تاریخچه و معرفی سبک فیلم: Romantic Comedy

قبل از این‌که بخوایم در مورد تاریخچه Romantic Comedy صحبت کنیم، باید توضیح بدیم که اصلا منظور چی هست. منظور از کمدی-رمانتیک، فیلم یا تئاتری است که با موضوع عشق به صورت خنده‌دار یا سبک‌سرانه برخورد می‌کند. شاید از اولین و بهترین نمونه‌های ادبی این ژانر بشه به آثار ویلیام شکسپیر اشاره کرد. نمایش‌نامه‌هایی چون Much Ado About Nothing و A Midsummer Night’s Dream پایه‌های اصلی این سبک را بنا نهادند: دو نفر ملاقات می‌کنند، در ادامه راه با مشکل رو‌به‌رو می‌شوند و به یکدیگر باز می‌گردند تا زندگی همراه با شادی ابدی را داشته باشند.

به اولین نمونه‌های این سبک در سینما "کمدی رفتارها" (comedies of manners) گفته می‌شد. این زمانی بود که یک فرد متمول عاشق یک فرد معمولی می‌شد. یکی از بهترین نمونه‌ها، فیلم It Happened One Night محصول سال 1934 است. یک زن پولدار (Claudette Colbert) از خانه فرار می‌کند و با یک روزنامه‌نگار خوش‌تیپ بی‌کار (Clark Gable) آشنا می‌شود. این نوع داستان‌ها به مخاطبان دوره افسردگی بزرگ آمریکا (از 1929 تا اواخر دهه 30) می‌گفت که پول همه چیز را نمی‌تواند بخرد و این به مردم امید می‌داد.

در مرحله بعدی، کمدی‌های Screwball آمدند. این کلمه که از بیسبال گرفته شده است، زمانی استفاده می‌شود که پرتاب کننده (Pitcher) توپ را به گونه‌ای پرتاب می‌کند که حرکت توپ غیرقابل پیش‌بینی است. به همین نحو، فیلم‌های کمدی این سبک هم داستانی تقریبا غیرقابل پیش‌بینی داشتند. از مشخصه‌های این فیلم‌ها صحنه‌های Slapstick (صحنه‌هایی که معمولا با حواس پرتی، بی‌دقتی یا سادگی شخصیتی منجر به خنده میشود) و دیالوگ‌های سریع، ظریف و هوشمندانه است. از نمونه‌های خوب این سبک می‌توان به Bringing Up Baby محصول سال 1938 و The Philadelphia Story محصول سال 1940 اشاره کرد. یکی از اتفاقات جالب توجه این دوره این بود که زن‌ها تبدیل به قهرمان‌های فیلم شدند.

در ادامه راه می‌رسیم به سبک کمدی جنسیتی که از دهه 50 تا اوایل 70 ادامه داشت. فیلم‌های این دوره روی تفاوت‌های بین زن و مرد تمرکز می‌کردند. معمولا مناقشات با دو رقیب حرفه‌ای شروع می‌شد. بعدها همین رقابت تنگاتنگ باعث ایجاد رابطه عمیق احساسی می‌شد. از کمدی‌های رقابت‌های جنسی کلاسیک می‌توان به زوج Katherine Hepburn-Spencer Tracy در فیلم Desk set محصول 1957 اشاره کرد. این تغییر روند داستان به چند دلیل اتفاق افتاد. تحقیقات انجام شده توسط Alfred Kinsey در مورد روابط جنسی، فضای بحث را برای نشان دادن این که زنان نیز علایق جنسی دارند و در روابط جنسی قبل از ازدواج شرکت می‌کنند، باز کرد. مجله Playboy در سال 1953 چاپ شد که به آقایان آموزش می‌داد چگونه با خانم‌ها ارتباط برقرار کنند. قوانین نانوشته اخلاقی سرسخت صنعت فیلم‌سازی از بین رفت و سیستم رده‌بندی جدید راه را برای سانسور کم‌تر هموار کرد.

آزادی‌ها، انقلاب‌ها و تغییر تفکرات در انتهای دهه 60 باعث ایجاد کمدی رمانتیک‌های رادیکال دهه 70 شد. در این زمان زن و مرد دیگر می‌توانستند بدون ترس و احساس گناه در مورد نیازها و خواسته‌های خودشان صحبت کنند. فیلم‌های این دوره معمولا با یک بدبینی همراه هستند که آیا عشق واقعی اصلا وجود دارد یا نه؟ شادی ابدی (Happily ever after) دیگر یک نیازمندی فیلم‌های رادیکال کمدی رمانتیک نبود. فیلم‌هایی مانند Annie Hall محصول سال 1977 بر روی شادی شخصی، نیازهای فردی و آگاهی اینکه عشق رمانتیک حلال تمام مسائل نیست تمرکز داشتند.

در انتها می‌رسیم به کمدی رمانتیک Neo Traditional. این فیلم‌ها برعکس کمدی رمانتیک رادیکال هستند چون مسائل جنسی را کم اهمیت می‌کنند و بر سازگاری تمرکز می‌کنند. اینجا عشق کم رنگ و شفاف است. هر دوطرف سازش‌هایی می‌کنند تا رابطه زنده بماند. در این فیلم‌ها معمولا اشاره‌هایی نیز به فیلم‌های کمدی رمانتیک قدیمی می‌شود. نمونه‌های قابل توجه در این سبک فیلم‌های Sleepless in Seattle محصول سال 1993 و Trainwreck محصول سال 2015 است.

در طول تاریخ سینما، فیلم‌های کمدی رمانتیک آیینه‌ای از جامعه‌ی آن زمان بوده‌اند. با اینکه این سبک طی سال‌ها دچار تغییرات بسیار زیادی بوده، یک چیز همیشه ثابت بوده، ما جامعه‌ای هستیم که به عشق باور دارد.

در این بین فیلم‌هایی هم هستند که شاید متاثر از بازه تاریخی خواصی نیستند ولی شامل نوآوری‌های جالبی هستند و المان‌های جدیدی را وارد این سبک می‌کنند. در ادامه به برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

شرایط خارق‌العاده (Extreme):

بعضی فیلم‌های کمدی رمانتیک شخصیت‌های اصلی خود را در شرایط غریب یا خارق‌العاده‌ای قرار داده‌اند. مانند فیلم Warm Bodies محصول سال 2013 که یک زامبی عاشق یک دختر زنده می‌شود و عشق آن‌ها باعث برگشتن پسر زامبی به زندگی می‌شود! فیلم‌ها در این سبک از ستون‌های قدیمی برای بیان داستان استفاده می‌کنند و با استفاده از شرایط نامتعارف سعی در خلق اثری متفاوت دارند.

تغییر قراردادها:

در این نوع سعی می‌شود استانداردهای فیلم‌های کمدی رمانتیک رعایت نشود. برای مثال در فیلم 500Days of Summer شخصیت‌های اصلی به یکدیگر نمی‌رسند که این باعث آشفتگی قهرمان داستان می‌شود.

جابه‌جایی نقش‌های جنسیتی:

معمولا در این فیلم‌ها شخصیت‌های اصلی ویژگی‌هایی دارند که بر خلاف استانداردهای عرف جامعه است. برای نمونه در فیلم Forgetting Sarah Marshall محصول سال 2008 شخصیت اصلی مرد بسیار احساساتی است و وابستگی عاطفی زیادی دارد و شخصیت اصلی زن برعکس آن است.

المان‌های جدی:

در برخی فیلم‌های این سبک سعی می‌شود به موضوعات جدی‌تری مانند مسئولیت، ازدواج و ناتوانی جسمی پرداخته شود. یکی از نمونه‌های قابل توجه این سبک فیلم This Is 40 محصول سال 2012 است که به مشکلات میانسالی یک زوج که وارد 40 سالگی می‌شوند می‌پردازد. نمونه بسیار زیبای دیگر این سبک، فیلم Silver Linings Playbook محصول سال 2012 است که به موضوع بیماری روانی و شجاعت شروع زندگی جدید می‌پردازد.