چطور یک مربی/کوچ تازه‌کارِ موفق باشیم؟

همه ما می‌دانیم که موفقیت برای هر کسی معنایی دارد. اما چیزی که بیشترمان نمی‌دانیم این است که اساساً موفقیت در هر سطحی هم معنای خاص خودش را دارد. اگر یک کوچ/مربی تازه‌کار هستید، به این سؤال پاسخ دهید: یک کوچ/مربی موفق از نظر شما کیست؟ چه جایگاهی را برای یک مربی، موفقیت می‌دانید؟

جواب‌های کلی ما احتمالاً شبیه به هم هستند. مثلاً: کوچی که مراجعین زیادی داشته باشد؛ کوچی که آدم‌های زیادی او را بشناسند؛ کوچی که درآمد بالایی داشته باشد؛ کوچی که در شبکه‌های اجتماعی افراد زیادی دنبالش کنند؛ کوچی که در کارش ماهر باشد، در فرایند کوچینگ خطا نکند، به مراجعش عالی کمک کند و...

همه این‌ها بطور کلی موفقیت محسوب می‌شوند. اما در چه سطحی؟ در چه زمانی؟ چطور؟ آیا همه کوچ‌ها می‌توانند بسیار شناخته شوند، درآمد بالایی داشته باشند و در کارشان دچار خطا نشوند؟ آیا اساساً عالی بودن و خطا نکردن در این کار ممکن است؟

جواب برخی از این سؤالات، نزد کوچ‌ها/مربیان بسیار با سابقه و به اصطلاح موفق است. اما بگذارید من به عنوان یک کوچ/مربیِ نسبتاً تازه‌کارِ موفق بر اساس مسیری که تا به حال طی کرده‌ام، چند نکته مهم و مفید را به شما بگویم.

پیشنهاد می‌کنم ابتدا این یادداشت کوتاه را بخوانید: چطور یک مربی زندگی/لایف کوچ بشوم؟

به عنوان یک کوچ/مربی تازه‌کار، انتظار نداشته باشید که...

1. بتوانید عالی و بی‌نقص عمل کنید

احتمال نقص و اشتباه همیشه با شما همراه خواهند بود. شما قرار نیست به زودی ماهر شوید. البته این به میزان تمرین و تلاش خودتان هم بستگی دارد. اما بهرحال خیلی سریع اتفاق نمی‌افتد.

2. خودتان را دائم و کامل باور کنید

تا وقتی تجربه و مهارتی کسب نکنید، به خودتان مطمئن نخواهید شد و همواره نسبت به صلاحیت و مهارتتان تردید خواهید کرد.

3. مراجعین زیادی داشته باشید

طول می‌کشد تا آدم‌ها شما را بشناسند و ببینند که چه کمکی از شما برای آن‌ها ساخته است. در ابتدای کار، خود شما هنوز به خودتان باور ندارید! پس نباید انتظار داشته باشید که دیگران شما را باور کنند! همه چیز از شما شروع می‌شود!

4. درآمد بالایی کسب کنید

کوچینگ و مشاوره بین بیشتر افراد به عنوان حرفه‌ای پر درآمد و آسان شناخته شده است. اما واقعیت این نیست. این کار مثل هر شغل دیگری پر زحمت و پر مسئولیت است و درآمدش هم لزوماً زیاد نیست. به ویژه در اوایل کار، شما درآمد بالایی نخواهید داشت. احتمالاً می‌پرسید تا کِی؟ این سؤال، جواب دقیقی ندارد، اما من حدس می‌زنم که در کمتر از دو سال نمی‌توان به درآمد مطلوبی رسید. البته هیچ قانون قطعی‌ای وجود ندارد. میزان کار و تلاش، میزان مهارت، شیوه کار و ارائه خدمات، نوع کار (فردی یا گروهی و سازمانی)، مهارت‌های جانبی (بازاریابی و فروش) و... در میزان و زمان موفقیت یک کوچ نقش دارند.

5. همه خود واقعی شما را بشناسند و دوست بدارند

همه ما دوست داریم تأیید شویم و دوست داشته شویم. اما بگذارید همین حالا خیالتان را راحت کنم. وقتی وارد حرفه کوچینگ شوید، افراد زیادی (مراجع، مخاطبان شبکه‌های اجتماعی، همکاران و...) شما را دوست نخواهند داشت و حتی شاید بخواهند آزارتان بدهند. طبیعت انسان و روابط انسانی همیشه و همه جا یکسان است. دغدغه‌ها و آسیب‌ها همه جا هست. پس خودتان را درگیر و مشغول این چیزها نکنید!

6. آدم کامل و بی‌نقصی باشید

خیلی از کوچ‌ها و مربیان -و مردم- فکر می‌کنند که یک مربی یا مشاور یا درمانگر خوب، کسی است که خودش زندگی عالی و شخصیت بی‌نقصی داشته باشد. این دروغ زشت و مخربی است. هرگز نگذارید بر شما اثر بگذارد!

پس به عنوان یک کوچ/مربی تازه‌کار...

1. اشتباه کنید

نمی‌گویم عمداً خطا کنید. می‌گویم به ویژه در اوایل کارتان به عنوان یک کوچ، از اشتباه کردن نترسید. و اگر ترسیدید، از ترسِتان نترسید! هم اشتباه طبیعی است و هم ترس. اگر چنین انتظاری داشته باشید، از اشتباه فرار می‌کنید و برای فرار از خطا، باید بطور کلی کار و تلاش را تعطیل کنید! پس با وجود ترس و نگرانی، پیش بروید و کار کنید و بگذارید خطاهایتان شما را به جلو ببرند.

2. پول بگیرید

فقط رایگان و تمرینی کار نکنید. ابتدای کار می‌توانید رایگان خدمات بدهید و با دوست و آشنا و همکلاسی و غریبه، تمرین کنید. و البته تا پایان دوران حرفه‌ای‌تان می‌توانید هر از گاه رایگان کنید، به ویژه با مراجعینی که از نظر مالی توان بسیار کمی دارند. اما این شیوه را به سبک کاری اصلی‌تان تبدیل نکنید!

بعضی از مربیان/کوچ‌های تازه‌کار می‌گویند «من رایگان کار می‌کنم چون آن‌ها پول ندارند؛ من رایگان کار می‌کنم چون هنوز ماهر نشده‌ام و...» و این کار را برای ماه‌ها ادامه می‌دهند. ظاهرش زیبا و اخلاقی است. اما دلیل بسیاری از مربیان تازه‌کار برای این رفتار، ترس است! آن‌ها می‌ترسند که در کارشان خطایی بکنند و مورد نقد قرار بگیرند یا مراجع نتیجه مطلوب و عالی نگیرد و آن‌ها مقصر باشند و... خلاصه اینکه از مسئولیت فرار می‌کنند!

بنابراین در کنار کارهای رایگان و خیریه، حتماً رسماً کار کنید و بابت خدماتتان پول بگیرید! این یک شغل و حرفه است و اگر هنوز و همیشه کسانی هستند که معتقدند «شما موظف هستید رایگان کار کنید؛ پول گرفتن بابا مشاوره و کمک فکری گناه است؛ شما فقط به پول اهمیت می‌دهید و...» این مسأله و فکر اشتباه آن‌هاست، نه شما!

شما کوچ/مربی هستید چون دوست دارید به دیگران کمک کنید، اما شما بیش از هر چیز موظف هستید که به خودتان کمک کنید! پس حتماً به فکر پیشرفت شغلی خودتان هم باشید!

3. پول خرج کنید

تا وقتی خودتان برای رشد شغلی‌تان هزینه نکنید، نمی‌توانید انتظار داشته باشید که دیگران برای کار با شما هزینه‌ای بپردازند. پول و وقت و انرژی مناسبی را صرف رشد کارتان کنید.

4. بگذارید دوستتان نداشته باشند

از همین حالا بدانید که قرار است خیلی‌ها شما را دوست نداشته باشند و این هیچ ایرادی ندارد. هدف شما کمک به دیگران و پیشرفت در مسیر شغلی خودتان است. اما حتی به صرفِ کمک به دیگران هم قرار نیست آن‌ها شما را شخصاً و مانند یک دوست یا عضوی از خانواده دوست داشته باشند. موضوع کاری است! شخصی‌اش نکنید! نقدها و حتی حرف‌های به اصطلاح توهین‌آمیز را بشنوید و بگذرید. سعی نکنید همه را قانع کنید که آدم خوب یا کوچ/مربی ماهر و دلسوزی هستید. هرگز همه حرف شما را باور نخواهند کرد و این مسأله شما نیست.

5. مهارت‌های جانبی را به کار بگیرید

مهارت فروش و بازاریابی، مهارت ارائه کار، به اندازه تخصص شما در کوچینگ مهم است. اگر خودتان را خوب ابراز نکنید و با جسارت ظاهر نشوید، هیچکس نخواهد دانست که چه کارهایی از شما ساخته است. درست مثل این است که شما الماسی را در کمد اتاق خوابتان پنهان کنید و بعد ناراحت باشید که چرا کسی آن را نمی‌بیند، تحسینش نمی‌کند یا نمی‌خرد.

6. کمک بگیرید

برخی از مهارت‌ها در تخصص کوچ‌ها/مربیان نیست. البته که خودتان می‌توانید آن‌ها را یاد بگیرید، اما افراد متخصص دیگری هم هستند که می‌توانند در زمان کمتر و با کیفیت بهتری کمکتان کنند. مثلاً در بازاریابی و فروش و طراحی می‌توانید کمک‌های خوب و مؤثری دریافت کنید.

7. یک آدم عادی باشید

سعی نکنید خودتان را عالی و بی‌نقص نشان دهید. بدانید و به مراجعین و مخاطبانتان هم یادآوری کنید که مربی خوب، یک ابر انسان نیست، بلکه یک انسان عادی است که تلاش می‌کند هر روز بیاموزد و تغییر کند و انتخاب‌های بهتری بکند. و البته می‌خواهد دیگران را هم در این مسیر همراهی کند. همین!

8. صبور باشید و از مسیر لذت ببرید

شادی و موفقیت شما آن روزی که یک کوچ/مربی مشهور یا ثروتمند یا مؤثر شده‌اید، در خانه‌تان را نمی‌زند. شادی و موفقیت شما در طول مسیر به دست می‌آید، در کشاکش تلا‌ش‌ها و شکست‌ها و بازسازی‌ها و بازآفرینی‌ها، در میان خنده‌ها و اشک‌ها و پشیمانی‌ها و تردیدها. اگر قرار است به دیگران کمک کنید که بهتر زندگی کنند، باید خودتان هم در این مسیر قرار گرفته باشید. در مسیر درست پیش بروید، هروقت مکث یا خطایی رخ داد، به خودتان یادآوری کنید که این بخشی طبیعی از مسیر رشد و پیشرفت است، دوباره از جا بلند شوید و به مسیر ادامه دهید و بدانید که در طول زمان، با تلاش و صبر، به تدریج نتایج بهتری خواهید گرفت.

9. مطمئن شوید که کوچینگ را دوست دارید

اگر ذهن و زندگی انسان‌ها دغدغه مهمی برای شما نیست، اگر کوچ شده‌اید تا سرگرم مسائل دیگران شوید و مسائل خودتان را فراموش کنید، اگر واقعاً عشق و اشتیاقی به کوچینگ ندارید، همین حال برگردید. چون این راه هم مثل همه مسیرها پر از چالش و زحمت است. هیچ ضمانتی برای موفقیت‌های خیلی بزرگ و درآمد خیلی عالی وجود ندارد. پس اگر دلایل کافی و اشتیاق زیادی نداشته باشید، از پس مشکلات و تردیدها بر نخواهید آمد. اما اگر کارتان را دوست دارید، خوش آمدید! ما از هم خواهیم آموخت و در کنار هم یکی یکی از عهده چالش‌ها بر خواهیم آمد و از کار و زندگیمان، از معنایی که برای زندگیمان ساخته‌ای لذت خواهیم برد!

پیشنهاد مطالعه: چطور مربی و راهنمای خودمان باشیم؟

ناهید مزیدی، مربی نگرش (Mindset Coach)

nahidmazidi.com