استخری به عمق یک وجب: نگاهی به رمان عشق و چیزهای دیگر اثر مصطفی مستور

اهالی کتاب سال‌ها عکس‌های مربوط به انتظار چند ساعته و صف‌های طولانی طرفداران نویسندگان معروف دنیا مانند رولینگ، موراکامی و ... را در پشت درب کتابفروشی‌ها برای خرید کتاب جدید نویسنده محبوبشان با حسرت دنبال می‌کردند و آرزو داشتند روزی در ایران نیز شاهد چنین صحنه‌هایی باشند. حال به لطف شبکه‌های اجتماعی و گروه‌ها و فن پیج‌های نویسندگان، این اتفاق در ایران نیز چند باری رخ داده است منجمله بهمن‌ماه سال گذشته که جشن امضاء و رونمایی از کتاب‌ جدید مصطفی مستور به نام «عشق و چیزهای دیگر» با حضور تعدادی زیادی از طرفداران این نویسنده برگزار شد.

«عشق و چیزهای دیگر» داستان هانی دانشجوی اهوازی ساکن تهران است که پس از فراغت از تحصیل تصمیم می‌گیرد در تهران بماند. او اتاقی را به طور اشتراکی در خانه‌ای در مرکز شهر تهران اجاره کرده و در همین حین عاشق دختری به نام پرستو می‌شود. ادامه داستان ماجراها و کشمکش‌های این عشق و همچنین سرگذشت اطرافیان هانی را روایت می‌کند.

تجربه و قلم توانای مستور باعث گردیده که کتاب نثر روان و گیرایی داشته باشد. همین قلم توانا سبب شد که خواندن آن را بی وقفه تا انتها ادامه دهم. در کنار متن روان، توصیفات داستان هم تحسین‌ برانگیز است. به عنوان نمونه جایی که هانی تعداد زیادی برگه از دستگاه نوبت‌دهی بانک می‌گیرد تا این که یکی از این برگه‌ها او را به مصاحبت با محبوبش بکشاند.

هنر نویسندگی مستور، خواننده را تا آخر با داستان همراه می‌کند اما هیچگاه نمی‌تواند سرپوشی بر ضعف‌های عمده داستان باشد. نویسنده در تلاش بوده است مفاهیمی مانند عشق، انتقام، وفاداری، گذشت، جنگ، جهان‌بینی، روزمرگی و ... را در داستان مطرح کند اما حاصل آن گذری سطحی و تعدادی دیالوگ گل درشت است که هیچگاه همذات‌پنداری خواننده را بر نمی‌انگیزد. به عنوان نمونه تاثیر جنگ بر زندگی هانی بیان زمان اتفاقات داستان به شکل فاصله آن‌ها از اتفاقات مهم جنگ است و نه چیزی دیگر. به عبارتی ایکاش نویسنده فقط به «عشق» می‌پرداخت و بیخیال «چیزهای دیگر» می‌شد.

- هشدار لو رفتن داستان - اما نکته ناامید کننده داستان پایان‌بندی ضعیف آن است. نویسنده موتور خواننده را برای ادامه فصل‌های داستان با بنزین انتقام هانی از شخصی که معشوق او را دزدیده روشن می‌کند اما در فصل ما قبل آخر ناگهان قهرمان داستان از تصمیم خود منصرف می‌شود بدون این که دلایل این تصمیم برای خواننده روشن گردد. مستور به ناامید کردن خواننده در این فصل رضایت نداده و به شاهکار فصل پایانی می‌رسیم که به حق تنه به تنه سریال‌های آبدوغ خیاری ایرانی می‌زند. رسیدن به معشوق و ازدواج و بچه‌دار شدن بدون این که نویسنده حتی زحمت فراهم کردن مقدمات این پایان‌بندی کلیشه‌ای را بر خود هموار کند.

‌توصیه به خواندن «عشق و چیزهای دیگر» یا صرف نظر از آن بستگی به سلیقه مخاطب دارد. در این روزها که داستان و رمان فارسی خوب کم داریم به یقین اثر جدید مستور به لطف قلم روان او قابل اعتنا است. اما نباید انتظار خود را در حد یک شاهکار یا حتی اثری در خور نام مصطفی مستور بالا برد. توقع مخاطب باید چیزی در حد دیدن فیلم‌های جدید مسعود کیمیایی باشد و نه چیزی فراتر از آن.