پسر بسیار حساس، «پسرم زود گریه می کنه»

نویسنده: مُورین هیلی

مترجم: سهیلا یعقوبی

آنچه در این مقاله می خوانید:

• پسر بسیار حساس کیست؟
• شما چطور می توانید به موفقیت و خوشحالیِ یک پسر بسیار حساس کمک کنید؟

آیا پسر شما زیاد گریه می کند؟ آیا او تا به حال مورد آزار و اذیت قرار گرفته است؟ آیا او از زمان تنهایی و فضای آرام و بی سروصدای خودش لذت می برد؟ آیا او از خشونت،عمیقاً متأثر می شود؟ آیا او در درک احساسات و افکار شما خیلی تند و تیز است؟ اگر به یکی از این پرسش ها پاسخ مثبت دادید، احتمالاً شما یک پسر بسیار حساس را بزرگ می کنید. پسران بسیار حساس استعدادهای بی شماری دارند اما اگر بخواهید آن ها را به شیوۀ معمول بزرگ کنید، آن وقت ممکن است بچه های «دشواری» باشند.

[مطالعات دکتر الین آرون، نویسندۀ کتاب کودک بسیار حساس، نشان می دهد که حدود 15 الی20 درصد کودکان، با ویژگی بسیار حساس بودن به دنیا می آیند؛ این ویژگی در هر دو جنس وجود دارد.]

پسران حساس چه کسانی هستند؟

هفتۀ گذشته، من در مطبم مراجعِ 11 ساله ای داشتم، به نام مَت. خانوادۀ مَت او را پیش من آورده بودند چون او مورد قلدری قرار گرفته بود و حالا این طور به نظر می رسید که از حرمت نفس پایین و افسردگی خفیف رنج می برد. وقتی از مت پرسیدم چه اتفاقی در مدرسه افتاده بود، او جواب داد: «دو نفر از پسرها عینکمو گرفتند، اونو شکستند و منو سر میز ناهارخوری در حالی که هیچ جا رو نمی تونستم ببینم، رها کردند.» همین طور که داستان را برایم تعریف می کرد، یک قطره اشک روی صورتش سرازیر شد.

چه چیزی مَت را از کودکان دیگر متمایز می کند؟ جواب: او عمیقاً حساس است، او از شیوۀ رفتار کودکان دیگر به شدت متأثر می شود و مورد دیگر این که، او متفاوت است. مت در 11 سالگی، از همین سن کم، برای فیلم هایی که در ذهنش می بیند سناریو درست کرده است و از اکثر بزرگسالان، دربارۀ سینما بیشتر می داند. خلاقیت و نبوغ فوق العادۀ مت در این زمینه، به علاوۀ هشیاری شدید او نسبت به همۀ چیزهای زندگی اش، نشان می دهد که او احتمالاً یک کودک بسیار حساس است.

[البته توجه داشته باشید که مورد قلدری قرار گرفتن لزوماً نشان دهندۀ این نیست که شما با یک کودک بسیار حساس سروکار دارید. برای آشنایی با نشانه های کودکان بسیار حساس، پرسشنامۀ کودک بسیار حساس را ببینید: «آیا کودک شما بسیار حساس است؟»]

پسران بسیار حساس عمیقاً از گفته های دیگران، تصاویر ذهنی و محیط شان (مثل صدا، بو، مزه، بافت و غیره) متأثر می شوند. مت، آن قدر از آزار و اذیت های آن پسرهای قلدر ناراحت شده بود که فقط یادآوریِ آن لحظه اشکش را درآورد. اِیدنِ 8 ساله، یکی دیگر ازمراجعین بسیار حساس من است؛ او (برخلاف کودکان دیگر) نمی تواند صحنه های خشن فیلم ها را تماشا کند و مجبور است با کوچکترین نشانۀ خشونت، رویش را برگرداند. اِیدن هم یک نوازندۀ با استعداد است و فقط شنیدن سمفونی پنجم بتهون باعث می شود اشک در چشم هایش جمع شود.

به بیان ساده، خلاقیت و نبوغ پسران بسیار حساس معمولاً سرجای خودش هست. با این حال می توان ناامیدی و درماندگی پدر و مادر(معلم یا هر بزرگسال دیگری) را درک کرد، وقتی شما دارید همان کاری را می کنید که مثلاً با برادر بزرگترش می کردید و آن موقع همه چیز خوب پیش می رفت اما حالا برای پسر دیگرتان مؤثر نیست. پسران بسیار حساس به یک شیوۀ تربیتیِ کاملاً جدید برای حمایت از موفقیتشان نیاز دارند (موفقیتی که کاملاً امکان پذیر است.)

حمایت از موفقیت پسران بسیار حساس

پسران حساس از رویکردهای تربیتی و آموزشی ای سود می برند که حساس بودنشان را به حساب می آورد و جشن می گیرد. بله، من می فهمم که این کار گاهی اوقات یک چالش بزرگ محسوب می شود، مثل وقتی که پسر بسیار حساس شما با گریه به خانه می آید اما دختر «معمولی» شما هیچ مشکلی ندارد. من کاملاً می فهمم که آن موقع، لحظه ای نیست که شما بخواهید به خاطر لذت های بزرگ کردن یک پسر حساس رقص و پایکوبی کنید. اما من قول می دهم که حساس بودنش بزرگترین نقطۀ قوتش خواهد بود، نه برعکس.

پسران حساسی که موفق می شوند، این درس ها را یاد می گیرند:

- حساس بودن یک نقطۀ قوت است. فرهنگ ما غالباً این طور به ما یاد می دهد که پسرها پوست کلفت و محکم هستند، به راحتی از موضوع ها می گذرند و چیزها را فراموش می کنند؛ در حالی که همیشه این طور نیست. پذیرشِ حساسیت ذاتیِ یک کودک به عنوان یک نقطۀ قوت به جای یک مشکل، نقطۀ عطف زندگی پدر و مادرها است. این یعنی شما دیگر پسرتان را برای این که شبیه بقیۀ بچه ها باشد تحت فشار نمی گذارید، بلکه او را برای همین کسی که هست دوست دارید– برای همین احساسات عمیق، پاسخ های ظریف، استعدادها و دیدگاه های منحصربفرد، برای همۀ این ها قدرش را می دانید.

مثلاً، من به والدین اِیدِن کمک کردم تا نبوغ و خلاقیت استثنایی او را ببینند، نبوغ و خلاقیتی که همراه با حساس بودنِ عمیقش می آید. حساس بودن یک بستۀ پیشنهادیِ درهم است. پدر و مادر ایدن باید یاد بگیرند که چطور به راحت نبودنِ پسرشان با جمعیت و شلوغی و بی علاقگی اش به فیلم های ظاهراً عادی احترام بگذارند و چطور او را به شیوه ای پرورش دهند که حساس بودنش را مایۀ منزلت می داند (نه مایۀ زحمت). چنین دانشی این قدرت را دارد که همه چیز را به سمت و سوی بهتری هدایت کند. واقعاً همین کار را هم کرده است!

- متفاوت بودن خوب است. طبیعی است که بچه ها می خواهند شبیه بچه های دیگر باشند و در جمع پذیرفته شوند. اما یک پسر بسیار حساس اغلب اوقات این طور نیست. وقتی هم کلاسی های مت عینکش را برداشتند و زیر پا له کردند و با خنده او را ترک کردند، مت متوجه این موضوع شد. مت این موضوع را به دل گرفت و گریه کرد، تا جایی که پدرو مادرش او را از مدرسه بردند.

چنین تجربه ای می تواند حرمت نفس مت را نابود کند یا این که برعکس، نقطۀ عطف زندگی او شود، همان جایی که او کم کم یاد می گیرد به نظر و قضاوت دیگران اهمیتی ندهد و منحصر به فرد بودنش را به عنوان یک خصوصیت مثبت ببیند. من می توانم این خبر خوب را به شما بدهم که مت با مثبت دانستن تفاوت هایش، پیشرفت های چشمگیری را تجربه می کند (فراموش نکنیم که مبتکران بزرگِ این سیاره هم اساساً متفاوت بودند. آن ها هم احتمالاً بسیار حساس بودند.)

در کتاب بعدی ام، پرورش کودکان شاد: چطوراعتماد به نفس، موفقیت و خوشحالی را در وجود فرزندتان بکارید، من در این باره صحبت می کنم که چطور به بچه ها کمک کنیم تا از چالش ها و سختی های زندگی به عنوان سکوی پرتابی برای موفقیتشان استفاده کنند. همۀ بچه ها باید این درس را یاد بگیرند، به خصوص بچه های بسیار حساس.

- مراقبت از خود، موضوع خیلی مهمی است. پسرها وقتی از دوچرخه می افتند و زانویشان کبود می شود، مایلند لباس هایشان را بتکانند، ادامه بدهند و به روی خودشان نیاورند. آن ها نمی خواهند به نظر آزرده یا ضعیف برسند. اما پسر بسیار حساس باید ابتدا مراقبت بی چون و چرا از خودش را یاد بگیرد- او باید یاد بگیرد که کِی موقعیت را ترک کند، کی از خودش مراقبت بهتری بکند و بعد وقتی سرحال تر و قوی تر است دوباره به موقعیت برگردد.

یاد گرفتن این مطلب که چطور یک پسر بسیار حساس باشی و در این دنیای نه چندان حساس راهت را پیدا کنی، موضوع مهمی است. این همان جایی است که آن ها می توانند یاد بگیرند چطور بهترین و شادترین زندگی شان را پیش ببرند.

موفقیت امکان پذیر است

به عنوان یک مربی پرکار در حیطۀ فرزندپروری، من با آدم هایی از سراسر دنیا کار می کنم تا به آن ها کمک کنم پسران (و دختران) حساسشان را طوری بزرگ کنند که همانی باشند که برای بودنش به اینجا آمدند. مدل های قدیمی فرزندپروری برای این بچه ها جواب نمی دهد، آن ها به رویکرد کاملاً جدیدی نیاز دارند، رویکردی که حساس بودنشان را محترم می شمارد و آن را پایه و اساس بزرگترین استعدادهایشان می داند.

منبع:

https://www.psychologytoday.com/us/blog/creative-development/201106/the-highly-sensitive-child

عبارات داخل علامت قلاب [] را مترجم اضافه کرده است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد کودکان بسیار حساس، مطالب گل ارکیده را دنبال کنید یا به صفحۀ اینستاگرام گل ارکیده سر بزنید.