مردم از تلگرام کوچ نخواهند کرد؟

در جهان امروز، استفاده از انواع سرویس‌های شبکۀ اجتماعی، روزبه‌روز در حال افزایش است. درصد کاربران این شبکه‌ها نه‌تنها در کشورهای توسعه‌یافته، بلکه در برخی کشورهای درحال توسعه نیز رقم قابل توجهی است. این امر دلایل مختلفی نظیر اقبال جوانان، تحولات سیاسی و اجتماعی و تغییرات سبک زندگی می‌تواند داشته باشد.

در جدول زیر، پنج کشور اول از لحاظ تعداد کاربران در پیام‌رسان‌های مطرح، نمایش داده شده‌اند.

به دلیل استقبال گسترده مخاطبان از این نرم‌افزارها همواره شاهد نوآوری‌های متعددی در این فضا هستیم. به عنوان نمونه، اخیراً نسل جدیدی از نرم‌افزارهای شبکه‌های اجتماعی ظهور کرده که مبتنی بر چت (گفتگو) طراحی شده‌اند. این نوآوری، به‌شدت با اقبال عمومی روبه‌رو شده به‌نحوی‌که شبکه‌ اجتماعی بزرگی همچون فیس‌بوک را مجبور به ارائه نرم‌افزار مبتنی بر چت کرده است. با توجه به رشد فزاینده استفاده از این ابزارها در کشور، در این مقاله به چرایی عدم استقبال کاربران به پیام رسان های داخلی و دلیل همه گیر شدن پیام رسان تلگرام در ایران خواهیم پرداخت. 

پیام رسان های ایرانی

از سال ۹۳ تاکنون بیش از ۱۷ پیام‌رسان داخلی با امکانات و قابلیت‌های مناسب، طراحی شده‌اند، اما هیچ‌یک موفقیت چشم‌گیری در جذب مخاطب از بازار ۴۵ میلیونی این حوزه نداشته‌اند. به طوری‌که بر اساس آمار منتشر شده توسط مالکان پیام‌رسان‌های داخلی و اطلاعات به‌دست‌آمده از سایت‌های فروش نرم‌افزار، مجموع تعداد کاربران پیام‌رسان‌های داخلی در حدود ۱۰ میلیون برآورد می‌شود که بخشی از آن‌ها در زمره کاربران فعال به شمار نمی‌آیند. علی رغم این‌که برخی از این محصولات، امکانات قابل قبولی را به لحاظ فنی در اختیار کاربران قرار می‌دهند، اما به دلایل زیر توفیق چندانی در جلب مخاطب وفادار و کسب همراهی پایدار آن‌ها نداشته‌اند.

• فقدان برنامه منسجم برای توسعه
• نبود استراتژی صحیح بازاریابی
• پایین بودن سطح اعتماد کاربران
• شائبۀ اتصال شبکه‌های اجتماعی داخلی به مراکز حاکمیتی
• عدم شفافیت در حوزه حریم خصوصی

چرا تلگرام در ایران محبوب شد؟

با وجود اینکه اغلب پیام‌رسان های داخلی با کپی کردن سورس تلگرام سعی بر جذب مخاطب برای خود داشته‌اند ولی به دلیل مواردی که قبلا ذکر کردیم، نتوانستند مخاطبان زیادی را به خود جذب کنند. 

تلگرام به دلیل مدل کسب درآمد نامشخص، عدم وابستگی به کشورها، دولت‌ها یا سرمایه‌گذارها، و مهندسی چیدمان سرورها از عجیب‌ترین شرکت‌های این کسب‌وکار به شمار می‌رود اما تمام این موارد باعث نشده مردم نسبت به این پیام رسان بی اعتماد شوند. هم‌اکنون تلگرام به پرطرفدارترین شبکه‌ی اجتماعی در بین مردم ایران تبدیل شده، به‌طوری‌که تعداد کاربران تلگرام در ایران به بیش از ۴۵ میلیون نفر رسیده است. این پیام‌رسان که تا پیش از دی‌ماه ۹۳ تنها ۱۰۰ هزار عضو فعال داشت، در فاصلۀ پنج ماه، به شبکه‌ای با ۳۵ میلیون عضو فعال ماهانه و ۱۵ میلیون عضو فعال روزانه تبدیل شد  و روند رو به رشد خود ادامه داد . رشدی که بخش عمده‌ی آن، مدیون اقبال میلیونی کاربران ایرانی بود. تعداد کاربران این پیام‌رسان اکنون از ۲۰۰ میلیون نفر عبور کرده و به ادعای مالکان آن، هرروز ۳۵۰ هزار کاربر به این پیام‌رسان اضافه می‌شوند.

رایگان بودن خدمات، امکان ارسال آسان انواع فایل، ارائه‌ی نسخه‌ی دسکتاپ، باز بودن کد آن برای برنامه‌نویسان، امنیت مکالمات با استفاده از پروتکل رمزگذاری پیچیده، نوآوری در قابلیت‌های نرم‌افزار و به‌روزرسانی مستمر از جمله علل موفقیت تلگرام در جذب کاربر بوده است.

مردم از بعد از فیلترینگ تلگرام چه خواهند کرد؟

بعد از فیلترینگ موقت تلگرام، اغلب مردم با امید رفع فیلتر تلگرام، حاضر نشدند تلگرام را ترک کنند اما با این وجود کاهش ۶۰ درصدی بازدید پست های تلگرام را شاهد بودیم که این بیشتر به علت عدم دسترسی مردم به فیلترشکن بود.

در اسفند ماه خبری مبنی بر فیلترینگ تلگرام در رسانه ها مخابره شد ولی مردم زیاد مسئله را جدی نگرفتند تا اینکه با شروع سال جدید، اظهارنظرهای متعددی از مسئولان عالی رتبه کشور در خصوص فیلترینگ تلگرام مطرح شد. با اعتراضات مردم و کسب و کارهای شکل گرفته، مسئولین برای آرام کردن فضا شروع به تکذیب ماجرا کردند. اما به نظر می‌آید فروردین ماه، آخرین ماهی خواهد بود که ایرانیان بتوانند بدون فیلترشکن از این پیام‌رسان استفاده کنند. نظرسنجی های متعددی در فضای مجازی در خصوص اینکه مردم بعد از فیلترینگ تلگرام چه خواهند کرد انجام گرفت و نتایج جالبی را در برداشت. اغلب مردم، به استفاده از تلگرام با فیلترشکن رای داده بودند.

تلگرام در روسیه نیز، وضعیتی مشابه در ایران داشت تا اینکه چند روز قبل، تلگرام در روسیه فیلتر شد. اما در عین ناباوری، محدودیت اعمال شده نه تنها موجب کاهش استفاده کاربران روسی از این پیام رسان نشد بلکه آمار نصب تلگرام در روسیه بعد از فیلترینگ افزایش یافت. 

حال باید ببینیم مردم بعد از فیلترینگ تلگرام چه موضعی خواهند گرفت.
به نظر شما مردم از تلگرام کوچ خواهند کرد؟