10 نیاز کودکان بسیار حساس برای شاد بودن

نویسنده: مُورین

مترجم: سهیلا یعقوبی

دربارۀ نویسنده

مورین، مادر دو پسر بسیار حساس شش و نه ساله است؛ وقتی که بزرگترین فرزندش سه سال داشت، هنگام ملاقات با یک روانشناس، با عبارت «کودک بسیار حساس» و کتاب کودک بسیار حساس آشنا شد. کتابی که به گفتۀ خودش تحول آفرین و سرنوشت ساز بود؛ او متوجه شد که خودش هم یک آدم بسیار حساس است. مورین می گوید:

«مأموریت من این است که به پدر و مادرها کمک کنم کودکان بسیار حساسشان را درک کنند و قدرشان را بدانند تا این بچه ها بتوانند بدرخشند.»

یک کودک بسیار حساس چیزها را عمیقاً احساس می کند، گرایش دارد که چیزهای بیشتری را در محیطش متوجه شود، به راحتی بیش برانگیخته و کلافه می شود و اغلب اوقات پیش از عمل کردن، به دقت فکر می کند. اگر شما والد یک کودک بسیار حساس هستید احتمالاً متوجه شده اید که این خصوصیات باعث می شود او زندگی را کمی متفاوت تجربه کند. هر چند حساس بودنِ فرزندتان ممکن است شما را گاهی گیج یا درمانده کند، او برای رشد و شکوفایی اش به حمایت شما نیاز دارد. به همین خاطر، من در اینجا 10 موردی را آورده ام که فکر می کنم یک کودک بسیار حساس برای شاد بودن به آن نیاز دارد:

1- پذیرفته شدن

قبل از هر گونه پیشرفتی، باید از سوی والدین پذیرش وجود داشته باشد. بسیار حساس بودن چیزی نیست که از بین برود. بسیار حساس بودن یک ویژگی شخصیتی است نه یک اختلال، بنابراین تلاش برای تغییر فرزندتان فایده ای ندارد.

یک کودک بسیار حساس نیاز دارد بداند که شما او را همان طور که هست دوست دارید و از صمیم قلب پذیرفته اید. این بچه ها مسائل را عمیق تر حس و احساس می کنند، پس حتماً باید بدانند که بسیار حساس بودن عیب و ایراد نیست.

برای رساندن این پیام به فرزندتان که شما کنارش هستید و از او حمایت می کنید، پذیرش، اولین قدم است. معمولاً حداقل یکی از والدین یا اعضای خانواده دربارۀ بسیار حساس بودنِ کودک شک و تردید دارد، آن هم به دلایلی نظیر انکار واقعیت، سوءتفاهم و یا انگ و برچسبی که بسیار حساس بودن با خود به همراه دارد. یکی از مؤثرترین راه ها برای کاهش شک و تردیدها و افزایش درک و فهمِ این افراد، ارائۀ اطلاعات دقیق است که می تواند به سؤالاتشان پاسخ دهد و نگرانی هایشان را کم کند. کتاب کودک بسیار حساس یکی از منابعی است که در این زمینه می تواند به شما کمک کند.

2- کمک برای مدیریت احساس ها و ترس هایشان

خیلی مهم است که به عنوان پدر و مادر به فرزند بسیار حساستان کمک کنید تا او روی هیجانات اصلی اش اسم بگذارد. وقتی او با یک هیجان اساسی کلنجار می رود، با گفتن این جمله می توانید به او کمک کنید: «من می تونم ببینم که تو احساس عصبانیت، غمگینی، حسادت، خوشحالی و غیره می کنی.» این کار به آن ها کلمات لازم برای بیان احساساتشان را می دهد. این امر به تدریج باعث می شود او در آینده بتواند احساساتش را شناسایی کند و آن ها را به شیوۀ مؤثرتری با دیگران در میان بگذارد. شاید مایل باشید برای کمک به فرزندتان در جهت کار کردن با هیجاناتش استفاده از یک دفتر خاطرات را امتحان کنید.

صرف نظر از این که از دیدگاه شما احساس ها یا ترس های کودکتان در هر موقعیت خاصی چقدر مسخره یا خجالت آور است، خیلی مهم است که احساساتش را تأیید و تصدیق کنید و آن را معتبر و باارزش بدانید.

می دانم که این کار همیشه آسان نیست اما فرزندتان نیاز دارد که احساس درک شدن کند و با ابراز هیجانات خودش راحت باشد. از بیان حرف های آزاردهنده ای از این قبیل خودداری کنید: «این قدر حساس نباش» یا «آخه چیزِ به این بی خودی ناراحت شدن/ ترسیدن داره؟» به جای آن، یک پاسخ مثبت و سازنده که احساسات را معتبر می شمارد می تواند این طور باشد: «می بینم که خیلی به خاطر فلان اتفاق ناراحتی. من می فهمم که اون اتفاق باعث شده فلان احساس رو داشته باشی، دفعۀ بعد چه کار می تونیم بکنیم که شرایط رو برات بهتر کنیم؟»

کمک کردن به یک کودک بسیار حساس در زمینۀ مدیریت احساس ها و ترس هایش برای هیچ کس آسان نیست. برای من که مطمئناً سخت بود. اما هرچه آگاهانه بیشتر تمرین کنید، آسانتر می شود. من قول می دهم که فرصت های زیادی برای تمرین پیش رو خواهید داشت. ?

3- روتین یا برنامه روزانۀ قابل پیش بینی

یک روتین ثابت و نظم و ترتیبِ قابل پیش بینی بدون شک از چیزهایی است که یک کودک بسیار حساس برای شاد بودن به آن نیاز دارد. اکثر HSCها (یا همان کودکان بسیار حساس) از غافلگیر شدن خوششان نمی آید، بنابراین روتین ها خیلی برایشان مفید است. اغلب اوقات HSCها وقتی پای چیزهای ناشناخته یا تغییر و تحول وسط می آید، اضطراب پیدا می کنند. بنابراین آگاهی از اتفاقات پیش رو به آن ها کمک می کند که بیشتر احساس کنترل کنند.

روتین های قابل پیش بینی به خصوص برای زمان خواب و زمان غذا مهم هستند. هر کسی وقتی گرسنه یا خسته نیست عملکرد بهتری دارد اما من فکر می کنم این موضوع در مورد HSCها بیشتر صدق می کند. بر اساس تجربۀ من، HSCها برای زمان خواب به یک روتین خوب نیاز دارند تا در کاهش فشار و استرس روزشان به آن ها کمک کند؛ علاوه بر آن، HSCها نسبت به بچه های معمولی به خواب بیشتری نیاز دارند.

همیشه نمی شود چیزها را هر روز یکسان و یکنواخت نگه داشت، اما نهایت سعی تان را بکنید که تا حد امکان به یک روتین مشخص پایبند باشید.

4- زمان

کودکان بسیار حساس به زمان نیاز دارند، زمانی برای این که اطرافشان را مشاهده کنند، زمانی برای این که گرم بگیرند و یخشان آب شود و زمانی برای این که سازگار شوند.

تغییر و تحول برای آن ها چالش ظریفی است، حال چه این تغییر از یک حالت و موقعیت آشنا به یک حالت و موقعیت آشنای دیگر باشد، چه مواجه شدن با یک چیزِ کاملاً جدید یا غیرمنتظره، در هر صورت نباید هولشان کرد.

5- زمان استراحت و خاموشی

حالا که صحبت از زمان شد، این را هم اضافه کنم که زمان استراحت برای خوشحالیِ HSC شما حیاتی است، اما در دنیای پرسرعت و شلوغ امروزه اغلب اوقات ممکن است نادیده گرفته شود.

به خاطر این واقعیت که یک کودک بسیار حساس چیزها را عمیقتر احساس و پردازش می کند، زمان آرامش و سکوت برایشان خیلی مهم است. آن ها باید بتوانند خودشان را از دیگران و محیط هایی که بیش برانگیختۀشان می کند کنار بکشند. این امر به آن ها فرصت می دهد که دوباره شارژ شوند و انرژی بگیرند؛ چنین کاری برای خوشحالی بچه های بسیار حساس ضروری است.

کودک شما بعد از یک صبح، بعد از ظهر و یا عصرِ شلوغ و طاقت فرسا برای آرام شدن و بازگشتن به حالت عادی به زمان نیاز دارد. پس برای آرام شدن به او زمان بدهید. بگذارید مدتی را در آرامش و سکوت در اتاقش سپری کند و درگیر فعالیتی شود که از آن لذت می برد.

از ظرفیت و محدودیت HSCتان آگاه باشید. نهایت سعی تان را بکنید که دقیقاً بعد از مدرسه هیچ برنامه ای را تدارک نبینید و میزان فعالیت های فرزندتان را محدود کنید. برای بچه های حساس خیلی مهم است که زمان استراحت در تک تک روز هایشان گنجانده شود.

6- ارتباطات اجتماعیِ یک به یک

من برای کمک به کودکان بسیار حساس در دوست پیدا کردن، شدیداً به روابط یک به یک همسالان اعتقاد دارم. کودکان بسیار حساس اغلب اوقات وقتی موضوع پیوستن به گروه همسالان پیش می آید، دچار تقلا و کشمش می شوند. یک دفعه وسط یک موقعیت جدید پریدن، سبک و سیاق آن ها نیست؛ بنابراین تعاملات اجتماعی می تواند برای آن ها دشوار باشد. آن ها معمولاً بازی آرام را به تعامل با جمعی از بچه ها ترجیح می دهند. من متوجه شده ام که قرارهای بازیِ یک یه یک یا دورهمی برای یک علاقه یا سرگرمی مشابه (در خصوص کودکان بزرگتر)، بهترین راهِ کمک به HSCها به منظور ایجاد ارتباط و دوستی با همسالان است.

(جزئیات بیشتر در مورد زندگی اجتماعی بچه های بسیار حساس را در فصل دهم کتاب کودک بسیار حساس ببینید.)

7- فضای شخصی

یک کودک بسیار حساس وقتی احساس درهم شکستگی و کلافگی می کند، به جایی برای دور شدن از همه چیز نیاز دارد. وقتی تحریک حسی خیلی زیاد می شود،کودکان بسیار حساس برای کناره گیری به یک جای دنج نیاز دارند.

هرچند من درک می کنم که چنین چیزی همیشه ممکن نیست، فراهم کردن یک اتاق شخصی برای HSCتان خیلی به او سود می رساند.

اگر HSC شما با خواهر و برادرش اتاق مشترک دارد، من شدیداً توصیه می کنم که یک تخت سرپوشیده (چادرْتخت خواب) یا چادرِ خواب برایش بخرید (یا اتاق را قسمت بندی کنید.) پسرهای من اتاق خودشان را دارند، اما هر کدامشان یک تخت سرپوشیده هم دارند که به خواب و هم چنین کلافگی حسی کمک می کند. تخت سرپوشیده اساساً یک حریم خصوصی ایجاد می کند که به کودکان اجازه می دهد اتاق را با هم شریک شوند اما در عین حال، حریم خصوصی و نیازهای حسی شان نیز رعایت شود.

8- راهی برای ابراز خلاقیت

بچه های بسیار حساس عموماً خیلی خلاق هستند و تخیلات فوق العاده ای دارند. تشویق خلاقیت و ایجاد فرصت هایی برای نوآوری، به آن ها کمک می کند که خودشان را ابراز کنند، در جهتِ هدفی تلاش کنند و اعتماد به نفسشان را بسازند.

آدم های بسیار حساس معمولاً جهت و هدف دادن به خلاقیت هایشان را خیلی رضایت بخش می دانند. سرشت حساسشان به آن ها این امکان را می دهد که به شکل موفقیت آمیزی به خود درونی اصیلشان وصل شوند و آن را از طریق یک روزنۀ خلاقانه ابراز کنند.

چه ساختن چیزی با لگو باشد، چه نقاشی، رقص، نویسندگی، یا هرشکل دیگری از هنر، یک کودک بسیار حساس برای شاد بودن حتماً به راه و روزنه ای برای ابراز خلاقیتش نیاز دارد.

با دادن زمان و فضایی به کودک بسیار حساستان برای نوآوری و ایده پردازی، خلاقیت او را پرورش دهید.

9- انضباط و تصحیح، نه تنبیه شدید

اگر در انضباط و تصحیح کودک بسیار حساستان مشکل دارید، بدانید که شما تنها نیستید. HSCها می توانند چالش برانگیز و شدیداً احساساتی باشند و این ممکن است صبر و تحمل پدر و مادر را لبریز کند. من شخصاً بعضی روزها نسبت به روزهای دیگر آرام تر و صبورتر هستم، بعضی روزها انرژی بیشتری دارم؛ شما هم همین طور. پویایی ها و تعاملات هر کودک و خانواده ای متفاوت است؛ با این حال من فکر می کنم هنگام انضباط و تصحیحِ یک کودک بسیار حساس، شما با یک رویکرد مثبت تر و ملایم تر، مطلوب ترین نتایج را به دست می آورید.

(جزئیات بیشتر در مورد شیوۀ انضباط بچه های بسیار حساس را در فصل پنجم کتاب کودک بسیار حساس ببینید.)

10- یک حامی

از آنجایی که حدود 20 درصد جمعیت، این ویژگی را دارند و تعداد حتی کمتری آن را درک می کنند، یک کودک بسیار حساس اغلب اوقات درست فهمیده نمی شود و مورد قضاوت های غلط قرار می گیرد.

حمایت کردن و دفاع کردن از فرزندتان ممکن است شما را از حیطۀ امن و آسودۀتان خیلی بیرون بکشد، به خصوص اگر درونگرا هستید، اما این کار برای موفقیت و خوشحالی کودکتان ضروری است.

مهم است که شما دوستان، خانواده، معلم ها، مربی ها و هر کس دیگری را که تماس مکرر و منظم با کودکتان دارد، دربارۀ بسیار حساس بودن و بهترین شیوۀ ارتباط با کودکان بسیار حساس مطّلع کنید. می توانید فصل اول کتاب کودک حساس یا مقالات مربوط به این ویژگی را برایشان بفرستید.

(البته این کار را با احتیاط انجام دهید، برای جزئیات بیشتر فصل پنجم کتاب کودک بسیار حساس، قسمت گفتگو دربارۀ بسیار حساس بودن را ببینید.)

یک نگرش شاد

کار سختی نیست که به عنوان پدر و مادر در چالش ها و ناامیدی های همراه با بزرگ کردن یک کودک بسیار حساس (HSC) گرفتار شوید. با این حال، اگر بتوانید جهت تفکرتان را تغییر بدهید و مدتی روی تمام خصوصیات حیرت انگیز کودک حساستان تمرکز کنید، واقعاً می توانید قدرش را بدانید و برای پیدا کردن خوشبختی به او کمک کنید. ما باید به فرزندانمان یاد بدهیم که بسیار حساس بودن زحمت نیست، نعمت است. بسیار حساس بودن نه تنها یک خصوصیت مثبت است بلکه خصوصیت مفیدی نیز هست، چیزی که حتماً باید برایش خوشحال بود.

منبع:

https://www.thehighlysensitivechild.com/10-things-a-highly-sensitive-child-needs-to-be-happy/

عبارات موجود در علامت پرانتز را مترجم اضافه نموده است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد کودکان بسیار حساس، مطالب گل ارکیده را دنبال کنید یا به صفحۀ اینستاگرام گل ارکیده سر بزنید.