و جاذبه‌های منطقه و همکاری با جامعه محلی است که اکولوژ را با بقیه اقامتگاه‌ها متمایز می‌کند. چند سال بعد از این نظریه مبحث غذا، طراحی بنا و فعالیت‌های مختلف (تورهای فرهنگی، طبیعت‌گردی و...) بیان شد. در سال 2002 فعالین این حوزه کتابی چاپ کردند به نام «راهنمای بین‌المللی اکولوژها» که طبق این کتاب اکولوژها باید حداقل پنج مورد از مواد عنوان شده را رعایت کنند:

1.     به طبیعت و فرهنگ منطقه اهمیت دهند.
2.     کمترین ضربه را به طبیعت اطراف در حین ساخت‌ و ساز داشته باشند.
3.     بنای اکولوژ باید طبق معماری بومی منطقه ساخته شود.
4.     از انرژی‌های جایگزین استفاده کنند، تفکیک زباله و سیستم استفاده مجدد از فاضلاب داشته باشند.
5.     مقدار مصرف انرژی اعم از برق، آب و گاز را به حداقل ممکن برسانند.
6.     با ترکیبی از طراحی‌های قدیم و تکنولوژی روز دنیا به پایداری برسند.
7.     با جامعه محلی همکاری داشته باشند.
8.     به اکوتوریست‌ها و پرسنل با برنامه‌های مختلف در رابطه با محیط اطراف آموزش دهند.

مهمترین چیز درباره اکولوژ این است که، اکولوژ مهمترین چیز نیست. کیفیت طبیعت اطراف، فرهنگ و جاذبه‌های منطقه و همکاری با جامعه محلی است که اکولوژ را با بقیه اقامتگاه‌ها متمایز می‌کند.

و اما در ایران ما به اکولوژ اقامتگاه بوم گردی می گوییم که در حقیقت محلی ست که یک گردشگر بوم یک منطقه را می شناسد، با فرهنگ و آداب و رسوم آن منطقه زندگی می کند، غذای بومی آن منطقه را استفاده می کند، همواره به طبیعت و جاذبه های آن منطقه اهمیت می دهد و در نهایت به اقتصاد و پویایی آن منطقه کمک می کند. از تاریخچه و چگونگی آغاز اقامتگاه های بوم گردی در ایران اطلاعاتی در دست نیست اما به جرات میتوان گفت مازیار آل داوود، عباس برزگر، اکبر رضوانیان، ناخدا امینی و ... اولین نفرهایی بودند که اقامتگاه بوم گردی را در ایران پایه گذاری کردند. قصه شروع کار همه ی آنها هم مشترک است. "مهمان نوازی ایرانی". ما در پست قبلی در این مورد صحبت کردیم که میزبانی و مهمان نوازی ایرانی زبان زد خاص و عام است. (پست را اینجا می توانید مطالعه کنید.) و قصه شکل گیری اقامتگاه های بوم گردی در ایران هم از همین موضوع سرچشمه می گیرد. توریست های خارجی که مسیر را گم کرده اند و به یک مرد روستایی می رسند. مردم روستایی به آنها رایگان خانه و غذا می دهد و آنها شیفته ی مهمان نوازی ایرانیان می شوند.

پس تا اینجا با مفهوم بوم گردی یا اکولوژ آشنا شدید و متوجه شدید که بوم گردی در پایه ی حفظ محیط زیست و طبیعت اطراف، اهمیت به فرهنگ و بوم یک منطقه، زندگی به سبک و سیاق بومی آن منطقه و در نهایت همکاری و مشارکت با جامعه محلی استوار است.

حالا میتوان به این سوال پاسخ داد : چرا بوم گردی؟

در دنیایی که روز به روز همه چیز در حال تغییر است و زندگی به سرعت در حال ماشینی شدن است نیاز است هر از چند گاهی به گذشته برگردیم و زندگی در گذشته را تجربه کنیم. اهمیت به محیط زیست مان که بدون شک میراثی برای آیندگان است را تمرین کنیم. در پویایی اقتصاد جوامع روستایی نقش ایفا کنیم. با فرهنگ های مختلف ارتباط برقرار کنیم و تجربه هایی ارزشمند از این ارتباطات بدست بیاوریم. طعم لذیذ غذاهای محلی را بچشیم و در یک کلام : از زندگی روتین خود خارج شده و برای چند روزی یک زندگی جدید را تجربه کنیم.

برای رزرو اقامتگاه های بوم گردی در ایران از این طریق این لینک اقدام کنید.

در سفرهای بوم گردی چه مواردی را رعایت کنیم ؟

همانطور که در بالا اشاره کردیم سبک سفر بوم گردی حساسیت های بسیار بالایی دارد. زندگی در خانه های کاهگلی و گاه با امکانات جزئی، توجه لحظه ای به محیط زیست و طبیعت اطراف، توجه ویژه به فرهنگ و آداب و رسوم جوامع محلی بسیار سخت و پیچیده است و نیاز است قبل از سفرهای بوم گردی اطلاعاتی در این زمینه ها کسب کنید تا هم شما از سفر لذت ببرید و هم جوامع محلی با شما ارتباط خوب برقرار کنند. ما در اینجا به چند نکته که در سفرهای بوم گردی حائز اهمیت است اشاره می کنیم :

• اقامتگاه بوم گردی محلی برای آموزش است، آموزش یک زندگی با آرامش و اصیل، آموزش سبک زندگی پیشنیان ما، آموزش رفتار درست با محیط زیست و طبیعت، آموزش زود خوابیدن و زود بیدار شدن. پس دقت کنید که اقامتگاه های بوم گردی را با ویلا اشتباه نگیرید. این یک فرهنگ اشتباه است.
• از اقامتگاه های بوم گردی انتظار اتاق های لوکس و مجلل نداشته باشید. شما بابت اقامت در اتاق های کاهگلی با سقف چوبی و خوابیدن روی نمد این سبک سفر را انتخاب کرده اید. مثلا ممکن است شما در اتاق تان سرویس بهداشتی و حمام مخصوص نداشته باشید و این چیزی است که در اقامتگاه های بوم گردی به وفور با آن مواجه می شوید. دلیل این کار می تواند به ساختار خانه های قدیمی بازگردد و برای آنکه کمترین آسیب متوجه آنها شود تعداد سرویس ها کاهش می یابد. دلیل دیگر حفظ شکل سنتی است و نمی توان آن را خیلی مدرن و امروزی کرد.
• در سفرهای بوم گردی شما به عمق سنت سفر می کنید. جوامع محلی هنوز هم بر سنت ها و اصول رفتاری گذشته شان پایبندند. پس برای آنها بحث حجاب بسیار اهمیت دارد. سعی کنید زمانی را که در روستاها یا شهرهای کوچک اقامت دارید با حجاب کافی رفت و آمد کنید.
• شما برای دیدن فرهنگ و آداب و رسوم ، شنیدن آواهای محلی، نشستن پای صحبت پیران روستا و یا دیدن مراسمات آیینی این سبک سفر را انتخاب کرده اید : پس در زمانی که در یک اقامتگاه بوم گردی اقامت دارید به فکر روشن کردن ضبط و یا گوش دادن موسیقی با صدای بلند نباشید. شما باید از آواهای آن منطقه استفاده کنید.
• تمامی اقامتگاه های بوم گردی در ایران فضاهای اشتراکی هستند. یعنی در اکثر مواقع شما همراه با مهمانان دیگر در اتاق های خصوصی اما در یک حیاط اقامت دارید. پس توجه داشته باشید حفظ آرامش محیطی که در آن هستید بسیار مهم است زیرا شما تنها نیستید.
• اگر شما سفر بوم گردی را انتخاب کرده اید باید دغدغه اهمیت دادن به محیط زیست، منابع طبیعی، توجه به حیوانات وحشی و اهلی و ... در دستور کارتان باشد. در یک جمله وقتی سفر بوم گردی را انتخاب می کنید هنگام گشت و گذار در طبیعت اطراف محل اقامت "کمترین رد پا را از خود به جای بگذارید" .
• سعی کنید در طول مدت اقامت خود در یک منطقه از مردم آن منطقه خرید کنید. صنایع دستی را برای سوغات خریداری کنید. شیرینی های محلی، محصولات ارگانیک محلی . چرخ اقتصاد روستایی بر پایه ی همین محصولات می چرخد.

امیدواریم این مطلب بتواند چراغ راهی باشد برای کسانی که می خواهند درست انتخاب کنند، درست سفر کنند، درست خاطره بیافرینند و درست بیاموزند.