نگاهی به حوزه فینتک در عراق

حوزه فینتک (Fintech)، از حوزه‌های نو در عراق است که با توجه به میانگین سنی این کشور (60% جامعه زیر 25 سال) دارای فرصت‌ها و پتانسیل‌های بسیار بزرگ در زمینه‌های پرداخت و تجارت الکترونیک می‌باشد که می‌تواند رشد بسیار خوبی را تجربه کند؛ اما با توجه به کند بودن روند قانون‌گذاری در این حوزه و الزامات بانک مرکزی عراق، این حوزه دارای چالش‌های جدی است.

در عراق اغلب مردم هنوز با بانک‌ها تعامل ندارند، همچنین سیستم بانکی عراق بسیار قدیمی بوده و یا حتی می‌توان گفت تاریخ مصرفش منقضی شده‌است. با اینکه این موضوع می‌تواند فرصت مناسبی برای رشد فینتک‌ها به نظر بیاید اما دو مسئله مهم پیش روی آن‌ها است.

اول اینکه خدمات پرداخت الکترونیک نیازمند مجوزهای بانک مرکزی عراق است و دوم، سرمایه‎گذاران خارجی با قوانین سخت عراقی در زمینه استخدام نیروهای خارجی روبرو می‌شوند و این موارد باعث می‌شود که قبل از برداشتن کوچکترین قدم، نیاز به مشاوره قانونی دقیق ضروری شود.

به طور خلاصه می توان موارد زیر را از مهمترین چالش‌های پرداخت در عراق دانست:

فقدان قوانین خاص در حوزه مقررات فینتیکی

لزوم ثبت شرکت با مسئولیت محدود با آدرس فیزیکی و محدودیت مالی و زمانی ناشی از ثبت این نوع شرکت

مشکلات جذب نیروی زبده و با تجربه

مشکلات جذب نیروی خارجی متخصص

مشکلات در جذب سرمایه خارجی

بررسی شرایط فقدان قوانین خاص در حوزه مقررات فینتیکی:

1- وام دهی آنلاین

حوزه وام‌دهی آنلاین نیز صراحتا قانونگذاری نشده، اما قانون حمایت از مصرف‌کنندگان (2020) و امضای الکترونیک و انتقال پول الکترونیک (2012) می‌توانند در این حوزه اعمال شوند.

2- سرویس‌های پرداخت (شامل مارکت پلیس)

خدمات پرداخت الکترونیکی توسط آیین‌نامه سیستم خدمات پرداخت الکترونیکی مدیریت می‌شود. خدمات پرداخت الکترونیکی مجاز در عراق شامل مدیریت سپرده‌ها، برداشت پول از طریق دستگاه‌های ATM  و پرداخت‌های اعتباری است.

اين دسته از خدمات تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی عراق (CBI) قرار دارد. ارائه‌دهندگان این خدمات باید کلیه اقدامات لازم را انجام داده و کلیه اسناد درخواستی برای اطمینان از کارایی ارائه دهند.

3- فارکس

شرکت‌های فارکس باید از قانون 1/2018 بانک مرکزی عراقی و بخشنامه 30-12-2019 تبعیت کنند. شرکت‌های فارکس نیاز به ارائه وجه ضمانت و مجوز برای انجام عملیات دارند، با این حال عملیات زیر ممنوع است:

افتتاح حساب برای مشتریان در سیستم داخلی شرکت

کارگزاری برای خرید و فروش فلزات گران‌بها

اعطای وام مستقیم، غیر مستقیم یا تسهیلات

انجام نقل و انتقالات مالی خارجی

پذیرش هرگونه سپرده

4- معاملات بورسی

معاملات بورسی در عراق توسط کارگزاری‌های مجاز انجام می‌شود. بانک‌های عراقی و خارجی دارای مجوز بانک مرکزی عراق وشرکت‌های متخصص در تجارت سهام، مشاوره و سرمایه‌گذاری، می‌توانند مجوز کارگزاری را دریافت کنند.

یاسرالخیرو-دلیل ایران