روند ثبت 1.8 میلیون شرکت در ایران + تأثیر کرونا

تا به‌حال آمار به‌روزی از تعداد شرکت‌های ثبت شده در ایران وجود نداشته است. شاید به این دلیل که پایگاه‌داده متمرکزی از اشخاص حقوقی وجود ندارد. عجیب‌تر اینکه برای اصناف این پایگاه داده به صورت سراسری و در دسترس همگان وجود دارد، اما برای شرکت‌ها که حجم بزرگی از فعالیت‌های اقتصادی کشور در آن‌ها انجام می‌شود، هیچ آماری وجود ندارد، به جز یک عدد که آن هم مربوط به سال 93 است! تغییرات این اعداد نتیجه تصمیمات کلانی است که باید به عنوان خروجی بررسی شوند و تصمیمات بعدی براساس آن‌ها گرفته شود. اما همان‌طور که می‌دانیم مسئولین ما، بر خلاف نامشان، تنها چیزی که ندارند مسئولیت است!

لیلاک با جمع آوری اطلاعات تمام شرکت‌های ایران به عدد 1.8 میلیون شرکت رسیده است. عددی بسیار بزرگ که قانوناً باید تمام آن‌ها (که منحل نشده‌اند) اظهارنامه مالیاتی پر کنند و درآمد آن‌ها شفاف باشد.

به جز فروردین ماه که هر ساله بیشترین روزهای تعطیل را دارد و تعداد شرکت‌های ثبتی در آن کمتر است، تغییرات معنادار دیگری در این نمودار دیده می‌شود. روند روبه‌رشد پس از جنگ تحمیلی و شدت گرفتن آن در دوران ریاست جمهوری خاتمی و سقوط آن در دهه 80 و 90 که به نظر می‌رسد به دلیل تحریم‌ها و شرایط بد اقتصادی باشد.

تعداد کل شرکت‌ها (مالیات‌دهنده‌ها)، معیاری برای شاخص آسانی انجام کسب و کار است. همان شاخصی که کشور گرجستان توانسته با تغییرات گسترده در چند سال اخیر از رتبه بالای 100 به رتبه 7 آن برسد و همچنان ایران در رتبه‌های بالای 100 بماند (رتبه سال 2020 ایران 127 است).

اما تأثیری که کروناویروس جدید یا COVID-19 در اقتصاد دنیا گذاشته انکار ناپذیر است. به طوری‌که تعداد ثبت شرکت در فروردین 1399 در ایران به عدد 1360 شرکت رسیده که تقریبا مساوی با تعداد شرکت ثبت شده در فروردین 1377 است. حتی در اسفند 1398 هم تعداد ثبت شرکت‌ها به عدد 3381 شرکت رسیده که تقریبا معادل اسفند سال 1379 است.

این آمارها نشان از رکودی است که در کنار تأثیر رکود اقتصادی دنیا بر اقتصاد ایران، مستقیما به اقتصاد ایران ضربه‌ای جدی زده و چگونگی و زمان بازگشت به دوران پیش از کرونا را غیرقابل پیش‌بینی کرده است.

این اعداد صرفاً تعداد شرکت‌های ثبت شده‌ی ایران هستند که با استفاده از داده‌های باز روزنامه رسمی کشور تهیه شده است. تصور کنید که اگر آمارهای دیگری مانند تعداد بیکارشدگان، گردش حساب‌ها، مصرف برق و بنزین، میزان تسهیلات دریافتی و پرداختی و صدها آمار و داده‌ی دیگر به صورت باز در دسترس بود، چه میزان از مشکلات فعلی هیچ وقت به وجود نمی‌آمد و برای آینده برنامه‌ریزی بهتری می‌شد.

شما هم این نمودارها را با روندهای دیگر ایران مقایسه کنید (ریاست جمهوری‌ها، نرخ ارز، قیمت و میزان صادرات نفت، تغییرات قوانین مالیاتی و ...). به چه نتیجه‌ای می‌رسید؟