آیا روی مریخ آب مایع وجود دارد؟

اول اینو بگم که زبان این مقاله محاوره است و حین نوشتن اون با استفاده از شوخی های لوس و بی مزه خواستم مطالعه ی اون رو جذاب تر کنم، اما اینا مهم نیست!! چیزی که مهمه اینه که این یک مقاله ی علمی هستش که منابعش در انتها معرفی شده.

اولین رگه های مریخ قابل حیات یا " مریخ سبز " رو میشه به کارل ساگان یک محقق آمریکایی نسبت داد. اون بود که این پازل رو شروع کرد و ایده ی حیات پذیری مریخ را با توجه به انعطاف پذیری طبیعت این سیاره مطرح کرد. خب تصور شما از مریخ میتونه این باشه که مریخ یک بیابان برهوت و خشک هستش؛ اما واقعیت و نتایج شهودی چیزی بسیار متفاوت تر از تصاویر ثبت شده از این سیاره است.

مریخ چیست؟

مریخ یک سیاره ی سرد در منظومه ی شمسی هستش که بعد از زمین واقع شده، این سیاره در گذشته ( ایران باستان ) به " بهرام " مشهور بوده. حالا چرا بهرام ؟ چون بهرام نام فرشته ی آتش در آیین زرتشتی هستش. احتمالا به دلیل سرخی خاک این سیاره است که این اسم رو روش گذاشته بودن.

این سیاره در حال حاضر محتمل ترین مکان برای زندگی بشر بعد از ماه هستش. من این مقاله رو 29 شهریور 97 و بعد از مطالعه ی این مقاله و این مقاله مینویسم و قطعا نمیتونستم بدونم بعد از این مقاله چه اکتشاف جدیدی رخ داده؛ اما فعلا ماه اولین گزینه است که در این خصوص مطالب علمی براتون خواهم نوشت.

دما میتونه روی سطح مریخ به 220 درجه زیر صفر سقوط کنه که خب قطعا خیلی سرد تر از آستانه ی تحمل جسم انسانه، اما شاید فکر کنید مشکل دماست؟ نه مشکل دما نیست، حتی آب هم نیست! فعلا مشکل اصلی نبود لایه ای برای محافظت از سیاره در مقابل تابش های کیهانی هستش که ما روی زمین "لایه ی اوزون" صداش میزنیم.

کلاهک های قطبی ای هم روی سطح این سیاره وجود دارن که به اندازه ی 100 برابر سه دریاچه ی بزرگ آمریکای شمالی H2O بیشتری درونشون هست و به راحتی میتونه روی سطح مریخ دریا هایی با عمق 6 - 9 متر ایجاد کنه.

مریخ کیست؟

مریخ اگرچه تبدیل به سیاره ای شده که از ظاهر اون جز تپه های خاک و بیابان های وسیع باقی نمونده، اما بر اساس شواهدی که گذشته حدودی این سیاره رو تخمین میزنه، مریخ سیاره ی سر سبزی بوده که دارای آب و احتمالا حیات بوده. خب پس این چه وضعیه ؟ سوال خوبی بود! مریخ هم مثل تمام سیاره های دیگه، آماج برخورد شهاب سنگها بوده. قطعا هیچکس از اینکه یک شهاب سنگ باهاش برخورد کنه حس خوشآیندی نخواهد داشت و به سرعت ممکنه بسوزه و با افزایش دما چالش های جدیدی براش ایجاد بشه.

مریخ همچنین صاحب بزرگترین آتش فشان منظومه ی شمسی به نام " المپوس مونز " هستش که به هیجان مردن روی سطحش اضافه میشه. المپوس مونز که نمیدونم کی همچین اسمی براش انتخاب کرده، بخشی از منطقه بزرگ آتشفشانی مریخ به نام Tharsis Montes هستش که با وسعت ۲۵۰۰ مایلی ( 4023 کیلومتر ) خودش، سراسر سطح مریخ رو پوشش می ده؛ و شامل ۱۲ آتشفشان بزرگ هستش که این آتشفشان ها ده ها برابر بزرگتر از هر آتشفشانی بر روی زمین هستن. عکس پایین که توسط ناسا از سیاره مریخ گرفته شده، این آتشفشان های غول پیکر رو نشون میده.

حسابی تعجب کردین؟ نه؟ خیلی بی ذوق اید! عیب نداره هنوز کلی مطلب هیجان انگیز از مریخ براتون دارم و از اینجا به بعد مطالب مقدار زیادی علمی تر و متفاوت میشه که امیدوارم حوصله اتون سر نره.

خب طبق مطالب بالا همه چیز روی سطح مریخ جز دما عالیه، یخ های آب داره، منابع طبیعی مناسب و خاک قابل زراعت با توجه به سرگذشت سیاره ( یاد داستان کشت سیب زمینی با کود انسانی فیلم The Martian افتادم ، هووق) ، پس چرا ما یا به عبارت بهتر ناسا تا حالا به اونجا سفر نکردیم ؟

صرف نظر از تغییر مشخصات دما و خاک سیاره، سوال این نیست که اونجا آب هست یا نه، سوال اینه که اونجا آب مایع هست یا نه؟ قطعا باید وجود میداشت وگرنه حتی میکروب ها نمیتونستن بدون وجود آب به وجود بیان و رشد کنن که این خودش خبر خیلی خوبیه، خب اگر بوده یا هست پس کجاست ؟

این سنگ های صیقلی در مناطقی از زمین یافت میشن که روزگاری به طور گسترده زیر آب بوده و توسط یکی از ماهواره های مستقر در مدار مریخ پیدا شده.

ناسا سال 2008 کاوشگر Phoenix Lander را برای تحقیقات بیشتر به مریخ ارسال کرد. اگر بخوایم دقیق تر باشیم این کاوشگر 25 مه ارسال شد.

این کاوشگر ماموریت داشت تا قطب شمالی مریخ را بررسی کنه، یکی از تصاویری که این کاوشگر ارسال کرده این تصویره:

چیزی میبینید ؟ اگر نمیبینید احتمالا فضانورد خوبی نمیشید! یکی از شروط فضانورد خوب شدن داشتن دقت و چشمان بسیار قوی هستش. حال به تصویر زیر دقت کنید.

بله اینا قطرات آب مایع هستن که روی پایه های مریخ نورد فینکس ناسا نشسته اند. داستان وقتی جالب میشه که محیط سنج لیزری همین کاوشگر گزارش بارش برف که بلور های آب هستند رو روی قطب شمال مریخ داده و بعد از حفاری 5 سانتی متر از سطح، به آب یخ زده ی زیر سطح مریخ میرسه!!( چیی میگیی؟؟؟!)

اما هنوز یک دلیل علمی دیگه برای وجود آب روی سطح مریخ باقی مونده و اون هم وجود متان روی سطح مریخ هستش. علم شیمی میگه که متان به هیچ وجه گازی نیست که پایدار و موندگار باشه اما روی سطح مریخ درست مثل سطح قمر تایتان زحل ( کیوان ) گاز متان وجود داره که خب البته گازه نه مایع!

این شاید در وهله ی اول معنی خاصی نده یا اگر هم بده ربطی به آب پیدا نکنه، اما اینکه چرا هنوز این گاز هست برمیگرده به اینکه یک مولدی داره اون رو تولید میکنه؛ این مولد قطعا آتش فشان های غیر فعال این سیاره نیستن و احتمالا مولدی زیر زمینی دارن که داره از داخل مریخ این گاز ها رو تولید میکنه. اما اگر هم زیر سطح مریخ تولید میشن پس چطور به سطحش راه پیدا کردن ؟ جواب سوال اینه که احتمالا به کمک آب مایع یا بخار آبی که زیر سطح در جریان هستش میتونن به سطح راه پیدا کنن و بعد از منافذ خاک به سطح خاکی مریخ برسن.

همه ی اینا مجموعه دلایلی بود که میتونه ثابت کنه مریخ وضعیتی داره که میشه روش به عنوان یک سیاره ی قابل زیست حساب کرد، البته کلی ادیت لازم داره اما شدنیه! در ضمن من به چالش هاش مثل وجود پرکلرات ها نپرداختم و امیدوارم خودتون منابع رو وارسی کنید و چیزای بیشتری بیرون بکشید و به من هم اطلاع بدید.

امیدوارم این مطلب براتون جالب باشه و به شکل دلپذیری نگارش کرده باشمش. این تمام چیزی بود که در مورد وجود آب روی سطح مریخ میدونستم و خوشحال میشم اگر کم و کاستی ای داره دوستان علاقه مند و مطلع با ذکر منبع کاملترش کنن.

راستی به کانال های ما ملحق بشید:

تلگرام

توییتر

بله

مقاله ی بعدی احتمالا در مورد تایتان اسرار آمیز خواهد بود که بسیار اطلاعات جالبی ازش یافت شده.

منابع:

مستند حیات در سیاره سرخ

مستند علمی کازماز {cosmos} اودیسه فضا زمان

مریخ‌­نورد مورد علاقۀ ما در حال نابودی است!

The Mars Page on NASA

NASA Confirms Evidence That Liquid Water Flows on Today's Mars

Determine Whether Life Ever Arose on Mars