نقد کتاب دندیل اثر غلامحسین ساعدی

نسخه pdf کتاب دندیل را از لابلای کتاب هایی که در یک مجموعه سی دی که چند سال پیش از نمایشگاه کتاب خریده بودم پیدا کردم. غلامحسین ساعدی را فقط در حد اسم چوب به دست های ورزیل و گاو در کتاب ادبیات دبیرستان میشناختم.

دندیل شامل ۴ داستان کوتاه است که عنوان کتاب نیز از اسم داستان کوتاه اول که روستایی به نام دندیل است گرفته شده. داستان ها فضای ایران دهه ۴۰ و ۵۰ را روایت می کند که اغلب سرشار از فقر فرهنگی و اجتماعی و سیاسی است. دندیل داستان مردمی است که به علت وضع بد مالی خود در مشکلات دست و پا می زنند. به علاوه این فقر در کنار عدم توانایی آنها در مقابله با نیروهای حکومتی و سیاسی و نیز اجنبی ها فضا را سیاه تر می کند. فضای تاریکی که قلم توانمند ساعدی در تصویرسازی آن به غایت عالی عمل کرده است.

در سه داستان دیگر نیز جو خاکستری آن زمانه روایت می شود که به علت لو نرفتن داستان از توضیح بیشتر در مورد آن اجتناب می کنم.

البته به جز داستان اول٬ مابقی داستانها فقط محدود به آن زمان نیست و چه بسا در همه زمان ها و مکان ها بتوان مصداقی برای آنها یافت. باشد که با خواندن این داستانها عبرت بگیریم و آینده بهتری برای خود و سرزمینمان رقم بزنیم.

پی نوشت:

۱- بعد از خواندن کتاب٬‌ متوجه شدم که دندیل ممنوع الچاپ است! (کتاب پر است از توضیحات و کلمات غیراخلاقی و جنسی که شاید در آن زمان جزو ادبیات رایج بوده -نمونه های این موضوع در نوشته های جلال و سیمین هم مشاهده می شود - )

۲- با خواندن این کتاب درباره غلامحسین ساعدی به جستجو در گوگل پرداختم و به نکاتی جالبی رسیدم از جمله اینکه ساعدی پزشک بوده و بسیاری از بیماران را به رایگان در مطب خود ویزیت میکرده. به علاوه مطبش محل رفت و آمد و به اصطلاح پاتوق بسیاری از نویسندگان و اهل ادب آن زمان همچون جلال آل احمد بوده است. وی در دوران شاهنشاهی دستگیر٬‌ زندانی و شکنجه شده و پس از پیروزی انقلاب نیز به فرانسه مهاجرت کرده و در همانجا نیز دار فانی را وداع گفته و به خاک سپرده شده است.