چطور از پرسوناها بیشترین بهره رو ببرین

ساخت پرسونا کمکتون می‌کنه در تمام مراحل کسب و کارتون روی ارائه خدمات به مشتری‌هاتون متمرکز بمونین اما علی‌رغم همهٔ آموزش‌ها در حوزه‌های محصول، طراحی تجربه کاربر و بازاریابی، اغلب در مورد ساخت و چگونگی استفاده‌ش ابهام دارن و به حاشیه‌های ساخت پرسونا میرن. که البته کاملا طبیعیه و ساخت پرسونا و استفادهٔ به جا ازش مثل بقیه مهارت‌ها نیاز به تمرین و تمرین و تمرین داره. باید اینقدر پرسونا بسازین و روی بهبودش کار کنین تا پرسونایی که بیشترین تطابق رو با کسب و کار شما داره رو پیدا کنین و بیشترین بهره رو از ساخت پرسونا و زمانی که صرف اینکار کردین ببرین.

فرض می‌کنیم شما میدونین چطور میشه پرسونای مشتری‌ رو ساخت. تو این مطلب میخواییم از نکاتی میگیم که حین ساخت پرسونا برای گرفتن نتیجهٔ مطلوب باید مد نظر قرار بدین.

پرسونای همه کاره نسازین

در بسیاری از موارد دیده شده که یک پرسونا رو برای هر هدفی استفاده می‌کنین که احتمالا دلیلش یکی از این دو مورده:

۱- بدون هدف قبلی پرسونا می‌سازین. در نتیجه یک پرسونا می‌سازین و اونا رو با هر هدفی سازگار می‌کنین. در مطلب ۵ عامل شکست در بکارگیری پرسونا با ذکر مثال‌هایی از اهداف ساخت پرسونا این موضوع رو کامل توضیح دادیم. البته خانم دکتر خزائی، متخصص پرسونا و نقشه سفر مشتری، در رویداد پنجم زاین در مورد این مهم نیز به تفصیل صحبت کردن.

۲- زمان و هزینه‌ی زیادی صرف ساخت یک پرسونا کردین لذا ترجیح میدین همین رو برای همه اهداف بکار بگیرین.

اما چطور؟

• اطلاعاتِ زیادی برای ساخت پرسونا جمع‌آوری کردین
  همونطور که جرد اسپول در مطلب سناریو، ارزش واقعی یک پرسوناست میگه:

گاهی اطلاعاتی که برای ساخت پرسونا جمع‌آوری می‌کنین خیلی بیشتر از اطلاعاتیه که برای ساخت پرسونا نیاز دارین. اگه بخشی از این منابع رو صرف ساخت یک سناریوی خوب می‌کردین، نقش بسیار اثربخشی در طراحی بهتر یک محصول/خدمات داشت.

• برای ساخت پرسونا و نگهداری آن زیادی هزینه کردین
  در زمان‌های قدیم دیپلمات‌ها از فیل سفید که گونه‌ی کمیابی از فیل‌ها بود به عنوان هدیه دیپلماتیک استفاده می‌کردن، این فیل‌ها همونقدر که کمیاب بودن هزینه‌ی نگهداری بالایی داشتن. تا اینجا همه چیز منطقیه اما مشکل زمانی بوده که کشورها، با قحطی یا محدودیت منابع مواجه می‌شدن و پادشاه‌ها در دوران فقر، به خاطر هزینه‌هایی که تا قبل از این دوران صرف فیل سفید می‌کردن ترجیح میدادن باز هم خرج نگهداری این فیل رو بدن تا دستاوردهای قبلی از بین نره.

این قضیه در ساخت پرسونا هم مصداق داره و بسیار پیش میاد که متوجه میشین پرسونای اشتباهی ساختین و یا پرسونای ساخته شده دیگه پرسونای شما نیست اما حاضر نیستین او رو دفن کنین و روی استفاده از همون پرسونا اصرار دارین.

دور و بر خود دیوار نکشین

• نتایج تحقیقات‌تون رو لحظه به لحظه با ذی‌نفعان به اشتراک بذارین.
  حتی اگر به تنهایی ساخت پرسونا رو شروع کردین حتما باید در همون ابتدا نتایج رو با سایر ذی‌نفعان به اشتراک بذارین تا اگه نتایج تحقیقات شما با تجربیات و دانش اونا در تناقضه همون ابتدای کار متوجه بشین و بتونین نتایج رو با هم تراز کنین. همچنین تجربیات و دانش ذی‌نفعان به پروسه ساخت پرسونا شتاب میده و از هدر رفت منابع سازمان جلوگیری می‌کنه. (ساخت تیمی‌ پرسونا)
• پرسوناهاتون رو باورپذیر کنین.
  اگر سایر تیم از روند تحقیقاتی و سخت‌گیری‌های شما برای کشف پرسونا بی‌اطلاع باشن نمیتونن درستی داده‌های پشت پرسونا رو باور کنن و همین عاملی برای فراموشی استفاده‌ی روزانه‌ از پرسونایی که شما ساختین میشه.
• از مشارکت همکارهای خود بهره بگیرین.
  قراره با این پرسوناها همدلی اعضای تیم رو نسبت به کاربرها یا مشتری‌ها برانگیزین پس نمیتونین مدتی خودتون رو برای ساخت پرسونا محبوس کنین و بعد از مدتی با پرسوناهایی که ساختین ظاهر بشین و مثل یه اثر هنری ازش پرده‌برداری کنین. باید ازشون در پروژهٔ ساخت پرسونا مشارکت بگیرین تا نسبت به خروجی کار تعلق‌خاطر پیدا کنن.

از ایده‌آل‌گرایی دوری کنین

نباید منتظر باشین که پرسوناهاتون کامل آماده بشن و در یک فرمت شسته رفته ظاهر بشن و بعد نتایج تحقیقات خودتون رو با سایر هم‌تیمی‌ها و ذی‌نفعان به اشتراک بذارین. شاید همون اول تناقضی در نتایج تحقیقات و تجربه‌های همکارهای شما باشه که اگه همون اول متوجه‌ش بشین از هدررفت زمان و هزینه جلوگیری کنه.

جمع‌بندی

ساخت پرسونا یکی از ابزارها برای شناخت مخاطب و طراحی برای کاربر هست. در کنار این ابزار از ابزارهای دیگه‌ای مثل نقشه‌ سفر مشتری و نقشه همدلی و ... برای کاربر پژوهی و یا شناخت و همدلی با مشتری غافل بشین. هر کدوم از این ابزارها به طریقی شما رو به کاربر، مشتری یا مخاطب‌تون و نیازها و انتظاراتشون نزدیک‌تر می‌کنه و کمک‌تون می‌کنه بتونین روی کاربرمحور بودن متمرکز بمونین.

پرسونا پایهٔ استفاده از سایر ابزارهاست برای همین از اهمیت ویژه‌ای برخورداره اما این موضوع نباید شما رو ایده‌آل‌گرا کنه و بترسونه. از خودتون انتظار نداشته باشین همون اول بهترین پرسونا رو بسازین و یا از همه بدتر مثلا تا پرسونای ایده‌آل خودتون رو نساختین ازش برای نقشه‌های سفرتون استفاده نکنین. ساخت پرسونا یه سری اصولی داره که تو این مطلب و عوامل شکست در بکارگیری پرسونا به آن‌ها اشاره شده و از دلش یک چک‌لیست در بیارین که مبادا موقع ساخت به حاشیه برین. بقیه‌ش هم وابسته به مدوامت در تست و نگهداری پرسوناهای ساخته شده‌س. باید مدام بهشون سربزنین و زنده نگه‌شون دارین تا بتونین بیشترین استفاده رو ازشون ببرین.

در هِرازگُو تجربه‌ی متفاوتی از ساخت پرسونا رو تجربه کنین.