کودکان بسیار حساس و اسباب کشی

نویسنده: سهیلا یعقوبی

بچه های بسیار حساس اصلاً از نقل مکان و تغییر محیط زندگی خوششان نمی آید، خیلی نسبت به خانه و محیطشان دلبستگی دارند و همه ی جزئیات اطرافشان را از بَرند. در بزرگسالی هم واقعاً به سختی می شود آدم هاي بسیار حساس را راضی کرد که به دلایلی مثل خانه ی شیکتر، اتاق های بیشتر و رفاه بیشتر اسباب کشی کنند و معمولاً فقط وقتی حاضر به نقل مکان می شوند که محل زندگیشان آن سکوت و آرامشی که یک آدم بسیار حساس مثل آب و غذا به آن نیاز دارد را متأسفانه ندارد، آن موقع است که تصمیم می گیرند با کمال میل به جای دیگری بروند.
جابجا کردنِ یک بچه ی بسیار حساس مثل این می ماند که شما بخواهید یک درخت بزرگ و قدیمی را از ریشه دربیاورید و دوباره جای دیگري بکارید. بنابراین من پیشنهاد می کنم نقل مکان نکنید مگر این که ضروری است یا این که فکر می کنید جایی که قرار است برويد واقعاً محیط مناسبتری برای فرزند بسیار حساستان است. فرض را بر این بگیریم که نقل مکان ضرورت دارد و شما برای این کار دلایل خوبی دارید، حال چه کار می توانيد بکنید که فرزندتان با این تجربه راحت تر کنار بیاید.
-زمان مناسب را انتخاب کنید. تغییر محل زندگی را با یک تغییر اساسی دیگر همراه نکنید. مثلاً در تابستان، پیش از شروع مدرسه، نقل مکان را انجام بدهيد. هر تغییر دیگری را فعلاً به تعویق بیندازید.
-فرزندتان را آماده کنید. سعی کنید کودکتان را بارها به محله و خانه ي جدید ببرید. اگر دیدار مکرر ممکن نیست عکس ها و ویدئوهایی از آن خانه و محله بگیرید تا بتوانید به فرزندتان نشان دهید. اگر بخش هایی از خانه یا محل جدید مشابه با محله ی قبلي است، به این شباهت اشاره کنید.
-کاری کنید که فرزندتان احساس کنترل کند. مثلاً شاید بتواند اتاق خودش را انتخاب کند یا در مورد دکوراسیون اتاقش یا قسمت هایی از خانه نظر بدهد. در عین حال در مورد چیزهايي که تحت کنترل یا اختیار فرزندتان نیست سؤال نپرسید و نظرخواهی الكی نكنید.
- شاید بهتر باشد تا وقتی که خودتان از خرید یا نقل مکانتان تا حدود زیادی مطمئن نشده اید فرزندتان را به خانه ی جدید نبرید یا از او نظر خواهی نکنید. اما همین که تصمیمتان قطعی شد دیگر آن را رمز و راز نگه ندارید. از این طریق فرزندتان فرصتی پیدا می کند تا با محله و دوستانش به نوعی خداحافظی کند. کودکان بسیار حساس وقتی آمادگی تغییر را داشته باشند بهتر با آن کنار می آیند.
- در تمام طول نقل مکان، از آن موقع که در فکرش هستید تا مدت ها بعد از انجام دادنش، درباره ی احساسات او و احساسات خودتان با هم حرف بزنید. برایش توضیح دهید که احساس غمگینی و حسرت کاملاً عادی است، مثلاً بگویید: «آدم حتی وقتی از یه آلونک به قصر میره، دلش یه کم برای آلونک تنگ میشه». احساسات فرزندتان را تصدیق کنید، به او بگویید: «آره منم دلم برای اینجا تنگ میشه» یا «یا آره منم نگران فلان موضوع هستم» ولی قرار نیست با ابراز بیش از حد احساساتتان بار سنگینی بر دوش فرزندتان بگذارید، مثلاً قرار نیست بگویید «وااای فلان چیزو چه کار کنم، چه بدبختی گیرافتادم!» شما فقط می خواهید نشان بدهید که «آره منم احساس دارم ولی می تونم احساساتم رو مدیریت کنم.» نه قرار است احساساتتان را انکار کنید و نه قرار است در آن غرق شوید.
- بر مزایای خانه و محله ی جدید تأکید کنید. در عین این که نگرانی ها و جنبه های منفی نقل مکان را تصدیق می کنید، به شکلی واقع بینانه بر مزیت ها و خوبی های جای جدیدتان نیز اشاره کنید.
-روز اسباب کشی برای همه استرس آور است، بنابراین از قبل برنامه ریزی کنید که بهترین کار برای شما چیست، این که کودکتان در بخشی از آن حضور داشته باشد تا واقعیت آنچه که دارد اتفاق می افتد را درک کند و مشارکت کند، یا این که برای روز اسباب کشی او را جای دیگری بگذارید. شاید بهتر باشد که ترکیبی از این کار را انجام دهید، مثلاً فرزندتان آن قدر حضور داشته باشد که شاهد شروع این جابجایی باشد اما برای جلوگیری از بیش برانگیخته شدن، باقی روز را پیش یکی از عزیزانتان سپری کند.
-كمك بگيريد و برنامه ریزی کنید. به خصوص اگر خودتان بسیار حساس هستید، برای جمع کردن وسایل برنامه ریزی کنید. اگر فرصت دارید سعی کنید هر روز کمی از کار را انجام دهید تا یک دفعه به خودتان فشار نیاورید. حواستان به روحیه خودتان باشد. به روتین هایی مثل وعده های غذایی با خانواده، زمان داستان خواندن و زمان توپ بازی کردن یا هر کار دیگری که با کودکتان انجام می دهید، پایبند باشید. این روتین ها به شما و کودکتان کمک می کند.
-اتاق کودکتان را آخر از همه جمع کنید و اول از همه اتاق او را بچینید. الآن وقت دور انداختن وسایل نیست. مبلمان و وسایل اتاقش را مثل قبل بچینید، مگر این که خودش می خواهد تغییرشان دهد. در یک جعبه خاص اسباب راحتیِ او، مثل بالش، را بگذارید و آن را جایی قرار دهید که وقتی می رسید راحت پیدایش کنید. اجازه بدهید که او در پُر کردنِ این جعبه به شما کمک کند.
-تا جایی که می توانید از تغییرات اضافی اجتناب کنید. اگر چیزهایی هستند که همچنان می شود آن ها را ثابت و بدون تغییر نگه داشت این کار را بکنید، از چیدمان منزل گرفته تا بازی و روتین های همیشگی تان.

با وجود رعایت این موارد همچنان لازم است به کودک بسیار حساسِتان برای کنار آمدن با مکان جدید زمان بدهید. انتظار داشته باشید که مدتی طول بکشد تا با محیط جدید سازگار شود. انتظار داشته باشید که فرزندتان شدیداً تلاش کند که همه چیز را مثل قبل نگه دارد، مثلاً شاید اصرار داشته باشد دوست جدیدش به شیوه ی دوست قبلی اش یک بازی خاص را انجام دهد یا همچنان پافشاری کند که به پارک محله ی قبلی تان بروید. او فقط دارد تلاش می کند که از این طریق بیش برانگیختگی اش را کنترل کند. اگر قرار نیست به محله قبلی برگردید با رفت و آمدهای مکرر به محله یا دوستان قبلی این تصور را در فرزندتان ایجاد نکنید که شاید برگشتی در کار باشد. به فرزندتان زمان دهید تا واقعیت را بپذیرد و تقلاهایش را عادی بدانید.

اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری در مورد کمک کردن به بچه های حساس برای کنار آمدن با تغییرات زندگی (از جمله اسباب کشی) داشته باشید فصل 9 کتاب کودک بسیار حساس را ببینید.