توکن غیرمثلی یا NFT چیست؟

توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا به‌اختصار NFT، نوعی دارایی دیجیتال منحصربه‌فرد است. برخلاف بیت کوین، اتریوم و ارزهای دیجیتال دیگر که مثلی هستند و واحدهای تعویض‌پذیر دارند، هر واحد NFT دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از واحدهای دیگر متمایز می‌کند.

اگر تعریف بالا را درک نکردید، جای نگرانی وجود ندارد، چراکه در ادامه با استفاده از مثال‌های متنوع این پدیده جدید را در حوزه ارزهای دیجیتال به بیان ساده توضیح می‌دهیم. همچنین در این مقاله ضمن اشاره به مزایا و کاربردهای متنوع NFT‌ها، پروژه‌های مطرح در این زمینه را معرفی کرده‌ایم. در پایان هم بعد از توضیح نحوه فعالیت در پروژه‌های NFT، بازار و آینده این فضا را بررسی می‌کنیم.

دارایی مثلی در مقابل دارایی غیرمثلی

?

قبل از اینکه توضیح بدهیم یک توکن غیرمثلی چیست، لازم است یک قدم عقب‌تر برویم و تفاوت مثلی‌بودن یا تعویض‌پذیر بودن با غیرمثلی بودن یا غیرقابل‌ تعویض بودن را بدانیم.

در اقتصاد، یک کالا (یا پول) در صورتی مثلی یا تعویض‌پذیر (Fungible) تلقی می‌شود که واحدهای آن با یکدیگر قابل‌تعویض باشند و نتوان هیچ‌کدام از آنها را کم‌ارزش‌تر یا با ارزش‌تر از دیگری دانست.

به‌عنوان مثال، بیت کوین، دلار، ریال و به‌طور کلی اسکناس‌ها در دسته دارایی‌های مثلی قرار دارند. یک اسکناس ۱۰,۰۰۰ تومانی نسبت به یک اسکناس ۱۰,۰۰۰ تومانی دیگر از نظر ارزش کاملاً برابر است و هر دو می‌توانند با یکدیگر تعویض شوند و مقدار کالای یکسانی را خریداری کنند. زمانی که یک اسکناس ۱۰,۰۰۰ تومانی به دوست خود قرض می‌دهید، انتظار ندارید که بعداً دقیقاً همان اسکناس را پس بگیرید.

در مقابلِ دارایی‌های مثلی‌،‌ چیزهای غیرمثلی (Non-fungible) قرار دارند که دورتادور ما را فرا گرفته‌اند. به‌طور کلی می‌توان گفت هر چیزی که ابزار مبادله نباشد، غیرمثلی است.

مثلاً لپ‌تاپ شما، تلفن همراه شما و خودروی شما اقلام غیرمثلی هستند. اگر خودروی خود را به دوستتان قرض بدهید تا به مسافرت برود، انتظار دارید دقیقاً همان خودرو را پس بگیرید نه یک خودروی دیگر. برای درک بهتر، بلیط بازی پرسپولیس و استقلال هم غیرمثلی است.

یک نمونه دیگر: تابلوی «مونالیزا»، شاهکار لئوناردو داوینچی، کاملاً غیرمثلی است. آیا کسی می‌تواند این اثر تاریخی را با یک تابلوی معمولی مبادله کند، با این فکر که هر دوی آنها تابلوی نقاشی هستند؟

فراموش نکنید مثلی‌بودن یا نبودن نسبی است و بستگی به نگاه ما دارد. مثلاً در مورد بلیط مسابقه فوتبال، اگر ما سه نوع بلیط طبقه پایین، طبقه بالا و جایگاه ویژه داشته باشیم، تمام بلیط‌های طبقه پایین نسبت به یکدیگر مثلی هستند، اما نسبت به بلیط‌های طبقه بالا و جایگاه ویژه غیرمثلی محسوب می‌شوند. یا مثلاً در مورد بلیط‌های طبقه پایین هم ممکن است بلیط قسمتی که آفتاب‌گیر نیست نسبت به بلیط قسمت آفتاب‌گیر غیرمثلی باشد. با این حال، برای تعیین مثلی‌بودن یا نبودن، شرایط کلی در نظر گرفته خواهد شد. مثلاً بارها شایعه شده است که دولت آمریکا قصد دارد با استفاده از شماره سریال، برخی از اسکناس‌های دلار را که در دستان مجرمان هستند، غیرمعتبر بداند. همچنین ممکن است نهادهای قانون‌گذار اعلام کنند بیت کوین‌های یک آدرس خاص آلوده هستند و کسی حق مبادله آنها را ندارد. با این حال، از دیدگاه عموم اسکناس دلار و بیت کوین مثلی هستند.

همچنین مثلی‌بودن یا نبودن یک چیز می‌تواند وابسته به تفکر شخصی باشد. گفتیم یک اسکناس ۱۰,۰۰۰ تومانی مثلی است، اما ممکن است یک اسکناس به‌خصوص که برای بقیه معادل همان ۱۰,۰۰۰ تومان ارزش دارد، برای شما یادگاری یک فرد عزیز باشد و حاضر نباشید آن را با یک میلیون تومان هم معاوضه کنید.

توکن غیرمثلی چیست؟

یک توکن غیرمثلی یا NFT، یک دارایی دیجیتال (مشابه ارز دیجیتال) است که کمیاب و منحصربه‌فرد بوده و روی بلاک چین ذخیره و جابه‌جا می‌شود. آیتم‌‌های بازی‌های کامپیوتری، اقلام کلکسیونی، آثار هنری دیجیتال، بلیط رویدادهای مختلف، نام‌ دامنه‌ها، یک خانه که به‌صورت توکن درآمده و … در دسته توکن‌های غیرمثلی جای می‌گیرند.

مالکیت توکن‌های غیرمثلی روی بلاک چین ثبت می‌شود. بلاک چین به‌زبان ساده یک دفتر دیجیتال برای ذخیره اطلاعات است. اطلاعات ثبت‌شده روی بلاک چین میان همه کامپیوترهای متصل، به ‌اشتراک‌ گذاشته می‌شود و نمی‌توان آنها را دستکاری کرد. بنابراین با درنظرگرفتن امنیت و تغییرناپذیری بلاک چین‌ها، مالکیت یک توکن غیرمثلی، معنای واقعی پیدا می‌کند.

توکن‌های غیرمثلی مانند ارزهای دیجیتال معمولی (بیت کوین، اتریوم و …) روی کیف پول‌های دیجیتال ذخیره و منتقل می‌شوند و مالکیت یک NFT به فرد دارنده کیف پول (کلید خصوصی) تعلق دارد. با این حال، این توکن‌ها سه ویژگی مهم دارند که آنها را از ارزهای دیجیتال دیگر متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

منحصربه‌فرد بودن

توکن‌های غیرمثلی همان‌طور که از نامشان پیداست، منحصربه‌فرد هستند، یعنی هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند که در توکن دیگر دیده نمی‌شود. به‌عنوان نمونه، یک خانه ۱۰۰ متری واقع در یک کوچه خاص در یک خیابان خاص و با ظاهری خاص منحصر‌به‌فرد است و بنابراین اگر توکن این خانه را بسازیم، توکن هم منحصربه‌فرد خواهد بود.

کمیاب بودن

کمیابی یکی از ویژگی‌های جذاب NFT‌ها است. توسعه‌دهندگان می‌توانند به‌صورت نامحدود واحدهای توکن ایجاد کنند، اما اغلب آنها ترجیح می‌دهند کمیابی توکن‌های غیرمثلی خود را تا حد زیادی افزایش دهند. از برخی توکن‌های غیرمثلی فقط یک عدد ساخته می‌شود.

غیرقابل ‌تقسیم بودن

برای خرید بیت کوین لازم نیست حتماً یک واحد بیت کوین بخرید. این ارز دیجیتال تا هشت رقم اعشار قابل‌‌تقسیم است و به‌عنوان مثال می‌توان ۰.۰۰۱ از یک بیت کوین را خریداری کرد. در مقابل، NFT‌ها قابل‌‌تقسیم نیستند و تنها به‌صورت یک واحد کامل جابه‌جا می‌شوند. شما نمی‌توانید مثلاً ۰.۰۱ از یک بلیط یا ۰.۰۱ از یک آیتم بازی را بخرید.

مزایای اصلی NFT‌ها

توکن‌های غیرمثلی شکل پیشرفته‌تر دارایی‌های دیجیتال غیرمثلی هستند. در حقیقت دارایی‌های دیجیتال غیرمثلی پس از ظهور اینترنت و گسترش فضای مجازی وارد بازی شدند و مدت‌هاست که وجود دارند. مثلاً مدت‌هاست که ما در بازی‌های کامپیوتری آیتم‌های مجازی مختلف را به دست می‌آوریم و ذخیره می‌کنیم و سال‌هاست که از طریق اینترنت بلیط رویدادهای مختلف را تهیه می‌کنیم. پس توکن‌های غیرمثلی دقیقاً چه مشکلاتی را حل می‌کنند؟ پاسخ در دو مزیت اصلی این توکن‌ها نهفته است:

مالکیت حقیقی

شرکت فروشنده بلیط خیلی راحت می‌تواند بلیطی را که برای یک رویداد خریده‌اید، باطل کند. همچنین در بازی‌های کامپیوتری امروزی، شما مالک واقعی یک آیتم بازی نیستید و این آیتم‌ها در خارج از بازی ارزشی ندارند. یا اگر بخواهیم مثال دیگری بزنیم، آیا نام کاربری اینستاگرام شما واقعاً متعلق به خودتان است یا شرکت فیس‌بوک؟

در مورد NFT‌ها موضوع فرق می‌کند. فناوری بلاک چین با استفاده از توزیع داده و رمزنگاری به کاربران مالکیت واقعی می‌بخشد.

برای درک بهتر این موضوع تصور کنید یک سند مالکیت را به یک جمع ۱۰۰ نفری (اعضای بلاک چین) نشان دهید و همه با تلفن‌های همراه خود از آن عکس بگیرند (یک نسخه ذخیره کنند). حالا اگر کسی بخواهد بگوید که این دارایی به من تعلق دارد (تقلب)، برای آن جمع (بلاک چین) پذیرفته نیست، چون آنها یک نسخه از سند مالکیت را در اختیار دارند.

قابلیت انتقال و معامله

توکن‌های غیرمثلی می‌توانند خیلی سریع و آسان روی کیف پول‌های دیجیتالی در موبایل و کامپیوتر شخصی منتقل و در صرافی‌ها معامله شوند. با کمک این نوآوری خیلی راحت می‌توانید یک آیتم بازی، بلیط و دارایی‌های دیگر را با پول واقعی به فروش برسانید یا آنها را در بازار آزاد از کاربران دیگر بخرید.

موارد کاربرد NFT‌ها

?

هنر دیجیتال

برای هنرمندانی که در عرصه دیجیتال فعالیت می‌کنند، محافظت از کپی رایت یا همان حق نشر همیشه یک چالش اساسی بوده است و امروزه سرقت آثار هنری در دنیای دیجیتال به‌ راحتیِ آب خوردن است. در طرف دیگر، با استفاده از نوآوری NFT یک نفر می‌تواند یک اثر هنری را خریداری کرده و در یک فضای دیجیتال به رخ دیگران بکشد. با استفاده از بلاک چین، مالکیت فرد (کلید خصوصی) بر اثر هنری اثبات می‌شود. با حذف‌شدن واسطه‌ها هنرمندان هم می‌توانند سود بیشتری کسب کنند.

کلکسیونی‌‌ها

یک تمبر قدیمی متعلق به ۷۰ سال پیش امروز هیچ کاربردی ندارد، اما بسیار ارزشمند است و کلکسیونرهای تمبر برای آن سر و دست می‌شکنند. یکی از کاربردهای اصلی توکن‌های غیرمثلی ایجاد دارایی‌های دیجیتال کلکسیونی است. مثلاً یک کارت خاص فوتبال از بازیکن مورد علاقه شما که فقط یکی از آن وجود دارد، می‌تواند به‌صورت توکن در اختیار شما باشد و هر روز شاهد افزایش ارزش آن باشید. در ادامه مقاله بیشتر در مورد این کاربرد توکن‌های غیرمثلی می‌خوانید.

بازی

امروزه در بازی‌های کامپیوتری نمی‌توانید به‌عنوان مثال یک سلاح یا یک لباس (اسکین) خاص را به فروش برسانید. اما اگر آیتم‌های بازی را به توکن تبدیل کنیم، خیلی راحت می‌توان آنها را حتی در خارج از بازی و در صرافی‌های آنلاین در قبال پول یا ارزهای دیجیتال دیگر به فروش رساند. بازی‌های مبتنی بر بلاک چین به‌سرعت در حال گسترش هستند و توکن‌های غیرمثلی جزء جدایی‌ناپذیر آنها خواهند بود.

دارایی‌های مجازی

تیم Ethereum Name Service که ارائه‌دهنده دامنه .ETH است، این دامنه‌ها را به توکن‌های غیرمثلی تبدیل کرده است. به این ترتیب مالکیت این دامنه‌ها تضمین شده است؛ برخلاف دامنه‌های متمرکز که شرکت‌های متمرکز مالکشان هستند. همچنین به‌راحتی و بدون نیاز به واسطه‌ می‌توان این دامنه‌ها را معامله یا منتقل کرد.

از طرف دیگر، امروزه افراد با NFT‌ها می‌توانند در دنیاهای مجازی فعالیت کنند و زمین، خانه، وسایل و لباس خاص خود را داشته باشند و در صورت تمایل آنها را معامله کنند. در ادامه با پروژه‌های مطرح در این زمینه آشنا خواهید شد.

دارایی‌های دنیای واقعی

با استفاده از نوآوری NFT‌ها و بلاک چین می‌توان یک خانه، زمین یا هر دارایی دیگر در دنیای واقعی را به توکن تبدیل کرد و به این ترتیب معاملات این دارایی‌ها به‌سادگی ارسال یک پیامک خواهد بود. با این حال، هنوز اغلب مراجع قضایی و حقوقی این توکن‌ها را به‌ رسمیت نمی‌شناسند و از طرفی چالش‌های فنی فراوانی هم وجود دارد. بنابراین می‌توان گفت برای رسیدن به روزی که فردی توکن خانه‌اش را در گوشی موبایلش داشته باشد، راه درازی در پیش است.

هویت

همه ما دارای صفات و ویژگی‌هایی هستیم که کاملاً منحصربه‌فرد هستند. ظاهر، وضعیت تحصیلات، سوابق پرشکی و هزاران ویژگی دیگر ما با دیگری کاملاً متفاوت است. توکن‌های غیرمثلی می‌توانند همه این موارد را به‌صورت دیجیتالی در بیاورند و کنترل واقعی داده‌های ما را به خودمان بسپارند.

اگر در مورد این کاربردها کمی گیج شده‌اید، جای نگرانی نیست. در ادامه از چندین پروژه مطرح در حوزه NFT نام می‌بریم و نحوه کارشان را توضیح می‌دهیم تا بهتر بتوانید کاربردها را درک کنید.

پروژه‌های مطرح NFT

کریپتوکیتیز (CryptoKitties)

کریپتوکیتیز اولین پروژه بازی مبتنی بر NFT بود که در سال ۲۰۱۷ روی بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شد. در این بازی کاربران گربه‌های مجازی را جمع‌آوری و معامله می‌کنند. گربه‌ها که هر کدام دارای ویژگی‌های ظاهری خاصی هستند، می‌توانند زاد و ولد کنند و گربه‌های جدیدی بسازند. اگر گربه‌هایی از نژاد برتر داشته باشید یا شانس شما خوب باشد، طبق علم ژنتیک می‌توانید صاحب یک گربه کمیاب و به‌شدت ارزشمند شوید. شاید خیلی مسخره به نظر برسد، اما فقط یک گربه به‌نام «Koshkat» در این بازی که فقط یک عدد از آن وجود دارد و تصویرش را در پایین مشاهده می‌کنید، با قیمت ۵۰۰ اتر (معادل بیش از ۲۰۰ هزار دلار) برای فروش گذاشته شده است.

این گربه‌ها هیچ کاربردی جز کلکسیونی‌بودن ندارند و حتی مانند گربه‌های واقعی نمی‌توانند شما را سرگرم کنند، دقیقاً همانند تمبرها و اسکناس‌های قدیمی که هیچ کاربردی ندارند، اما ارزشمند هستند.

گربه‌های بازی کریپتوکیتیز با اتر خریدوفروش شده و روی کیف پول‌های اتریوم ذخیره می‌شوند. بنابراین وقتی گربه‌ای خریداری می‌شود، مالکیت آن به‌صورت کامل منتقل خواهد شد و هیچ‌کس نمی‌تواند آن را نقض کند.

دیسنترالند (Decentraland)

در یک جهان مجازی زندگی کنید و دارایی‌های مجازی به دست بیاورید، دارایی‌هایی که واقعاً متعلق به خودتان است و می‌توانید آنها را با پول واقعی معامله کنید؛ این خلاصه‌ای از پروژه دیسنترالند بود.

در این بازی که مبتنی بلاک چین اتریوم است، افراد می‌توانند زمین‌های مجازی با نام «LAND» را با استفاده از ارز دیجیتال بومی این شبکه یعنی «مانا» (MANA) معامله کنند. زمین‌های این بازی در حقیقت توکن غیرمثلی هستند که روی کیف پول‌های اتریوم ذخیره می‌شوند. به‌جز زمین، در دیسنترالند می‌توان اشیای کلکسیونی، لباس‌ها و اقلام دیگر را هم جمع‌آوری و معامله کرد. این پلتفرم هنوز در مراحل ابتدایی توسعه خود قرار دارد، اما همین حالا هم توجه تعداد زیادی از فعالان حوزه بلاک چین را به خود جلب کرده است.

هنر دیجیتال

هنر دیجیتال (نقاشی‌ها و آثار هنری خلق‌شده با فناوری‌ها و ابزارهای دیجیتال) یکی دیگر از حوزه‌هایی است که از مزایای NFT‌ها بهره‌مند خواهد شد. چیزی که یک نقاشی فیزیکی را ارزشمند می‌کند، توانایی در اثبات مالکیت آن است و این که یک کلکسوینر می‌تواند آن را در گوشه‌ای از خانه‌اش برای نمایش نصب کند. در دنیای دیجیتال اثبات مالکیت یک اثر همیشه دشوار بوده است، اما اکنون می‌توان به پایان سرقت آثار هنری روی اینترنت امیدوار بود.

امروزه هنرمندان می‌توانند در پلتفرم‌هایی مانند «SuperRare» آثار هنری دیجیتالی خود را به فروش یا حراج بگذارند. خریداران در حقیقت توکن این آثار را خریداری کرده و روی کیف پول‌های خود ذخیره می‌کنند. کلکسیونرها می‌توانند این توکن‌ها (آثار هنری) را بدون واسطه و خیلی سریع‌تر از روش‌های سنتی معامله کنند. البته به‌دلیل دیجیتالی‌بودن نقاشی‌ها، این امکان وجود دارد که افراد دیگر بتوانند یک نسخه بی‌کیفیت از این آثار را در کامپیوتر یا موبایل خود ذخیره کنند، اما اگر از آنها در جایی استفاده شود، با استفاده از بلاک چین می‌توان مالکیت را اثبات کرد.

بازی‌های کارتی

اغلب ما در زمان کودکی بازی‌های کارتی فیزیکی را تجربه کرده‌ایم. در این بازی‌ها بازیکنان طبق قوانین هر بازی با استفاده از کارت‌ها (که نمایان‌گر قدرت در بازی است) با یکدیگر بازی می‌کنند و سعی می‌کنند دیگری را شکست دهند. گاهی اوقات برخی از کارت‌ها منحصربه‌فرد هستند و ارزش زیادی برای بازیکنان دارند. به‌عنوان مثال، وقتی در کودکی با کارت‌های فوتبالی بازی می‌کردیم، یک کارت خاص از فردی مانند دیوید بکهام ارزش زیادی داشت و حاضر نبودیم آن را با صد کارت دیگر هم معاوضه کنیم.

حالا پای بازی‌های کارتی به دنیای دیجیتال باز شده است. با کمک استانداردهای NFT امروزه در بازی‌های کارتی مبتنی بر بلاک چین، هر کارت یک توکن غیرمثلی است که روی کیف پول‌های دیجیتال ذخیره می‌شود و می‌توان در صرافی‌ها آن را با پول واقعی مبادله کرد.

در زمان نگارش این مطلب، مشهورترین بازی کارتی مبتنی بر بلاک چین، «Godsunchained» است. در این بازی بازیکنان می‌توانند با استفاده از کارت‌های خود با افراد دیگر از سراسر دنیا مبارزه کنند. در ابتدا بازیکنان کارت‌های رایگان به دست می‌آورند که ارزشی ندارند، اما با بازی مداوم و دریافت جوایز می‌توانند کارت‌های منحصربه‌فرد کسب کنند. در بازار این بازی گاهی اوقات یک کارت خاص با قیمت بیش از ۱۰,۰۰۰ دلار هم به فروش می‌رسد.

در مورد بازی‌های دیگر (مثلاً بازی‌های اکشن یا مسابقه‌ای) هنوز بلاک چین‌ها ظرفیت لازم را ندارند و زیرساخت‌های لازم فراهم نشده است. با این حال، غول‌هایی مانند ودافون و یوبیسافت، گام‌هایی برای شروع فعالیت در این حوزه برداشته‌اند.

دامنه‌های اینترنتی

یکی دیگر از کلاس‌های دارایی بزرگ در حوزه توکن‌های غیرمثلی، دامنه‌ها هستند. این دامنه‌ها مشابه با دامنه‌های «.com» عمل می‌کنند، اما با فناوری‌های غیرمتمرکز تعامل دارند. شرکت Ethereum Name Service یا به اختصار ENS، دامنه‌های .ETH را به‌صورت توکن ارائه می‌دهد و به همین دلیل انتقال این دامنه‌ها به فرد دیگر بسیار آسان خواهد بود. طبق اعلام وب‌سایت رسمی این شرکت، تاکنون بیش از ۱۹۴,۰۰۰,۰۰۰ دامنه غیرمتمرکز ثبت شده است.

شرکت دیگر فعال در این حوزه Unstoppable Domains است که دامنه‌های .Crypto ارائه می‌دهد.

مواردی که در بالا ذکر شد، مشهورترین پروژه‌های این حوزه بودند، اما کاربرد توکن‌های غیرمثلی در صورت وجود زیرساخت‌های مناسب می‌تواند بسیار فراتر از اقلام کلکسیونی یا بازی باشد. احتمالاً به‌زودی شاهد پروژه‌هایی در این حوزه خواهیم بود که اکنون تصورکردنشان دشوار است.

NFT‌ها چگونه ساخته می‌شوند؟

بلاک چین اتریوم بزرگترین میزبان NFT‌ها است و استانداردهای متعددی برای ایجاد توکن غیرمثلی روی اتریوم ارائه شده است. توسعه‌دهندگان اتریوم می‌توانند با کمک استانداردهای NFT پروژه‌های خود را ایجاد کنند. در زمان نگارش این مطلب، استانداردهای اصلی اتریوم برای ساخت توکن غیرمثلی عبارت‌اند از:

ERC۷۲۱

استاندارد ERC721 اولین استاندارد ارائه‌شده برای NFT در اتریوم بود که کریپتوکیتیز با موفقیت از آن استفاده کرد. در این استاندارد، مالکیت هر توکن برای هر آدرس مشخص می‌شود و قابلیت انتقال در آن تعبیه شده است. کد این نوع توکن‌ها با استفاده از زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی نوشته می‌شود.

ERC۱۱۵۵

استاندارد ERC1155 که تیم انجین کوین آن را ارائه کرده است، این امکان را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند تا بتوانند توکن‌های نیمه‌مثلی (semi-fungible) ایجاد کنند. به‌عنوان مثال، اگر ما در یک بازی کامپیوتری آیتم «شمشیر» داشته باشیم و بخواهیم مثلاً ۱,۰۰۰ مورد از آنها را در اختیار بازیکنان مختلف قرار دهیم، این استاندارد به کمک ما می‌آید. به‌عبارت دیگر، برخلاف ERC721 که هر توکن فقط می‌توانست متعلق به یک نفر باشد، در اینجا می‌توانیم تعدادی آیتم یکسان را بین آدرس‌های مختلف تقسیم کنیم.

به‌جز اتریوم، روی بلاک چین‌های دیگر مانند ایاس (EOS) و کازماس (Cosmos) هم که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند، امکان صدور توکن غیرمثلی وجود دارد، اما توسعه‌دهندگان همچنان اتریوم را به‌دلیل وجود ابزارهای متعدد به دیگر بلاک چین‌ها ترجیح می‌دهند.

چگونه در پروژه‌های NFT فعالیت کنیم؟

از نظر عملی فعالیت در پروژه‌های NFT خیلی سخت نیست و اغلب پروژه‌ها در تلاش هستند تا کار را برای کاربران‌ تازه‌کار آسان کنند. با این حال، حداقل در مقطع فعلی ریسک‌های زیادی متوجه کاربران این پروژه‌ها است که بیشتر مربوط به مسائل مالی می‌شود.

اول از همه باید بدانید به‌دلیل مقیاس‌پذیر نبودن شبکه‌های بلاک چینی، کارمزد فعالیت در این پروژه‌ها خیلی بالا است. دوم باید توجه داشته باشید که وقتی یک توکن را خریداری می‌کنید، لزوماً فروشنده‌ای برای آن وجود ندارد. به‌عنوان مثال، وقتی بیت کوین می‌خرید، هر زمان می‌توانید بیت کوین خود را هر چند با کاهش قیمت بفروشید، اما اگر مثلاً در بازی کریپتوکیتیز یک گربه با قیمت ۰.۵ اتر بخرید به این معنا نیست که می‌توانید آن را خیلی سریع دوباره بفروشید، بلکه باید برای آن خریدار پیدا شود. بدون اغراق در حال حاضر به حوزه NFT بیشتر به چشم یک سرگرمی نگاه می‌شود، تا یک صنعت پرسود.

بنابراین، قبل از پرداخت پول و سرمایه‌گذاری در NFT‌ها، حتماً تحقیقات لازم را انجام دهید و ریسک‌های احتمالی را در نظر بگیرید.

فعالیت در هر پروژه می‌تواند با پروژه دیگر متفاوت باشد، اما به‌طور کلی برای کار در پروژه‌های NFT فرایند زیر طی می‌شود:

۱. ورود به وب‌سایت پروژه موردنظر

ابتدا باید به وب‌سایت پروژه موردنظر خود وارد شوید. از آنجا که این حوزه هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، بیشتر پروژه‌ها فقط روی نسخه دسکتاپ قابلیت اجرا دارند. بنابراین بهتر است با کامپیوتر شخصی اقدام کنید و نه تلفن همراه.

مثلاً اگر بخواهیم در پروژه کریپتوکیتیز فعالیت کنیم، باید به سایت این پروژه‌ یعنی cryptokitties.co برویم و روی دکمه start کلیک کنیم.

برخی از پروژه‌ها هم دارای نرم‌افزار مخصوص هستند که باید از وب‌سایت رسمی پروژه دانلود و نصب شوند و فعالیت از داخل نرم‌افزار آغاز خواهد شد.

۲. نصب کیف پول (برای اغلب پروژه‌ها Metamask)

از آنجا که پروژه‌های NFT غیرمتمرکز هستند، برای فعالیت در آنها باید کیف پول بسازید تا پروژه بتواند با آن در ارتباط باشد و تراکنش‌ها را انجام دهد. اگر توکنی در این پروژه‌ها خریداری کنید، آن توکن روی کیف پول متصل‌شده ذخیره خواهد شد.

هر پروژه ممکن است کیف پول خاصی را به کاربران خود توصیه کند، اما در بیشتر پروژه‌ها کیف پول متامسک (Metamask) بهترین گزینه است. متامسک یک کیف پول متن‌باز و امن برای اتریوم است که به‌صورت افزونه روی مروگرهای کروم و فایرفاکس نصب می‌شود. با استفاده از این افزونه می‌توان به پروژه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم متصل شد و عملیات‌های مالی را انجام داد.

۳. واریز اتر یا توکن دیگر به کیف پول و خرید/فعالیت

در برخی از پروژه‌ها مانند کریپتوکیتیز و بازارهای آثار هنری، تنها راهی که برای فعالیت وجود دارد، خرید توکن است. مثلاً اگر بخواهید در کریپتوکیتیز فعالیت کنید، باید حتماً ابتدا با پرداخت اتر گربه بخرید. در پروژه‌های دیگر، به‌خصوص بازی‌ها، در ابتدا نیاز به خرید چیزی نیست و می‌توان به‌صورت رایگان هم فعالیت کرد.

به‌طور کلی برای فعالیت حقیقی در اغلب پروژه‌های NFT باید مقداری پول (ارز دیجیتال) در کیف پول خود داشته باشید. در بیشتر پروژه‌ها خریدوفروش با اتر انجام می‌شود، اما پروژه‌هایی هم وجود دارند که خریدفروش با استفاده از یک توکن مخصوص انجام خواهد شد. مثلاً برای معامله زمین در پروژه دیسنترالند از توکن مخصوصی به‌نام مانا (MANA) استفاده می‌شود که یک توکن مبتنی بر اتریوم است و کاربران باید در صرافی‌هایی مانند بایننس آن را تهیه کنند.

وضعیت بازار NFT‌ها و آینده

بازار توکن‌های غیرمثلی در مقطع فعلی (اواسط ۲۰۲۰) بسیار کوچک است و نمی‌توان آن را با بازار توکن‌های مثلی مقایسه کرد. طبق داده‌های وب‌سایت nonfungible.com، حجم معاملات هفتگی بازار NFT‌ها در حال حاضر کمتر از ۲ میلیون دلار است.

از نظر حجم معاملات (خریدوفروش دارایی‌ها)، در حال حاضر ۷ پروژه برتر حوزه NFT عبارت‌اند از:

• AXIE INFINITY (بازی نگهداری و جمع‌آوری حیوانات خانگی دیجیتالی)
• SUPERRARE (بازار معاملات آثار هنری دیجیتال)
• SORARE (بازی فوتبال فانتزی مبتنی بر بلاک چین)
• CRYPTOVOXELS (دنیای مجازی)
• MAKERSPLACE (بازار معاملات آثار هنری دیجیتال)
• DECENTRALAND (دنیای مجازی)
• CRYPTOKITTIES (بازی جمع‌آوری گربه‌های دیجیتالی)

با این حال، از نظر تعداد کاربر و میزان فعالیت روی بلاک چین، دو بازی GODS UNCHAINED و CRYPTOKITTIES بیشتر از بقیه پروژه‌ها شبکه اتریوم را شلوغ کرده‌اند.

طبق داده‌های کوین تلگراف، بازار NFT سال ۲۰۱۹ را با ارزش کل حدود ۲۱۰ میلیون دلار به پایان برد. پیش‌بینی می‌شود این عدد در سال ۲۰۲۰ با ۵۰٪ افزایش به بیش از ۳۱۵ میلیون دلار برسد.

اگرچه حوزه NFT هنوز کوچک است، با توجه به کاربردهای جالب توکن‌های غیرمثلی و افزایش توجه رسانه‌ها، به نظر می‌رسد که در سال‌های آینده شاهد ورود بازیگران بزرگی به این فضا باشیم.

در مقطع فعلی، اصلی‌ترین چالش این بازار مشکلات فنی است. اتریوم، بزرگ‌ترین میزبان این توکن‌ها، شبکه نسبتاً آهسته‌ای دارد و در حال حاضر فعالیت در پروژه‌های NFT هزینه (کارمزد) زیادی را روی دست کاربران می‌گذارد. اشاره این نکته خالی از لطف نیست که هجوم کاربران به پلتفرم کریپتوکیتیز در اواخر سال ۲۰۱۷ شبکه اتریوم را برای مدتی از کار انداخت.

چالش دیگر در این فضا، بحث کلاهبرداری است. بدون اغراق می‌توان گفت ۹۰٪ پروژه‌های حوزه ارزهای دیجیتال یا کلاهبرداری هستند و یا بدون هدف پیش می‌روند که سرانجام‌شان چیزی جز نابودی نیست. فراموش نکنید ساخت توکن امروزه با چند دلار هزینه برای هر کسی ممکن است، بنابراین مراقب باشید که در دام پروژه‌های خوش رنگ و لعاب اما پوچ نیفتید.

مانند حوزه دیفای (پروژه‌های مالی غیرمتمرکز) که پر از تبلیغات دروغین و ایده‌های اغراق‌آمیز است، حوزه NFT هم ممکن است در آینده‌ای نزدیک وارد فاز جنون و حباب شود و شاهد اوج‌گیری تعداد زیادی پروژه بی‌مصرف باشیم.

جمع‌بندی

یک توکن غیرمثلی یا NFT، دارایی دیجیتال کمیاب و منحصربه‌فردی است که روی بلاک چین ذخیره و منتقل می‌شود. این توکن‌ها مانند ارزهای دیجیتال مثلی از جمله بیت کوین و اتریوم هستند، اما برخلاف آنها، هر واحد NFT می‌تواند با واحد دیگر متفاوت باشد و ویژگی‌های خاص خود را داشته باشد. توکن غیرمثلی دو مزیت اصلی را برای کاربران به ارمغان می‌آورد؛ مالکیت حقیقی (غیرمتمرکز) و امکان انتقال و معامله آسان روی کیف پول‌های دیجیتال.

NFT‌ها را می‌توان روی هر بلاک چینی که از قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کند، ایجاد کرد، اما در حال حاضر اغلب توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند که از بلاک چین اتریوم استفاده کنند و بیشتر پروژه‌های فعلی هم روی این بلاک چین در حال فعالیت هستند.

بازار NFT هنوز بسیار کوچک است و امروزه کاربرد این نوع توکن بیشتر در حوزه‌هایی مانند بازی‌های کامپیوتری، اقلام کلکسیونی، آثار هنری دیجیتال، صدور بلیط و فروش نام‌ دامنه‌ها دیده می‌شود، اما در آینده با رشد زیرساخت‌ها می‌توان از این نوآوری در زمینه‌های بسیار متنوعی استفاده کرد.

در پایان تأکید می‌کنیم که در مورد خرید و فعالیت در پروژه‌های NFT بسیار مراقب باشید، چون خطر ضرر و زیان مالی و کلاهبرداری در این حوزه نوظهور وجود دارد.

منبع: metapardis.com